Vísir - 26.11.1974, Side 6

6
Vfrir. Þriftjudagur 26. névembcr 1874.
Olnbogabörn
Þeir, sem eiga sparifé, hvort sem er til lengri
eða skemmri tima og i hvaða formi sem er, eru
fórnardýr á altari verðbólgunnar. Enginn neitar
þessu, en allt of litið hefur verið gert til að leið-
rétta þetta augljósa óréttlæti.
Óþarft er að fara mörgum orðum um, hvernig
þetta kemur niður á þeim, sem af einhverjum
orsökum eru ekki i fullri vinnu og geta þvi ekki
hlaupið með á verðbólgusprettinum. Vist er
ýmislegt gert til að bæta kjör þessa fólks, svo sem
með styrkjum og skattaivilnunum. Þetta er þó
algerlega ófullnægjandi. Verðbólgan er fyrst og
fremst það, að peningar fara úr vasa eins og i
vasa annars, auk þess sem hún minnkar
raunverulega hag þjóðarinnar, sé hún meiri en
gerist i þeim löndum, sem við okkur skipta.
Það er ánægjulegt, að Sjálfstæðisflokkurinn
skyldi á nýafstaðinni flokksráðs- og for-
mannaráðstefnu sinni samþykkja tillögur um
þessi efni, sem ættu að geta minnkað mjög mikið
kjaraskerðingu þessara olnbogabarna verðbólg-
unnar. Ályktun fundarins, sem vonandi verður
stefna rikisstjórnarinnar, bendir á ágæt úrræði.
Þar segir, að til að vernda hag sparifjáreig-
enda skuli meðal annars beitt sveigjanlegri
vaxtastefnu. í þvi á að felast, að sparifjáreig-
endur fái mun hærri vexti af sinu fé en verið
hefur.
Með ýmsum slikum aðgerðum, sem gera það
hagstæðara að leggja fé fyrir en að eyða þvi sem
hraðast i ýmis gæði, mismunandi þörf á hverjum
tima, má auka það, sem kalla má heildarsparnað
landsmanna. Þessi sparnaður er ein undirstaða
efnahags landsmanna. Með aukningu hans dreg-
ur úr óhóflegum innflutningi, og hann skapar
möguleika til aukinnar fjárfestingar.
Frjáls, almennur sparnaður hefur að sjálf-
sögðu orðið allt of litill að undanförnu.Ekki sizt
hefur fyrirtækin skort eigið fé. í verðbólgunni,
þar sem almennir vextir hafa verið mjög litils
virði hafa fyrirtækin ekki getað safnað nægu fé til
fjárfestingar. Þau hafa orðið að byggja fjár-
festingu og rekstur að mjög miklu leyti á lánsfé.
Jafnframt hefur slikt lánsfé verið af skornum
skammti, þar sem bankakerfið hefur ekki fengið
til sin nægilegt sparifé.
Fundur sjálfstæðismanna mælti með frjálsum
verðbréfamarkaði til að örva frjálsan sparnað.
Það er mikill misskilningur, ef einhver trúir þeim
staðhæfingum i rauninni, að frjáls verðbréfa-
markaður þurfi að vera eitthvert verkfæri brask-
ara. Hann er þvert á móti til þess gerður, að
almenningur geti ávaxtað fé sitt með hagkvæm-
ari hætti en verið hefur, jafnframt rennt stoðum
undir arðbær fyrirtæki og með þvi eigin afkomu.
Hver trúir þeim fullyrðingum, að íslendingar
séu fávisari en aðrar þjóðir og muni kasta fé sinu
i vitleysu og verða verkfæri braskara þótt slikur
verðbréfamarkaður kæmist á laggirnar hér eins
og annars staðar?
Það er sannarlega mál til komið að rétta hlut
sparifjáreigenda.
—HH
Kaupmannahafnarbúar f mótmælagöngu vegna hækkaös verös á nauOsynjum. Stjórnin lagOi 20% sölu-
skatt á allar neyzluvörur.
Atvinnuleysið rekur
marga Dani til
Noregs og Svíþjóðar
Danir eiga núna við
einhverja sina verstu
efnahagserfiðleika að
glima og það einmitt á
timum, sem þeir eiga
ekki margra úrræða völ.
Poul Hartling, forsætisráö-
herra minnihlutastjórnar frjáls
lyndra, sem hefur að baki sér
aðeins 22 þingsæti af 179 á þjóð-
þinginu, hefur naumast fyrr
losnað við eina kreppuna en sú
næsta hefur skollið á.
Undirrót allra erfiðleikanna er
óðaverðbólga, æ meiri halli á
greiðslujöfnuðinum við útlönd og
vaxandi atvinnuleysi.
Framundan eru hjá Hartling
ýmsir þrepskildir, sem erfitt
verður fyrir hann að komast yfir.
Hann má búast við harðri and-
stöðu, sem meðal annars ltggur
til, að afnumdir verði 20% skattar
á neyzluvörurer lagðir voru á i
mai, auk svo tillagna um niður-
skurð á framkvæmdum þess
opinbera og annað þess háttar til
að vega upp á móti lækkun tekju-
skatta, sem samþykkt var í
september slöastliðnum.
Sósialdemókratar og verka-
lýösfélögin hafa lýst yfir styrjöld
á hendur Hartling. Krefjast þeir
nýrra kosninga til að ryðja braut
fyrir myndun nýrrar rikisstjórn-
ar, sem traustari væri i sessi og
starfaði á breiðari grundvelli.
Hvernig sem stjórnmálin
ráðast i þessu tilliti, þá er hitt
ljóst, að Danmörk er bundin I
báöa skó, meðan hún er svo háð
erlendum lánum, sem hún er
núna, meðan greiðálujöfnuðurinn
er svo óhagstæður.
Aður en bankastjórar fjölda
landa heims komu saman til
fundar núna i vikunni, sagði Erik
Hoffmeyer. seðlabankastjóri
Danmörku að til þess að viðhalda
lánstrausti út á við, gæti stjórnin
ekki ausiö út fe til að auka at-
vinnu i landinu.Hann bætti þvi, að
frekari hækkun launakostnaðar
gæti oröið til þess að fleiri misstu
atvinnu sina.
Hoffmeyer lagði til, að strangar
reglur yröu settar um, hvernig
fyrirtæki verðu tekjum sinum, til
þess að efnahagur þeirra yrði
stöðugri.
Umræður um þessi mál eru I
brennidepli þessa dagana I Dan-
mörku, þar sem samningar eru
hafnir um almennar launahækk-
anir, sem taki gildi i marz.
Samtök atvinnurekenda hafa
farið fram á eins árs launa-
frystingu en Verzlunarmanna-
félagiö er telur innan sinna vé
banda um 900 þúsund félaga
hefur svarað þvi með kröfu um-
Þeir hafa þungar áhyggjur af efnahagsvanda Danmerkur: Poul
Hartling forsætisráðherra, Nyboe Andersen, viöskiptamálaráðherra
og Anders Andersen, fjármálaráðherra.
20% launahækkun,- hækkun á
helgidagavinnu og uppbótum
vegna vinnu fjarri heimilum.
Hartling hefur hótað þvi, að
stjórnin. muni gripa I taumana,
ef aðilar geti ekki komið sér
saman. Er vafamál hvort hann
nýtur nægilegs stuðnings til að
geta hrundið nokkrum afskiptum
I framkvæmd.
Tala atvinnulausra er nú hærri
en hún hefur nokkru sinni orðiö
á siðustu tuttugu árum. Um 8%
vinnufærra manna voru atvinnu-
lausir i október, miðað við 1,5%
árið áður. Er þvi spáð, að at-
vinnulausir verði orðnir 12% áður
en vetur verður hálfnaður.
Þessi kreppa er tilfinnanleg I
. þjóöfélagi sem búiö hefur við
hagsæld og grósku, og hefur
vanizt velferðarhjálp til að lótta
af því verstu sveiflunum af
heimskreppunni.
Jafnvel þótt atvinnuleysis-
bætur, sem nema 160 dönskum
krónum á dag, dragi úr sárustu
neyðinni, þá óttast danskir sál
fræðingar að aðgerðarleysið
muni leggjast þungt á marga og
jafnvel leiða til fjölgunar
sjálfsmorða.
Atvinnuleysið hefur einnig leitt
af sér minniháttar fólksflutninga
yfir til Norðurlandanna, sem
minna hafa orðið fyrir barðinu á
heimskreppunni.
Sviþjóö, sem blómstrar núna
eftir timabil stöðnunar og
Noregur, sem byltir sér þegar i
nýfundnum oliulindum sinum I
Norðusjó, lokka til sin danskt
vinnuafl með loforðum um hærri
laun og tryggari atvinnu.
Gautaverken-skipasmiðastöðin
I Gautaborg hefur t.d. haldið uppi
skoðunarflugi fyrir atvinnulausa
Dani til Svíþjóðar til að kynna
þeim vinnu- og lifsskilyrði, enda
heyja þeir mikið áróðursstrið til
að bæta úr skorti sinum á vinnu-
afli---- „Við byrjuðum á þessu
fyrir um það bil mánuði og höfum
þegar ráðið til okkar siðan 40
menn, en eigum von á miklu
fleiri. Viö munum samt eiga við
manneklu að striða næstu árin”,
sagöi einn talsmaður fyrirtækis-
ins viö fréttamann Reuters.
Það hefur verið áætlað að milli
2000 og 3000 atvinnulausir Danir
hafi fariö yfir til Noregs og Svi-
þjóðar á siðustu mánuöum.
Einn verkamaður úr Kaup-
mannahöfn, sem flutti með konu
slna og niu ára gamlan son og
settist að i Gautaborg, þar sem
hann réðst til skipasmiöa-
stöðvarinnar, sagði viö frétta-
mann Reuters: „Viö verðum hér
um kyrrt og munum aldrei snúa
aftur.” — Þaö var óvissan heima,
sem gerði þetta að verkum. Fyrst
ræddum við um þetta, eftir að .
Danmörk gekk I Efnahagsbanda-
lagið. Siöan þegar verðlag hækk-
aði og atvinnuleysiö kom til
sögunnar, afréðum við loks að
fara, þvi okkur sýndist við
mundum hafa það betra hérna”.
Kvartanir undan Efnahags-
bandalagi Evrópu, sem Danmörk
gekk I fyrir nær tveim árum um
leið og Bretar og Irar, heyrast
viða I Danmörku. En hag-
fræðingar fullyrða, að kreppan
hefði orðið mun tilfinnanlegri, ef
Danmörk hefði staöið utan EBE,
og hefði ekki notið góðs af sam-
eiginlegri landbúnaðarstefnu
þessara rikja Evrópu.
Vilja hagfræðingarnir kenna
orkukreppunni um, hvernig
komið er, og svo jafnframt
snöggum hækkunum á hráefni.
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ritstjóri:
Fréttastjóri:
Ritstjórnarf ulltrúi:
Auglýsingastjóri:
Auglýsingar:
Afgreiösla:
Ritst jórn:
Askriftargjald 600
1 lausasöiu 35 kr.
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Jónas Kristjánsson
Jón Birgir Pétursson
Haukur Helgason
Skúli G. Jóhannesson
Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 44. Simi 86611
Siðumúla 14. Slmi 86611. 7 linur
kr. á mánuði innanlands.
eintakið. Blaðaprent hf.
vísrn