Tíminn - 11.05.1966, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
MIÐVIKUDAGUR 11. ma,' 196«
Minning
;vanhildur
Ölafsdótt-
ir Hjartar
Strengurinn, sem liggur milli
vina og vandamanna verður kann-
ski aldrei metinn réttilega fyrr
en hann brestur
Kannski er það veikleiki manns.
Kannski getur það ekki öðru vísi
verið, lögmálsins vegna. Hér lauk
ekki Iangri ævi. En hér lauk
langri ferð um. djíffian dal veik-
inda og þjáningaijj rr
Frá unglingsárunuim háði Svan-
hildur harða baráttu og lagði ætíð
allan sinn mátt í sigur yfir þung-
bærum sjúkdómi og oft þjáninga-
miklum. Þó þessi barátta færði
benni aldrei nema stundar grið,
þá öðlaðist hún í gegnum hana
mikinn andlegan þroska. Miklar
námsgáfur og mjög góð almenn
greind, sem ekki kom til greina
innan langskólaveggja sökum sí-
felldra veikinda, gáfu henni eigi
að síður innsýn menntamannsins
í tilveruna. Hismi hins fallvalfa
veraldargengis var henni löngu
Ijóst. Hún gat þvíþrátt fyrir
snemma brostnar vonir um
að geta notað líkamsþrótt sinn
í baráttu lífsins, notið þeirrar gleði
oq þeirrar hamingju, sem lífið
færði henni inn í þann þrönga
ramma, sem það hafði þó sniðið
henni til þess að njóta þeirra í
Hún giftist eftirlifandi manni
sínum, Grími Kristgeirssyni rak-
arameistara á ísafirði, og þar
s'efnuðu þau fyrsta heimili sitt.
Mér er minnisstæður sá hamingju-
ljómi, sem umvafði þau þá. og
gerði heimilið að paradís 14. maí
1°4S eignuðust þau s_on, sem varð
þeirra einkabarn, Ólaf Ragnar,
sem nú hefur lokið námi í hag-
fræði. Ekki leyfði heilsa hennar
a* hún annaðist hann fyrstu árin,
en harmabót var henni að vita
hann í höndum foreldra sinna,
þeirra sæmdar hjóna, Sigríðar Eg-
ilsdóttur og Ólafs Hjartar járn-
smíðameistara á Þingeyri við Dýra
finrð, sem veittu honum umönn-
un góðs hjarta og fórnfúsra handa.
Ekki verður hér rakin nánar
aett eða ferill Svanhildar, en það
er vist, að leið hennar sem mikið
lá milli sjúkrahúsa er vammlaus
o° manngerð hennar öll var ætt
h°nnar og afkomanda til hins
fy'lsta sóma.
Hún var hrifnæm kona. Gleðin
ya’ henni mjög innileg. Sársauk-
im kannski líka þeim mun dýpri.
en aldrei varð ég vör við að hún
cvamhald á bls. 13.
Hvað segja (?ær um fiskinn?
Við litum inn í nokkrar fisk-
búðir í bænum og leituðum
álits húsmæðra á fiskinum, sem
þær kaupa og sjóða handa fjöl-
skyldum sínum, eiginmönnnm
og börnum. í fiskbúðinni
„Sæver“ við Háaleitisbrant var
margt um manninn.
Bergdís Ingimarsdóttir sagði,
að það væri fjarri, að hún
hefði alltaf fengið nægilega
góðan fisk, þar að auki hefði
hann hækkað mjög mikið í
í verði undanfarið. Hiún þyrfti
núna að kaupa fyrir helmingi
meira en áður.
Valborg Gröndal kvartaði yf-
ir því, að fiskurinn væri hvergi
nærri nógu fjölbreyttur. Þó
væri þetta ekki allsstaðar eins.
í sumum búðum væri sæmilegt
úrval, en annars staðar ekkert.
Hún skrapp fyrir skömmu til
Narobí og var þar um 5 mán-
aða tíma. Þegar hún kom aftur
hreinlega ofbauð henni, hve
fiskurinn hafði hækkað mikið
í verði. Sem dæmi nefndi hún
að ýsuflakið kostaði nú orðið
24 krónur.
í búðinni var einnig stödd
Halldóra Clausen. Hún býr á
Suðurlandsbrautinni, en þarf
að koma þennan langa veg til
þess að fá fisk í soðið, þar eð
engin fiskbúð er á Suðurlands-
brautinni. Mjög hefði skort á
í vetur, að fiskurinn hefði ver-
ið nægilega góður, úrvalið nán
ast ekkert og vinnslan mætti
gjarnan vera betri og fjöl-
breyttari. Verðhækkunin á fisk-
inum væri fram úr öllu hófi.
Komelía Óskarsdóttir sagðist
allt of sjaldan fá góðan fisk.
í vetur hefði gengið mjög erf-
iðlega að fá í soðið og hefði
það oft komið sér illa þvi fisk-
ur hefði nú einu sinni verið
ódýr fæðutegund. Hins vegar
án Guðmundsson, hvað hann
virtist það hafa breytzt upp
á síðkastið, þar eð verðhækk-
Húsmæður I flskkaupum í einnl fiskbúð borgarinnar.
unin á honum væri gífm’leg.
Um leið og við héldum burtu,
spurðum við fisksalarina Kristj-
segði um þessar kvartanir
kvennanna. Hann kvað fisksal-
ana gjarna vilja gera betur við
viðskiptavinina, ef þeir ættu
kost á því að fá, almennilegan
fisk. Hins vegar væri nú orðið
svo erfitt að ná í góðan fisk,
að það væri hreinsta plága, að
þurfa að standa í þessu. Það
væri orðið mjög sjaldgæft, að
hai?n fejrigi góðan fisk og stund
um væri fiskurinn, sem honum
væri boðiíf tiíkaupS alveg óæt-
ur. Eina leiðin væri víst að
gera út bát sjálfur. Gallinn
á því væri þó sá, að erfitt væri
að fá menn til að stunda sjó-
inn. Útlitið væri þvl slæmt.
Húsmæðurnar, sem voru -að
verzia f fiskbúðinni á Braga-
götu höfðu sömu sögu að segja.
Hulda Daníelsdóttir kvartaði
yfir því að fiskurinn í vetur
hefði verið fráimunalega léleg-
ur. Oft hefðu verið hreinustu
vandræði að fá eitthvað í soðið.
Enginn nýr fiskur hefði feng-
izt og þá sjaldan er hægt var
að fá hann var hann fram úr
hófi horaður. Verðhækkun á
fiskinum væri aldeilis óheyri-
leg. Það væri orðið næstum
eins dýrt að borða fisk og að
borða kjöt.
Sigriður Sveinsdóttir sagðist
örsjaldan í vetur hafa getað
náð I saltfiSk eða ýsu. Saltfisk-
urinn, sem fengist væri yfirleitt
mjög lélegur. Fyrir nokkrum
árum hefði fengizt ágætur sól-
þurrkaður saltfiskur, en hann
virtist hafa horfið af markað-
inum. f staðinn væri kominn
blautur saltfiskur, sem alls ekki
væri eins góður. Einnig kvart-
aði Sigrlður yfir verkuninni
á fiskinum t.d. væri söltun á
gellum og kinnum hvergi nærri
nægilega vel unnin. Verðið á
(Ljósm. Tímtnn GE)
fiskinum væri orðið svo óheyri-
legt, að það borgaði sig varla
að borða hann. Þegar bæði kjöt
og fiskur væri orðin svona
óheyrilega dýr væri erfitt að
segja, hvað almenningur ætti
að leggja sér til munns.
í búðinni var einnig fjöldi
annarra kvenna, sem kvartaði
mjög yfir hækkuninni á fisk-
verðinu. Höfðu sumar um það
stór orð og þung og virtust
herskáar mjög I garð þeirra,
sem slíkum verðhækkunum
demba yfir almenning. Fisksal-
inn bar sig aumlega, sagði að
orðið væri nærri því ógerning-
ur fyrir fisksalana að bjóða
viðskiptavinunum upp á góða
vöru. Þeir fengju enigan fisk
keyptan og lægi nærri að sum-
ar verzlanimar færu á höfuðið
vegna vöruskorts. Einnig væri
hörgull á frosnum fiski og þeg-
ar á leið veturinn var sá sem
fékkst stundum skemmdur.
J
MINNING
Vilhjálmur S. Vilhjálmsson
F. 4. október 1903.
f .D 4. maí 1966.
í *■*•: ' -■ ■
í Hinn 4 maí síðastliðinn, and-
jaðist j Reykjavík, Vilhjálmur S.
j Vilhjálmsson rithöfundur, 62 ára
jað aldri. Vilhjálmur hét fullu
nafni Vilhjálmur Sigursteinn Vil-
hjálmsson og var fæddur 4. októ-
ber árið 1903 á Eyrarbakka, son-
ur hjónanna Gíslínu Erlendsdóttur
f 12 sept. 1880 að Hreiðurborg
í Sandvlkurhreppi, og Vilhjálms
Ásgrímssonar f. 13 marz 1897 að
Starrabæ í Grímsnesi. Gíslína lézt
fyrir tveim árum, en Vilhjálmur
lifir son sinn f hárri elli. Þau
Gíslína og Vilhjálmur Ásgrímsson
reistu húsið Vinaminni á Eyrar-
bakka og þar ólst Vilhjálmur upp
í hópi 5 systkina, unz hann flutt-
ist til Reykjavíkur árið 1919. Upp-
vaxtarárin á Eyrarbakka voru Vil-
hjálmi dásamlegur tími. Stórbrot-
in sérstæð náttúrufegurð, sáltur
himin, hafsjórinn fjöllin og fólk-
ið, var honum síðar söguefni, und-
irstaða í mikil ritverk og marg-
slungin.
rithöfundur
Vilhjálmur stundaði nám í Sam-
vinnuskólanum og lauk þaðan
prófi árið 1925. Þá þegar hafði
hann kosið sér starf, því sama ár
flytzt hahn til Vestmannaeyja og
gerðist ritstjóri Eyjablaðsins, sem
var róttækt blað —
teningunum er kastað. Meðfædd-
ur stjórnmálaáhugi, rfk þörf fyrir
úrbætur, munu hafa valdið því að
hann hóf stjórnmálaafskipti. Fá-
tækt var almenn og atvinnuleysið
gífurlegt. Vilhjálmur skipaði sér I
flokk jafnaðarmanna og var aðal-
hvatamaðurinn að stofnun Félags
ungra jafnaðrmnna I Reykjavík.
Dvöl Vilhjálms varð þó eigi.löng
í Vestmannaeyjum. Ágreiningur
við útgefendur blaðsins kom upp,
og Vilhjálmur réðist sem blaða-
maður við Alþýðublaðið árið 1926
og þar starfaði hann — meira og
minna til dauðadags. 1926—1946
sem fastráðinn blaðamaður, en
eftir það ritaði hann daglegan
þátt sinn í blaðinu undir dulnefn-
inu Hannes á horninu Þátt þen-
an hóf Vilhjálmur að rita árið
1938. Má hiklaust telja, að Vil-
hjálmur hafi um sína daga verið
einn áhrifamesti blaðamaður lands
ins. Vitanlega var hann umdeild-
ur. Hann sagði þjóð sinni misk-
unnarlaust til syndanna, ef því
var að skipta og skar upp herör.
Rík samúð með þeim, er höllum
fæti stóðu I lífsbaráttunni urðu
honum leiðarljós. Hinn daglegi
þáttur varð vettvangur fyrir þau
mál, sem ofarlega voru I huga
manna hverju sinni. og naut mik-
illa vinsælda.
Árið 1941 sendir Vilhjálmur frá
sér fyrstu bók sína, og árið 1945
kemur fyrsta skáldsagan Brimar
við Bölklett, mikill sagnabálkur,
sem alls varð 4 bindi. Sögu sína
lætur Vilhjálmur gerast á Eyrar-
bakka. Þar segir frá miklum örlög-
um. Síðan hefur hver bókin rek-
ið aðra og munu bækur Vilhjálms
vera nær 20 Rithöfundaferill Vil
hjálms var með nokkuð óvenju-
legum hætti Hann er orðinr full-
tíða maður þegar hann sendir frá
sér fyrstu skáldsöguna. Kominn yf
ir fertugt. Löng reynsla i blaða
mennsku og umgengni við fjöl-
marga borgara hlaut að vera góð-
ur undirbúningur fyrir atvinnu-
rithöfund. Lifandi málfar, afger
andi skoðanir skipuðu honum þvi
fljótlega f fremstu röð Islenzkra
rithöfunda og vinsældir bóka hans
fóru vaxandi. Persónulega er sá
sem þetta ritar þó þeirrar skoð-
unar. að ævisögur manna hafi
honum tekizt bezt. Þættir hans af
alþýðufólki. munu um langa hríð
verða gildar heimildir um mann-
lífið á fslandi á þessum árum.
Árið 1930 'rvæntist Vilhjálmur
eftirlifandi konu sinni Bergþóru
Guðmundsdóttur frá Kelriuda! i
Frámhald á bls. 13.