Vísir - 18.03.1975, Page 1

65.árg. Þriðjudagur 18. marz 1975. —65. tbl.
Urðu að beita ot-
geiri og jórnkarli
til að losa farþega
— baksíðo
Eyðileggur „El Nino" ansjósu-
veiðina fyrir Perúmönnum?
— því spóir haffrœðingur einn í Honolulu
Aukaskattur
ó bensín
uton
þéttbýlis?
- bls. 3
Vœntanlegur
heim með
stóra
samninginn
— bls. 3
Átta
sinnum of
seint,
- vikið
úr
skóla
í viku
— baksíða
Heitur yfirborðs-
straumur á Austur-

ER ÞETTA
MÁLVERK
HÁPÓUTÍSKT?
— baksíða
Ólafur H. Óskarsson skólastjóri (til vinstri) og Sigurður K. Arnason byggingameistari (til hægri) við
stærsta stjörnukíki landsins.
Kyrrahafi á þessu ári
getur haft alvarlegar af-
leiðingar fyrir ansjósu-
veiðar Perúmanna,
mestu fiskveiðar heims-
ins, segir dr. Klaus
Wyrtki, haffræðingur
við Hawaiiháskólann i
Honolulu. Afleiðinganna
gæti orðið vart um heim
allan.
Þessi heiti yfirborðsstraumur
hefur komiö tlu sinnum síðustu 50
ár upp aö strönd Suður-Ameríku.
Slðast kom þessi straumur við
sögu áriö 1972, með þeim afleið-
ingum, að ársveiöin hrapaði i 4.5
milljón tonn, úr tíu milljón tonn-
um árið áður.
Perúmenn hafa gefið þessu
náttúrufyrirbæri heitið E1 Nino,
sem þýöir „Kristsbarnið,” þvi
það gerir yfirleitt vart við sig um
jólaleytið, þegar sumar er á
suöurhveli jarðar.
Dr. Wyrtki telur, að E1 Nino
verði ekki sterkur I ár, heldur
sambærilegur við það sem hann
var árið 1965, þegar ansjósuveið-
in minnkaði aðeins um 1.6milljón
tonn. Þar aö auki telur visinda-
maöurinn erfitt að spá með vissu
um áhrifin á veiðarnar i ár, þvi
Perúmenn veiða nú miklu minna
af þessum fiski en áður var hvort
sem er, svo veiðimagnið er ekki I
samræmi við gönguna. Fyrstu
ellefu mánuöi sfðasta árs voru að-
eins veidd 3.6 milljón tonn af an-
sjósu frá Perú.
Eins og alkunnugt er, stjórnast
verð það er við fáum fyrir fisk-
mjöl verulega af þvi, hvernig
þessar veiðar Perúmanna ganga
Þannig eiga Islendingar sérstak-
lega mikið undir þvi, hvernig til
tekst á þeim slóðum. Að öðru leyti
gætir áhrifa af aflaskorti við Perú
aö þvi leyti, að þá hafa sojabaunir
verið notaðar i staðinn, og hækka
viö þaö verulega i verði, með
margháttuðum efnalegum og
stjórnmálalegum afleiðingum.
Upplýsingar þessar eru fengn-
ar úr fréttabréfi menningar- og
visindastofnunar Sameinuöu
þjóðanna, en þar kemur einnig
fram, að visindamenn eru ekki
allir sammála um, að E1 Nino
geri vart við sig á þessu ári.
Þannig spá perúskir fiskifræöing-
ar þvi, að ansjósuveiðin komist i
fimm milljón tonn á þessu ári, og
muni smám saman ná tiu milljón
tonnum á ári, verði veiðarnar
skipulagðar af skynsemi.
— SHH
STÆRSTI STJÖRNUKÍKIR LANDSINS KOMINN UPP
Stærsti stjörnuklkir landsins
hefur nú veriö settur upp 1
Valhúsaskóla á Seltjarnarnesi.
Stærsti stjörnuklkir landsins til
þessa, stjörnukfkir Háskólans
hefur 8 tommu spegil, en hinn
nýi klkir er með 14 tommu
spegil.
„Sjálfur kikirinn kostaði um
3600 dollara (540 þús) og er það
gjöf byggingameistara hússins,
Sigurðar K. Arnasonar,” sagði
Ólafur H. óskarsson, skólastjóri
Valhúsaskóla.
„Háskólinn lagði einnig sitt af
mörkum og i staöinn fær hann
aðstöðu til rannsókna með
klkinum. Einnig verður kikirinn
væntanlega opinn áhugamönn-
um og öðrum skólum, þegar
endanlega er búið að stilla hann
og ganga frá undirstööunum,”
sagði Ólafur H. Óskarsson.
Vegna hlutdeildar Háskólans
fengust aðflutningsgjöld felld
niður af kikinum, en bæjar-
félagiö á Seltjarnarnesi sá um
að koma upp aðstöðu fyrir
hann.
Nýi kikirinn var keyptur frá
Kaliforniu og er hann 15000
sinnum ljósnæmari en
mannsaugað og getur stækkað
allt að 650 sinnum.
„Þorsteinn Sæmundsson
stjömufræðingur taldi þennan
staö mjög hentugan til stjörnu-
athugana. Hér úti á Seltjarn-
arnesi erum við komin út úr
ljósbjarma borgarinnar og
framundan er opið haf. Hér er
þvi fátt sem truflar á
stjörnubjörtum kvöldum,”
sagði Sigurður K. Árnason,
býggingameistari, sem átt
hefur mestan þátt I að fá kikinn
til landsins.
-JB.