Vísir - 15.08.1975, Síða 6

6
Vlsir. Föstudagur 15. ágúst 1975
Útgefandi:
Framkvæmdastjóri:
Ititstjóri:
Fréttastjóri:
Ritstjórnarfulltrúi:
Ariglýsingastjóri:
Augiýsingar:
Afgreiösla:
Ritstjórn:
Reykjaprent hf.
Sveinn R. Eyjólfsson
Þorsteinn Pálsson
Jón Birgir Pétursson
Haukur Helgason
Skúli G. JóhannesSon
Hverfisgötu 44. Simar 11660 86611
Hverfisgötu 44. Simi 86611
Siöumúla 14. Simi 86611. 7 linur
Áskriftargjald 700 kr. á mánuöi innanlands.
1 lausasölu 40 kr.eiptakiö. Blaöaprent hf.
Pólitískir eftirlitsmenn
og vegur Alþingis
Á undanförnum árum hefur stöðu Alþingis oft
borið á góma. Ýmsum þykir störf Alþingis minna
um of á leikhús. Þó að gagnrýni af þessu tagi sé
fyrst og fremst glettni, felur hún að sjálfsögðu i
sér nokkur sannleikskorn. Vist er, að margir
halda þvi fram, að áhrif Alþingis fari óðum
þverrandi og virðing þess að sama skapi.
I þessu sambandi er oft minnt á, að Alþingi sé
fyrst og fremst afgreiðslustofnun fyrir rikis-
stjórnir og embættismenn. Það er vitaskuld rétt,
að þingmenn hafa nú minna frumkvæði að laga-
setningu en áður var. Þingmannafrumvörpum
hefur smám saman fækkað i gegnum tiðina og
stjórnarfrumvörpum fjölgað að sama skapi.
Þessar breytingar fylgja eðlilega i kjölfar
breyttra þjóðlifshátta. Eftir þvi sem stjórnsýslu-
verkefnin hafa orðið flóknari hafa sérfræðingar i
æ rikari mæli tekið þátt i undirbúningi laga-
setningar. Þetta eitt út af fyrir sig, segir þó i raun
og veru ekkert til um það, hvort alþingismenn
taki sjálfstæða afstöðu til þeirra málefna, sem
þingið hefur til meðferðar hverju sinni.
Hinu er ekki að leyna, að ýmsir hafa viljað
bregðast við þessum breyttu aðstæðum með sér-
stökum aðgerðum i þvi skyni að auka veg og áhrif
Alþingis. Ýmis vinstri öfl hafa viljað mæta þessu
á þann hátt að endurvekja þá flokksræðis-
stjórnarhætti i stjórnsýslunni, er viðgengust hér
allt til loka sjötta áratugsins.
Á þeim tima réð flokkspólitikin alls staðar lög-
um og lofum. Slikir stjórnarhættir leiða ævinlega
af sér spillingu, mismunun og óréttlæti, þar sem
flokksgæðingar sitja i i fyrirrúmi. Nöfn eins og
fjárhagsráð, viðskiptaráð og innflutningsskrif-
stofa eru minnismerki um þessa rotnu stjórnar-
hætti.
Með komu viðreisnarstjórnarinnar var þetta
spillta flokksræðiskerfi brotið niður að mestu.'
Það sætti gagnrýni þeirra, sem þá voru i
stjórnarandstöðu. Svofór einnig, áð eitt af fyrstu
verkum vinstri stjómarinnar, pr hún kom til
valda 1971, var að endurvekja þessa stjórnar-
hætti. Það var gert með þvi ah setja pólitiska
eftirlitsmenn rikisstjórnarflokkanna yfir
þjóðhagsreikninga, hagrannsóknir, opinbera
áætlunargerð og mikilvæga fjárfestingarlána-
sjóði.
Nú hefur þvi verið lýst opinberlega, að visasti
vegurinn til þess að auka á áhrif Alþingis og
tryggja að það ráði stefnumótun i stjórnarfram-
kvæmdum sé að auka flokksræði i stjórnsýslunni
á nýjan leik. Þeir, sem þessu halda fram, vilja nú
standa vörð um pólitiska eftirlitsmannakerfið i
Framkvæmdastofnun rikisins. Og ef þeir eru
samkvæmir sjálfum sér má vænta þess, að reynt
verði að koma þessu flokkræðiskerfi viðar á i
opinberri stjórnsýslu.
Sannast sagna er það ákaflega furðulegt, að
slikum skoðunum skuli teflt fram á þessum tim-
um. öllum skynibornum mönnum má ljóst vera,
að sjálfstæði Alþingis er engan veginn komið
undir flokkspólitiskum eftirlitsmönnum i
opinberum stofnunum og lánasjóðum. Það
dregur þvert á móti úr virðingu Alþingis meðan
það lætur slikt viðgangast.
Siðan Berlinarmúrinn
var reistur fyrir 14 ár-
um, hafa margir
Austur-Þjóðverjar flúið
vestur yfir i gegn um net
skriðdreka, varðmanna
og vigvéla ýmiss konar.
En ófáir hafa lika
verið stöðvaðir á
flóttanum, skotnir i hel,
eða sendir i fangelsi.
Skýrslur i Vestur-Berlin sýna,
að frá þeim örlagarika degi að
telja — 13. ágúst 1961, þegar
fréttin flaug um gervalla veröld,
að byrjað væri að reisa múrinn —
hafa um 161.000 flúið
kommúnistalýðræðið þar eystra.
Ekki er gott að segja hve
margir hafa veriö stöðvaðir á
flóttanum. En menn hafa nokkuð
örugga vissu fyrir þvi, að um 7000
pólitiskir fangar sitji i fangelsum
i Austur-Þýzkalandi. Um 4,500
þeirra fyrir hlutdeild i flótta-
tilraunum.
Dánartalan er lika há. Siðan
byrjað var að reisa múrinn, hafa
yfirvöld vestan landamæranna
haft tölu á 166, sem drepnir hafa
verið meðfram landamærum
bar af 70 viö Berlinarmúrínn.'
Þar af 79 við Berlinarmúrinn.
Þennan morgun þann 13. ágúst
tóku austur-þýzkir skriðdrekar að
raða sér upp rétt undir dögun við
markalinuna, sem skildi að
sovézka hluta borgarinnar frá
vesturhelmingnum. Hermenn ,
settu upp tálmanir á þeim'
stöðum, sem þúsundir höfðu dag-
lega til þessa farið yfir, annað
hvort til vinnu sinnar eða til að
heimsækja fólk i hinum borgar-
hlutanum. — Siðan tóku austur-
þýzkir verkamenn til við að rifa
upp götusteinana og hófust handa
við að reisa múrinn, hlaða upp
vegginn og strengja gaddavirinn.
Austur-þýzka stjórnin gerði sér
vonir um að stemma stigu við
stöðugan straum austur-þýzkra
flóttamanna, sem notfærðu sér,
hve auðvelt var að koma og fara
yfir landamærin I Berlin.
Gróflegur múrinn og gadda-
virsgirðingin, sem sett var þarna
til bráðabirgða 1961, hefur siðan
vikið. Reistur hefur verið
voldugri múr siðan. Sá hélt betur
og flótti hefur verið nær vonlaus
siðan.
mmmm
Umsjón: GP
Svæðisins meðfram múrnum er milli 5.000 og 6.000 sem sloppið
vandlega gætt af austur-þýzkum hafa árlega.
landamæravörðum, gráum fyrir Þessar sömu skýrslur sýna
járnum. Óárennilegir ennfremur, að frá þvi 1961 fram á
Schaeferhundar fylgja þeim mitt ár 1975 hafa alls flúið 2,684
hvert fótmál, sérstaklega austur-þýzkir hermenn vestur
þjálfaðir til að elta uppi menn á yfir. 533 til Vestúr-Berlinar. Þorri
flótta og stöðva þá. — Vei þeim, þeirra hafðigegnt sinni herskyldu
sem lendir i gini þeirra. við landamæravörzlu.
Varðturnar standa með múrn- Hin seinni árin hefur þeim þó
um og skammt á milli þeirra. fækkað. Telja menn, að það geti
Ljóskastarar lýsa upp hvern stafað af þvi, að hermaður getur
metra að næturþeli. Hindrunar- ekki lengur farið nær landa-
gryfjur og gaddavir hafa leyst tré mærunum en svo, að hann eigi 80
og annan gróður af hólmi. Efsta metra ófarna. Þá á hann á hættu
brún múrsins er þannig útbúinn, að verða skotinn af félögum sin-
sums staðar með glerbrotum eða um.
öðru oddhvössu", að ekki er Fyrstu árin eftir að múrinn var
beint fýsilegt að taka höndum á reistur, birtust nær daglega frétt-
honum. ir i blöðum um ævintýralegan
En þrátt fyrir allan þann flótta yfir múrinn. Það tók snögg-
kostnað og vinnu, sem lega fyrir þessar svaðilfarir 1968,
austur-þýzk yfirvöld hafa lagt I en þá höfðu að minnsta kosti 62
múrinn, þá hafa vonir þeirra um verið drepnir, eða að þeir höfðu
að stöðva i eitt skipti fyrir öll drukknað eða týnt lifinu með ein-
flóttann vestur yfir, ekki rætzt til hverjum öðrum hætti i flótta-
fullnustu. tilraunum sinum.
Máttvana horfðu ibúar Vest- Siðan hafa aðeins 8 látiðlifið við
ur-Berlinar á þann 13. ágúst 1961, múrinn. Sá siðasti var
þegar vinir þeirra og að- sloppiðaustur-þýzkur hermaður,
standendur voru þannig sem skotinn var til bana af
„múraðir inni”. Menn erlendis félögum sinum við „Charliehliö-
munu minnast enn, hverjar ið” svonefnda i janúar 1974.
tilfinningar þetta vakti. Þyngstur var flóttamanna-
Óbreyttir borgarar i V-Berlin straumurinn og um leið
stofnuðu með sér félagsskap, sem blóðstraumurinn strax i upphafi,
þeir kenndu við 13. ágúst 1961. Sá eftir að múrinn var reistur, 38
félagsskapur hefur haft tölu og voru drepnir 1961 og 1962.
haldi skýrslur yfir þá, sem flúið Einn þessara ólánsömu manna
hafayfir um, eftir að múrinn kom vakti óskipta hluttekningu um
til sögunnar. bessar skýrslur heim allan. Peter Fechter, átján
þeirra sýna, að fjöldi fólks, sem ára verkamaður, komst i fyrir-
flúið hefur vestur á bóginn, frá sagnir blaðanna, þegar hann i
Austur-Þýzkalandi, hefur litið ágúst 1962, ári eftir að byrjað
minnkað þau árin, sem múrinn var að reisa múrinn, klifraði upp
hefur staöið. á múrbrúnina, en varð fyrir skoti
Af þeim 161,000 sem flúið hafa þegar hann átti aðeins örfáa
siðan 1961, hafa nær 35.000 farið metra eftir ófarna til þess aö
yfír múrinn eða gaddavirs- verða óhultur.
girðinguna á landamærunum viö Helsærðurláhann uppi á múrn-
Vestur-Þýzkaland. Hinir flúðu um klukkustundum saman fyrir
um hin austantjaldslöndin. augum fólks, sem fékk ekkert
Flóttamannastraumurinn frá aðgert, en varð að horfa á að hon-
Austur-Þýzkalandi hefur verið um blæddi út.
nokkuð stööugur frá 1961, eða En aðrir hafa verið heppnari.
Ein hinna lánsamari fjöiskyldna á flótta.