Tíminn - 28.09.1966, Blaðsíða 8

MIÐVIKUDAGUR 28. september 1966
TÍMINN
|

OG MENN
ót hestamanna
i.í.
Ég held fast við þann mai-
a'1' líkja saman hesta-
mennsku og íþróttum og mér
nnst íþróttamenn og dagblöð
sýna ósvikinn áhuga á því að
iýsa framkomu og frammistöðu
iþróttamanna og starfsliðs
iþróttamóta. í hverju blaði eru
greinar, þar sem rakin eru
nöfn íþróttamanna og þeim ym
ist hælt eða fundið að þeim
og ummælin þá rökstudd af
gagnrýnanda, hinu sama er
beint að dómurum, línuvöréum
og öðrum starfsmönnum og
einu látið gilda hvort þeir eru
innlendir eða erlendir.
Þessi vinnubrögð íþróttafé-
laganna eru nú að verða þeirra
mikli styrkur og meðal annars
á þennan hátt efla þau þann
þrótt, sem þau búa yfir. Þar
með er ekki sagt að allir séu
alltaf ánægðir né sammála,
ekki er heldur líklegt að gagn-
rýnin sé ætíð óskeikul, síður
en svo. Lengi vel fylltust ýmsir
íþróttamenn gremju ef að var
fundið. Ég hefi þekkt íþrótta-
lífið alla þessa öld og allir,
sem þá reynslu hafa vita, að
einatt var beitt brellum i
keppni, en það er nú gerbreytt
Hitt er annað, að íþróttafólk
gerir enn skyssur og fær þá
jafnan samstundis sínar refs-
ingar, vikið'af velli og verra,
og einatt eru dómar véfengdir
og það kemur fyrir, að ágreiu-
ingur er kærður. Ekki minn-
ist ég þess að kæra hafi kom-
ið fram í sambandi við kapp-
reiðar, en mjög lá nærri að
kærður yrði sprettur í Skogar-
hólum 1952. T. d. tel ég það
réttmætt kæruefni fyrir eig-
anda Þrastar, á' Hellu í sumar,
að hann var ræstur móður í
seinna skiptið, svo ábending sé
gefinn um kæruefni.
, Hins vegar er mjög auðveit
að gera okkar kappreiðar svo
úr. garði að engra óánægjuefna
gæti hvað þá að kærur koro;
til og ætíð er góður þrauthugs-
aður undirbúningur og gætni
og þjálfun í störfum haldbeztu
úrræðin til góðs samkom ilags
og árangurs, en því miður höf-
um við hestamenn ekki með
öllu ennþá losað okkur undan
vanhugsaðri stjórn á rnálurn
okkar. Ég vil að hestamenn
og félög þeirra sameinist um
það að eiga vísa menn, sem
skrifa um hestaíþróttir, hesta-
mótin í heild, stjórn á þeim,
framkomu áhorfenda, skeiðvell
ina og hesta þá, sem reyndir
eru og reynast vel, en þó
einkum rækilega um fjórðungs
og landsmótin. Ég held að blöð
in myndu birta slíkt efni fyrir
hestamannafélögin eins og
íþróttafélögin. Haganlegast
myndi að sklpta efninu í stutt-
ar greinar, margar eða fáar
eftir efnismagninu. Flest félög
senda núorðið blöðunum frétt-
ir af kappreiðum, sem þau
halda og fer þessi starfsþáttur
batnandi. Hér að framan taldi
ég að íþróttamenn fyrr á árum,
hefði stundum brotið af sér
og á grófari hátt en nú
en óviljandi mistök hverfa
sennilega aldrei. Knapar hafa
til skamms tíma verið til, sem
ekki er fyllilega treystandi.
Meðan harðvítugir karlmenn
voru knapar höfðu sumir þeirra
hug á að beita brögðum, svo
sem að sveigja fyrir næsta hest
þrengja hestum út að hliðar-
línu, o.fl. Ef hestur stökk upp
af skeiði, var knöpum á þeim
ósárt um þó að keppinautur
truflaðist á kostunum. Einatt
kom líka fyrir truflun sem al-
gert óviljaverk. Eitt sinn
heyrðist sagt: „Ef þinn hestur
hleypur upp, þá ríddu á vítið
hann (nafn hestsins)!! Vart
hefur þetta verið einsdæmi.
Enda sýnir III. kaflinn í regi-
um úm kappreiðar að þótt hef
ir tryggara að búa vel um
hnútana, þar sem knapar áttu
i hlut, sum svo ströng að furðu
sætir einkum með hliðsjón af
því, að reglurnar eru nýlegar.
Ekki þýðir því að segja, að
ég kríti liðugt, því misjdfna
sauði í mörgu fé þekkja aliir
eldri hestamenn og eru enn
fensk dæmi hendi nærri
um valdbeitingu vallarstjóra
gagnvart knapa. Ég held að
ungu knaparnir, drengir og
stúlkur, hafi leitt góðan anda
inn á skeiðvellina og að sá
hugsunarháttur sé að verða
ríkjandi, að prúðmennska sikuli
skipa hvert rúm, þar sem allir
fái notið sín til fulls, hestar
og menn. Þó er það svo, að
hestamenn og starfsmenn móta
taka enn illa upp ef að er fund-
ið. Marga hnútuna hefi ég feng
ið fyrir gagnrýni, en senniiega
aldrei viðurkenningu. Samt
langar mig enn um sinn að
halda áfram að segja til um
það, sem betur má fara að
mínu viti. Aðfinnslum mínum
á starfi dómn. og vallarstjóra
á Hellu í sumar, svarar St. R.
og viðurkennir ekki að þeim
hafi yfirsézt í sambandi
við 800 m. hlaupið.
Þó að ég hefði dæmt allt öðru
vísi, er sumt af því, sem gerð-
ist vissulega athugunarefni, en
annað alls ekki umdeilanlegt.
Það sem gerðist var, að fjór-
ir hestar voru ræstir í 800 m,
þrír tóku á rás, en einn stóð
eftir og samstundis hrópar
sá, sem hélt í þann hest, til
knapanna og skipar þeim að
stöðva hestana og koma aftur.
Tveir knapanna, annar fulltíða
maður, hinn tólf ára drengur,
gegndu kalli, stöðvuðu hesta
sína og sneru við, sá þriðji,
ung stúlka, barðist við hest
sinn, viljugan og harðskeyttan
fram á miðjan völl og sneri
þar við og kom aftur. Nú
skyldi maður halda, að úr æði
vöndu væri að ráða, en svo
virtist ekki vera, hestarnir
voru samstundis ræstir allir,
þrír höfðu þó staðið kyrri með
an einn hljóp 400 m. og rölti
til baka. Sá sem aldrei hreyfði
sig vann sprettinn.
Var þetta nú svona einfalt?
Ég gat þess, að reglur um störf
knapa væru mjög strangar. í
9. gr. stendur þetta:
„Knapar skulu vera prúðir
í allri framgöngu og hlýða
skipunum þeim, sem að þeim
er beint.“ Ennfremur: „Skylt
er knöpum að sýna kurteisi öll-
um þeim er á einhvern hátt
stjórnar kappreiðum."
Víða í reglunum er þeim
hótað öllu illu ef útaf ber. Það
eru því ekki eingöngu dómar-
arnir og vallarstjóri, sem knap
ar verða að hafa í huga þegar
þeir vanda framkomu sína,
einnig ræsir og auðvitað hafa
þeir haldið, að það væri hann,
sem kallaði og að honum bæri
að hlýða, eitthvað hefði komið
fyrir óvænt. Þó að þetta sé
sennilega rangt viðbragð hjá
knöpum er það þó auðskilið
og fordæmi munu fyrir því,
að ræsir hafi stöðvað hesta sam
stundis eftir ræsingu vegna
eigin mistaka.
St. R. segir að dómnefnd geti
ekki ráðið við það þó að ein-
hver hrópi, það er rétt, en sá
sem hrópaði var ekki einhver
heldur ákveðinn maður, sem
allir vissu hver var og gerði
það vitandi vits í hugsmuna-
skyni fyrir sinn hest, en knap-
arnir héldu að þeim bæri að
gegna kalli og stöðvauðu besta
sína í beztu trú um það, að
þeir væru að gera rétt.
Hér var maður uppvís að
hrekk, hins vegar vill víst eng-
inn segja að þetta hafi verið
yfirvegað hrekkjabragð, heldur
er hér einstætt uppátæki og
ráðriki án nokkurs, réttar eða
umboðs en manninum tókst
ekki einungis að villa fyrir
knöpunum heldur einnig að
gefa dómurum línu, sem þeir
fóru svo nákvæmlega eftir.
þetta að óviðkomandi aðili
taki völdin er kallað stjórn-
leysi. Maðurinn, sem hrópaði
hefur tvennt á sinni könnu:
í fyrsta lagi hest, sem stóð eft
ir, í öðru lagi olli hann ein-
stæðri truflun, sem gerði öðr-
um aðiljum illt. Knaparnir aft-
ur notuðu ekki sinn rétt, má
sennilega segja, en það skað-
aði aðeins þeirra eigin hasta,
jafnframt hafa þeir haldið, að
þeim bæri að gegna boði. Þessi
Framhald á bls 12.
eftir Bjama Bjarnason

I
MINNING
Halldóra Sigurðardóttir
F. 2. okt. 1893
D. 21. sept. 1966.
Ég kynntist Halldóru Sigurðar-
dóttur ekki fyrr en árið 1933 þeg
ar við urðum sambýliskonur í
Reykholti. Þá var hún um fertugt
og þriggja barna móðir. maður
hennar, Þorgils Guðmundsson var
iþróttakennari við Reykholts-
skólann. Mér er enn í minni, hve
hlýlega þau hjón tóku á móti mér,
þegar ég fluttist í Reykholt, öil-
um ókunnug, og hve gott mér,
þótti að leita ráða hjá Halldóru
í reynsluleysi mínu.
Halldóra Sigurðardóttir var
framúrskarandi dugleg kona, _iyr
irmyndarhúsmóðir, frábær móðir
og fær á mörgum öðrum sviðum.
Auk þess að stjórna umsvifa-
miklu heimili hafði hún ásamt
manni sínum símavörzlu fyrir stað
inn og sveitina í kring, og kenndi
námsmeyjum skólans handavinnu.
Var því oft gestkvæmt á heimili
þeirra hjóna, og margra vanda
urðu þau að leysa. Hef ég fáa
þekkt, sem slíkt hafa gert með
slíkum ágætum og þau enda voru
þau samhent í öllu, og samræmi
virtist fullkomið milli þeirra. Hall
dóra var líka með afbrigðum
skemmtileg kona og vinsæl og hrók
ur alls fagnaðar á góðra vina fund
um. Hún var barngóð og hjálp-
söm, en bezt reyndist hún, þegar
erfiðleikar steðjuðu að. Ef einhver
varð veikur, t. d. eitthvert barn
anna, var Halldóra óðar komin til
þess að vera til aðstoðar, og ég
get ekki lýst þeirri fróun og örygg
iskennd, sem ávallt fylgdi henni.
Hún hefði getað orðið ágæt hjúkr
unarkona eða læknir. Og aldrei
mun ég gleyma því, hvernig þau
hjónin reyndust okkur hjónun-
um, þegar sorgin kvaddi dyra hjá
okkur. Kvöld eftir kvöld komu þau
til okkar til þess að vera okkur
til afþreyingar og fróunar.
Halldóra og Þorgils voru sambýl
isfólk okkar í Reykholti í 14 ár.
Var mikið skarð fyrir skildi, þeg
ar þau fluttust burt. En vinátta
okkar hélzt óbreytt, og margar
eru þær gleðistundir, sem við átt-
um á heimili þeirra að -Hraunteig
21. í fyrra sumar dvöldust þau
nokkra daga á heimili okkar. Það
var yndislegur tími, og grunaði
víst ekkert okkar, að þetta myndu
verða síðustu sumardagarnir, sem
við ættum saman.
í Reykjavík fékk Þorgils starf,
sem var mjög við hans hæfi, og
þau eignuðust þar indælt heimili.
Um tíma voru börn þeirra dreifð
víða um heim, Birgir starfaði i
Hamborg og síðar í Kaupmanna-
höfn, Óttar í París, og Sigrún var
flugfreyja, á sífelldum ferðalögum
landa og heimsálfa á milli. Nokk-
uð bætti úr skák, að þeim gafst
öðru hverju tækifæri til að heim-
sækja synina og dvelja á heirnil-
um þeirra erlendis. Sonardóttirin,
Hrefna Birgisdóttir, sem að mestu
ólst upp hjá afa og ömmu var
líka sólargeisli á heimili þeirra.
Síðustu árin, voru báðir synirn-
ir fluttir heim og Sigrún gift og
Gunnar Vilhjálmsson,
hætt fluginu. Öll áttu börnin in-
dæl heimili, og lífið brosti við
hinum rosknu hjónum í hópi
barna, tengdabarna og barna
bama. En síðastliðið vor dró ský
fyrir sólu. Halldóra veiktist alvar
lega, og nú er hún látin eftir
langa og mjög stranga sjúkdóms-
legu.
Ég mun ávallt minnast Halldóru
Sigurðardóttur með þökk fyrir vin
áttuna og tryggðina og allar þær
góðu stundir, sem við áttum sam-
an. Manni hennar, börnum,
tengdabörnum og barnabörnum,
votta ég mína innilegustu saniúð.
ÍMegi guð styrkja þau öll og milda
þeim sorgina og söknuðinn.
Anna Bjarnadóttir.
Tunguholti, Fáskrúðsfirði
f. 28-9 1952, d. 26-7 1966.
Þriðjudagurinn 26. júlí s. 1. var
bjartur og fagur, einn af fegurstu
dögum íslenzkrar sumarveðráttu.
En áður en sólin gekk til viðar
þennan blíðviðrisdag, barst okkur
hin hörmulega frétt. Okkar ungi
vinur og frændi, Gunnar Vilhjálms
son var látinn. Orsök dauða hans
var eitt af hinum átakanlegu slys-
um, sem svo títt eiga sér stað
nú til dags. Óneitanlega kom fram
í hugann spurningin stóra — hvers
vegna —já hvers vegna er hann
■ unglingurinn svo skyndilega horf
jinn, hann, sem svo miklar vonir
|voru bundnar við? En við fáum
| ekkert svar. Ef til vill finnum
J við betur en áður, hve veikbyggð
og vanmáttug við erum frammi
I fyrir valdi almættisins að við get
j um aðeins í þögulli lotningu beygt
okkur fyrir örlögunum, hversu
, þung og sár sem þau kunna að vera
Gunnar var fæddur 28. sept. 1952
að Tungu í Fáskrúðsfirði, sonur
hjónanna Steinunnar Úlfarsdóttur
Framhald á bls. 12.