Vísir - 05.11.1975, Blaðsíða 8

8
Vísir. Miðvikudagur 5. nóvember 1975
Á AÐ HEIMILA
LÍKNARDRÁP?
Líknardráp! Þaö hefur
lengi verið ágreiningsefni
hvort heimila eigi mann-
dráp af liknarástæðum.
Lækna vísindum hefur
f leygt fram, og nú er unnt
aö haida lífi í fólki með
sérstökum tækjum eða
lengja lífdaga fólks um
lengri eða skemmri tima
með sérstökum tækjum.
Nýlegar frásagnir er-
lendis þar um hafa vakjð
upp umræður um þetta
mikla álitaefni.
Orator, félag laga-
nema, gekkst sl. sunnu-
dag fyrir umræðufundi
um þetta efni. Þar ræddu
fulltrúar lögfræðinnar,
guðfræðinnar og læknis-
fræðinnar ýmis sjónar-
mið og vandamál sem við
er að glíma i þessu sam-
bandi. Visir hefur leitað
álits þeirra og nokkurra
fundargesta á þeirri
erfiðu spurningu, hvort
heimila eigi líknardráp.
Guðmundur Einarsson, forseti
Sálarrannsókna félagsins:
Frumréttindi að
fá að deyja
Ég tel að það ætti aö heimila
aðgerðaleysi. Ein af frumrétt-
indunum er að fá að deyja. bær
upplýsingar ættu að liggja fyrir
sem skrifleg, skilgreind heimild
einstaklings hvað beri að gera i
svona tilfellum á likan hátt og
erfðaskrár. Erfijákrárnar
fjalla um efnisleg gæði en hitt
plaggið um lifið.
Lifið hefur tilgang, en þegar
það er orðið tilgangslaust á að
slökkva það.
Guömundur Einarsson
Helgi Skúli Kjartansson,
stúdent:
Hvaða reglur
gilda i dag?
Ekki á að heimila liknardráp i
þeirri merkingu sem orðið vek-
ur sjálfsagt i flestra hug, en mér
finnst vafalapst að það sé ekki
alltaf rétt að teygja lif dauða-
vona fólks með öllum tiltækum
ráðum. Ég veit ekki hvaða
starfsreglur eru um það á is-
lenskum spitölum. bað sem mér
finnst athugavert við fundinn
var það að þar var ekki upplýst
hvað læknarnir ganga langt i
þessum efnum. Einn reyndur
yfirlæknir sagði að um þetta
mál væri ekki hægt að ræða,
læknir ætti það einn við sam-
visku sina. En mér finnst að
þetta þurfi að ræða og liggja
ljóst fyrir hvaða reglur gilda.
En mig skortir upplýsingar til
að vita hvort mér finnst þessar
reglur ættu að vera öðruvisi en
framkvæmdin er nú.
Margrét Bjarnas.on, frétta-
maður:
Það ber að
varðveita mannslíf
eins og unnt er.
Þessari spurningu treysti ég
Hclgi Skúli Kjartansson
mér ekki til að svara játandi eða
neitandi, þar sem þetta mál er
svo viðkvæmt, fjölþætt og erfitt
viðfangs og hvert einstakt til-
felli svo háð aðstæðum.
En ég tel mjög brýnt að það sé
rætt á sem breiðustum grund-
velli frá læknisfræðilegu, lög-
fræðilegu, siðfræðilegu, heim-
spekilegu og kannski lika fjár-
hagslegu sjónarmiði, þó manni
finnist i fljótu bragði ógeðfellt
að tengja mannslif fjármálum.
Sú staðreynd verður hins vegar
ekki umflúin að þjóðfélagið
sjálft á með fjárframlögum til
heilbrigðismála stóran þátt i að
ákveða mönnum lifdaga. Min
skoðun er að það eigi að ganga
eins langt og unnt er i þvi að
virða og varðveita mannslif.
Séra Páll Þórðarson, Njarðvík-
um:
Treysti læknum
að taka ákvörðun
Liknardráp er tvimælalaust
hugsanlegur möguleiki þegar
aðstæður eru orðnar þannig að
manni er ekki hugað lif að mati
lækna. Hins vegar er það svo
læknisins að eiga við sjálfan sig
og samvisku sina hvort hann
vilji stöðva lif viðkomandi sjúk-
lings og treysti ég læknum fylli-
Margrét Bjarnason
lega til þess sem ábyrgum ein-
staklingum að taka slikar
ákvarðanir. Það er og mikil-
vægt atriði að út frá kristnu
sjónarmiði er lifið fyrst og
fremst spurning um qualitet, en
ekki quantitet. t ljósi þessa ber
okkur fyrst og fremst að standa
með hinum sjúku og bera um-
hyggju fyrir þeim.
Sigurður (íuðmundsson, læknir:
Tvær tegundir
liknardrápa
Það eru til tvær tegundir
liknardrápa, annarsvegar
aktivt liknardráp, þar sem sjúk-
lingur sem er langt leiddur, bið-
ur um að vera aflifaður eða
jafnvel ættingjar hans og
læknirinn gerir eitthvað það
sem beinlinis veldur dauða
sjúklingsins. Hins vegar er svo
hið passiva liknardráp sem ég
er hlynntur sem er i þvi fólgið að
halda að sér höndum, beita ekki
öllum tiltækum ráðum til að
lækna sjúkling þegar sýnt er að
það gagnar sjúklingnum ekki til
lengra lifs svo neinu nemi.
Jón úr Vör, rithöfundur:
Hver á um að dæma?
Það er beðið um stutt svar.
Mitt er þá svona:
Sigurður Guðmundsson
Lif, frelsi, heilsa og hamingja —
og að siðustu dauði. Þá hef ég
nefnt nokkrar þeirra heilögu
gjafa, sem telja má öllum öðr-
um dýrmætari. Meðal þeirra,
sem miklu ráða um það,
hvernig þær notast okkur, eru
læknar, hjúkrunarfólk og aðrir
liknarmenn, að ógleymdu þvi
visindaliði, sem starfar i þjón-
ustu heilbrigðismála. Fyrir
þessu fólki hljótum við að bera
mikla virðingu, og til þess verð-
um við að bera ótakmarkað
traust.
En er alltaf eftirsóknarvert að
lengja lif helsjúkra manna?
Nei. En hver á um að dæma?
Dómgreind og viljayfirlýsing-
um þjáðra manna og vensla-
fólks þeirra er sjaldan öruggt að
treysta eða fylgja. Fyrsta boð-
orðið virðist mér þvi að ætti að
vera það: að stilla óbærilegar
kvalir, jafnvel þótt teflt sé á
tæpasta vað um lifsöryggi, eink-
um á þetta við, þegar um er að
ræða gamalt fólk og þá sjúkl-
inga, sem læknar, helst tveir
eða þrir sérfræðingar, telja von-
lausa um varanlegan bata. Hér
verða læknar að fá að bera
ábyrgð gerða sinna, styöjast við
almennt velsæmi og sina eigin
samvisku. Hitt má auðvitað
aldrei verða, að ofan á þjáning-
ar dauðvona manns bættist dul-
Jón úr Vör
inn ótti um það, að honum kunni
að verða styttur aldur. Allir
menn verða að lifa og deyja i
fullvissu þess að læknar og
þjónustufólk þeirra vaki yfir
hinum sjúka og létti honum
dauðastriðið, ef ekki er hægt að
bjarga lifinu. Löggjafi má ekki
setja þarna óeðlilegar skorður.
En ef nú liknarhendur slökkva
lif, stytta vonlaust þjáninga-
strið, þá verða löglegir dómstól-
ar að sikna eða dæma af skyn-
semi og mildi, -lita óvenjulega
sanngjarniega á málavexti.