Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1932, Page 9
LESBÓK MORGIJNBLAÐSINS
397
Frd Möðruvöllum í Hörgdrdal.
Endurminningar og sögubrot frá „brunabælinu".
Kirkjubriiiiinii n® Möffruvölliiin 1 HöricArdnl þ. 5. mars 1865. Myndina ^erfti Arjjgrrímur Clíslason málari. Mun
þetta vera metJ elstu hjerlendum atburöamyndum.
öðruvellir eru frægir fyrir
alla brunana, sem þar hafa verið.
segir Þorvaldur Thoroddsen í
Ferðabók sinni.
Er mjer fyrir barnsminni, er
jeg fyrst heyrði nefnda þessa
,,frægð“ Möðruvalla. Var það,
þegar hinn þjóðkunni fræðimaður
Ólafur Davíðsson sat og ritaði
frásögn sína fyrir Akureyrarblaðið
,rNorðurland“, um skólabrunann
á Möðruvöllum í mars 1902. Þá
nefndi hann Möðruvelli „bruna-
bæli“. Á þeim tíma ætlaði jeg
mjer lífstíðardvöl á Möðruvöllum.
Var ekki laust við að mjer rynni
kalt vatn milli skinns og hörunds,
er jeg heyrði um þessi álög á
staðnum.
Ári seinna runnu upp fyrir hug-
skotssjónum mínum myndir af
Möðruvallabrunum. Þá var verið
að grafa hlöðutóft í hinu forna
bæjarstæði. Var brátt komið nið-
ur á brunarústir. Vildu vinnu-
menn fá vitneskju um, hvernig
væru tilkomin þau vegsummerki
er þeir þar rótuðu við. Var 01-
afur kallaður til. Hann kom út
að greftrinum með árbækur Espó-
líns, og las fyrir verkamönnum
kaflann um klausturbrunann á
Möðruvöllum árið 1316. jafnframt
því, sem hann mælti svo um, að
gæta skyldi varúðar við gröft-
inn, ef eitthvað kynni að finnast
þarna fornminja. Var því hlýtt,
eftir því sem jeg man. En fátt
fanst, sem hirðandi þótti. Man
jeg sjerstaklega eftir eirketilsbrot-
um, miklum, sem hrundu sundur
við jarðraskið, og varð ekkert
heillegt úr.
En er lengra sóttist gröfturinn.
og dýpra var grafið, fundust leif-
ar af grófum klæðnaði, og hafði
mest brunnið til ösku. Var auð-
sjeð á þvi, hvernig pjötlur þess-
ar lágu, að fötin, sem þarna höfðu
brunnið höfðu legið samanbrotin
er brunann bar að.
Þá komu fram tilgátur um, að
hjer væri fengin bending um, að
hittst hefði á brunarúst klaust-
ursins, og hjer væru leifar úr
fatakistum munkanna á Möðru-
völlum. Fataleifar þessar fundust
í jaðri hlöðutóftarinnar, og þótti
líklegt að meira hefði fundist af
því tagi, ef gröfin hefði verið
víðari-
lausturbruninn á Möðruvöll-
um árið 1316, hefir verið á vör-
um manna hin síðari ár í sambandi
við leikrit Davíðs Stefánssonar.
Um atburðinn eru ekki til ná^
kvæmar frásagnir, það jeg til
veit, nema það sem alkunnugt er.
Munkarnir er komu drukknir frá
Gásum, kveiktu í klaustrinu, svo
það brann, ásamt kirkjunni og