Lesbók Morgunblaðsins - 21.09.1941, Side 15

höllina ok hafði á lopti hamar-
inn ok var allreiðr ok spyrr,
hverr því ræðr, er jötnar hund-
vísir skulu þar drekka, eða
hverr seldi Hrungni grið at vera
í Valhöll eða hví Freyja skal
skenkja honum sem at gildi
Ása. Þá svarar Hrungnir ok
sér ekki vinaraugum til Þórs,
sagði, at óðinn bauð honum til
drykkju ok hann var á hans
griðum. Þá mælti Þórr, at þess
boðs skal Hrungnir iðrask, áðr
Itann komi út. Hrungnir segir,
at Ása-Þór er þat lítill frami,
at drepa hann vápnlausan; hitt
er meiri hugraun, ef hann þorir
at berjask við hann at landa-
mæri á Grjótúnagörðum, ,,ok
hefir þat verit mikit fólskuverk,
er ek lét eptir heima skjöld
minn ok hein; en ef ek hefða
hér vápn mín, þá skyldu vit nú
reyna hólmgönguna, en at öðr-
um kosti legg ek þér við níð-
ingsskap, ef þú vill drepa mik
vápnlausan". Þórr vill fyrir
engan mun bila at koma til ein-
vígis, er honum var hólmr skor-
aðr, því at engi hafði honum
þat fyrr veitt.
Fór þá Hrungnir braut leið sína
ok hleypði ákafliga, þar til er
hann kom í Jötunheima, ok varð
hans ferð allfræg með jötnum,
ok þat, at stefnulag var komit á
með þeim Þór; þóttusk jötnar
hafa mikit í ábyrgð, hvárr sigr
fengi; þeim var ills ván af Þór,
ef Hrungnir léti fyrir, því at
hann var þeira sterkastr.
Þá gerðu jötnar mann á
Grjótúnagörðum af leiri, ok var
hann níu rasta hár, en þriggja
breiðr undir hönd; en ekki
fengu þeir hjarta svá mikit, at
honum sómði, fyrr en þeir tóku
ór meri nökkurri, ok varð hon-
um þat eigi stöðugt, þá er Þórr
kom. Hrungnir átti hjarta þat, er
frægt er, af hörðum steini ok
tindótt með þrimr hornum, svá
sem síðan er gört ristubragð þat,
er Hrungnishjarta heitir; af
steini var höfuð hans; skjöldr
hans var ok steinn, víðr ok
þjokkr, og hafði hann skjöldinn
fyrir sér, er hann stóð á Grjót-
únagörðum ok beið Þórs, en
hein hafði hann fyrir vápn ok
I
LESBÓK MORGUNBLAÐSIN*
327
reiddi um öxl ok var ekki dæl-
ligr. Á aðra hlið honum stóð
leirjötuninn, er nefndr er
Mökkurkálfi, ok var hann all-
hræddr; svá er sagt, at flann
meig, er hann sá Þór.
Þórr fór til hólmstefnu ok með
honum Þjálfi. Þá rann Þjálfi fram
at, þar er Hrungnir stóð, ok mælti
til hans; „þú stendur óvarliga,
jötunn, hefir skjöldinn fyrir þér,
en Þórr hefir sét þik ok ferr hann
it neðra í jörðu, ok mun hann
koma neðan at þér“. Þá skaut
Hrungnir skildinum undir fætr
sér ok r-tóð á, en tvíhendi hein-
ina. Því næst sá hann eldingar ok
heyrði þrumur stórar; sá hann þá
Þór í ásmóðir fór hann ákafliga ok
reiddi hamarinn ok kastaði um
langa leið at Hrungni. Hrungnir
færir upp heinina báðum höndum
ok kastar í mót; mætir hon hamr-
inum á flugi, ok brotnar sundur
heinin, fellr annar hlutr á jörð,
ok eru þar af orðin öll heinberg;
annar hlotr brast í höfði Þór, svá
at hann fell fram á jörð, en ham-
arrinn Mjölnir kom í mitt höfuð
Hrungni ok lamðihausinn í smán
mola, ok fell hann fram yfir Þór,
svá at fótr hans lá of háls Þór.
En Þjálfi vá at Mökkurkálfa, ok
fell hann við lítinn orðstír. Þá
gekk Þjálfi til Þórs ok skyldi
taka fót Hrungnis af honum, ok
gat hve’-gi' valdit. Þá gengu til
Æsir allir, er þeir spurðu, at Þórr
var fallínn, ok skyldu taka fótinn
af honum ok fengu hvergi komit.
Þá kom til Magni, sonr Þórs ok
Járnsöxu; hann var þá þrínættr;
hann kastaði fæti Hrungnis af
Þór ok ir ælti: „sé þar ljótan harm,
faðir, er ek kom svá síð; ek hygg,
at jötun þenna myndak hafa lostit
í hel mcð hnefa mínum, ef ek
hefða fundit hann“. Þá stóð Þórr
upp ok fagnaði vel syni' sínum ok
sagði, at hann myndi verða mikill
fyrir sér, „ok vil ek“, sagði hann,
„gefa þér hestinn Gullfaxa, er
Hrungnii hefir átt“. Þá mælti
Óðinn ok sagði, at Þórr gerði
rangt, er hann gaf þann inn góða
hest gýgjarsyni, en eigi föður sín-
um.
Þórr fór heim til Þrúðvanga,
ok stóð heinin í höfði honum. Þá'
kom til völva sú, er Gróa hét,
kona Aurvandils ins frækna; hon
gól galdra sína yfir Þór til þess
er heinin losnaði. En er Þórr
fann þat ok þótti þá ván, at braut
myndi ná heininni, þá vildi hann
launa Gró lækninguna ok gera
hana fegna, sagði henni þau tíð-
endi, at hann hafði vaðit norðan
yfir Élivága ok hafði borit í meis
á baki sér Aurvandil norðan ór
Jötunheimum, ok þat til jartegna,
at ein tá hans hafði staðit ór
meisinum ok var sú frerin, svá at
Þórr braut af ok kastaði upp á
himin ok gerði af stjörnu þá, er
heitir Aurvandils-tá. Þórr sagði,
at eigi myndi langt til, at Aur-
vandill myndi heim koma, en
Gróa varð svá fegin, at hon
munði enga galdra, ok varð hein-
in eigi lausari ok stendr enn í
höfði Þór; ok er þat boðit til
varnanar, at kasta hein of gólf
þvert, því at þá hrærisk heinin í
höfði Þór.
(Snorra-Edda. Skáldskaparmál,
17. kap.)
Úr Háttatali.
Þessi er inn tíundi háttr,
er vér köllum refhvörf. í þeim
hætti skal velja saman þau orð-
tök, er ólíkust sé at greina, ok
hafi þó einnar tíðar fall bæði orð,
ef vel skal. En til þessa háttar
er vant at finna öll orð gagnstað-
lig, ok er hér fyrir því sum orð
dregin til hægenda; en sýnt er í
þessi vísu þat, at orðin munu
finnask, cf vandliga er leitat, ok
mun þat hér sýnask, at flest frum-
smíð stendr til bóta. Svá er hér
kveðit:
17. Síks glóðar verr sækir
slétt skarð hafi jarðar,
hlífgranda rekr hendir
heit köld loga öldu;
fljótt válkat skilr fylkir
friðlæ, röðuls sævar
ránsið ræsir stöðvar
reiðr, glaðr frömum meíðum.
Hér er í fyrsta vísuorði svá kveð-
it: Síks glóðar; sík er vatn, glóð
er eldr, en eldr ok vatn hatar
hvárt öðru; verr sækir, þat er
ólíkt, at verja ok sækja. Annat
vísuorð er svá: slétt skarð hafi