Lesbók Morgunblaðsins - 05.04.1942, Blaðsíða 8
104
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
SPRENGJUR
Gerð þeirra og áhrif
SÍÐAN farið var að tala um
loftárásahættu hjer á
landi, hafa menn, sem eðlilegt
er, hugleitt það mikið hvaða
\erkanir sprengjur hefðu á hús
og önnur mannvirki og hvernig
hættum af slíkum sprengjum
væri varið.
I ameríska tímaritinu ,,Life“
birtist nýlega grein með mörg-
um skýringamyndum um þetta
efni. Er hjer tekið upp efni
greinarinnar, og nokkrar skýr-
ingamyndirnar. Þar segir m. a.
á þessa leið:
Áður en sprengja springur
þenjast stálveggir sprengjunnar
út, og síðan þeytast sprengju-
brotin í allar áttir með feikna-
afli, auk þess sem sprengingin
veldur miklum loftþrýstingi.
Sprengiefnið, sem hinum mikla
þrýstingi veldur, er TNT (trini-
trotoluol).
Áður en núverandi styrjöld
skall á voru flugvjelasprengjur
talin hin óumræðilegu vopn, sem
dreifðu dauða og eyðileggingu
Sletkur 5táloddur
Slýriií»ngir úr málmi ,
_ ...... ............. Ponnur italvegaur
. fVeRÚURÐUR AF SPRENGJU ' *
*na Hi ðð ‘Vftkjð óH* -
' 100 kg
K0 kg.
>prongjð
* 500 kg
sprflngfa.
10C0 kg,
jprengja
*
meðal óbreyttra borgara jafnt
sem herliðs. I þeirri eyðilegging
myndi enginn greinarmunur
vera gerður milli íbúðarhverfa
borgaranna og „hernaðarlega
mikilvægra staða“.
Reynslan hefir sem betur fer
sýnt, að sprengjur þær, sem fall
ið hafa á borgir í þessum ófriði,
hafa ekki gert líkt því eins mik-
inn usla og tjón eins og menn
óttuðust að óreyndu.
Er menn athuga gerð sprengj
anna og verkanir þeirra eða
eyðileggingarmátt, þá kemur
það í Ijós að afli hennar og áhrif
um eru takmörk sett sem öðru,
er mertn hafa með höndum gert.
Af hinum fjórum algengustu
sprengjutegundum — hrun-
Sprengjubrot og loftþrýstingur frá 50 kg. sprengju, sem springur á bersvæði er hættuleg mönn-
um á um 60 metra færi. öruggast er fyrir fólk að vera í loftvarnabyrgi. En þeir, sem ekki
komast í byrgi geta komist hjá tjóni ef þeir kunna að leita skjóls. Sprengjubrot þeytast upp
á við svo að svæði, sem er í 9 metra fjarlægð er tiltölulega örugt. Miklu betra skjól fyrir
sprengjubrotum er í skurði (sjá mynd). Flest slys í loftárásum hafa orðið þannig að fólk hefir
orðið fyrir brotum frá hrynjandi húsum, sem orðið hafa fyrir sprengjum, næst flest slys vegna
þess að sprengjur hafa fallið beint á loftvarnabyrgi og þar næst af völdum sprengjubrota.