Lesbók Morgunblaðsins - 18.03.1945, Blaðsíða 5

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS Í
149
I ARDENNA-FLEYGNUM
FLESTIR þeir, sem fylgst hafa
með erlendum frjettum undan far-
ið, og hver gerir það ekki, á þess-
um viðburðaríku tímum? — Munu
kannast við „ Ardenna-fleyginn“,
eins og bandamenn nefna landsVæði
það er Þjóðverjum tókst að nokkru
að hrifsa úr höndum þeirra, í hinni
þróttmiklu, sókn er þeir hófu rjett
fyrir síðustu jól. Auk hinna stærri
.og kunnari borga hafa nöfn eins
og Wiltz, Diekireh, Vianden og,
Ecthernach, einnig komið talsvert
'við sögu, eru þeir bæir a,l 1 ir í stór-
hertogadœminu Luxenburg. Fyrir
allmörgum árum síðan, átti jeg
nokkru viðdvðl á þessum slóðum,
og er því ekki mcð öllu ókunnug-
ur staðháttum.
Ardennafjöllin, eru í rauninni
varla fjöll, eftir íslenskri málvenju
og skilningi, heldur skógi klæddir
ásar og hæðir, ekki brattar, ná þó,
sumsstaðar milli 5 og 6 hundruð
metra hæð, yfir sjávarmál. aðgæt-
andi er og að leiðin til sjávar er
löng, svo aðdragándinn cr mikill.
Milli skógarásanna eru venjulega
þröngir, gróðursælir dalir og vel
ræktaðir, renna kristaltærar ár-
sprænur eftir dölunum og er tak-
mark þeirra allra, að sameinast,
hinni miklu móðu, Mósel-fljótinu,
standa svo þorpin sitt hvoru megin
0 ánna. Allmikill styrkur hlýtur við-
búnum varnarher, að vera að geta
hreiðrað þarna um sig. Ásaþyrping
, þessi er geysi víðáttumikil, og er
náttúrufegurð þar rómuð mjög, að
verðleikum, einnig eru auðsupp-
sprettur þeirra örlátar á margskon-
ar gæði, málrna ýmiskonar og ó-
grynni af kolum.
Wiltz-dalurinn, heitir einn þess-
ara fjalldala, helsti bærinn þar er
Wiltz, sem jafnframt er höfuðborg
í því íylki (Kanton), íbúatálan, er
þó ekki nema um 5 þúsund, svo fetór-
Eftir S. K.
Kastalinn í Wiltz
borgarbragur cr þar enginn, þó er
þetta að ýmsu merkur bær, sem á
sjer langa sögu, Ekki er örugg
vissa fyrir því, hvenær Wiltz-dal-
urinn var fyrst numinn óg bygður,
en kunnugt er að Karl mikli (Karla
Magnús, 742—814.) ljet flytja þang
að hertekna „Vinda“, er það Slav-
neskur þjóðflokkur, sem enn heldur
að nokkru sjerkennum sínum og
máli, og býr einkum í nánd við
evjuna Riigen. Eru íbúar þessa
fjalladals, að miklu levti afkomend
ur þeirra. Seinlegt verk og örðugt
nmn hafa verið fyrir frumbyggj-
ana, að ryðja Barrskógarþyknið,,
því enn er þar ferlegur og þrótt-
mikill skógur, en nægan við hafa
þeir haft, bæði til húsagerðar og
eldiviðar, víst er um það.
Á klettasnös einni rjett hjá gamla
bænum, stendur mikill og forn kast
ali. var hann snemma á miðöldum,
orðinn frægur eða öllu heldur ill-
ræmdur meðal alþýðu manua, á
Steindórs
*
þessum slóðum, vegna yfirgángs og
ójafnaðar þeirra, er þar voru til
núsa. 1 köstulum þessurn, hefur á-
rciðanlega oft verið glatt á hjalla
veislur góðar með gnægð drykkjar-
fanga, en heldur mim sá veislu-
fagnaður allur hafa verið stórbrot-
inn og „hnútur flogið um borð“ þó
hrottaskapurinn, hafi ekki að 'öllu
verið slíkur, sem li.já Goðmundi áj
Olæsivöllum. — YTfirleitt munu ]iað
ekki hafa verið nein valmenni sem
urðxx handgengnir menn, ráns ridd-
ararina, senx höfðu aðsetur sitt víða
í Lxixenbxirg, Mosel og Rínardölun-
unx, senx sjá má enn merki af hinum
fjölmörgu kastalarústUra, á þeim
slóðxxm. Það voru oftst óstýrilátir
flakkarar og sakamenn, sem hjetu
riddurum þessunx fxxlltingi til hern-
aðar, en þeir veittu þeim svo aftur
á móti. vernd gegn lögum og rjetti
og hefnd fyrir xxnnin illvirki.
Það var ekki fyr en löngu síðar,
sem mikill menningar og rnyndar-
bragxxr, barst til nágrannalandanna
frá Frönskxx riddurunum, svo og
l'rá hinum Kristilegxx riddara-regl-
unr, og náði svo mikilli viðurkenn-
ingu. að enn er á flestum nxálum,
sagt um þá menn sem erxx háttprúð-
ir í framgöngu, að þeir sjeu „ridd-
ara-Iegir“.
Svo rættist xxr fyrir Wiltz riddar-
anunx, að á 17, öld, hafði hann ferig-
ið Greifa-nafnbót, og efldust þeir
nú nxjög að auði og völdunx, og
ljetu ekkert tækfæri ónotað til þátfc
töku í hernaði með leigudátum sín-
um. Senx dæmi um auðsöfnun þeirra
má nefna, að er Franski stjórnar-
byltingarherinn, tók virkisborgina
Luxemburg, fundust þar 600 þús-
und gull-frankar, sem Custíne Wiítz