Lesbók Morgunblaðsins - 30.11.1947, Blaðsíða 14

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS •*
| 362
styrjöld, þar sem enn væri hins verra
von.
IV.
Enginn má skilja mig svo, sem jeg
telji vonlaust um, að þeirri heims-
'atyrjöld, sem þó nú virðist svo mjög
draga til, verði afstýrt. En víst er um
það, að hinar yfirvofandi hættur eru
meiri nú en nokkru sinni áður í sögu
mannkynsins. Og munu þó hættumar
enn fara vaxandi, meðan ekki getur
tekist sú stefnubreyting, sem nauð-
synleg er. Jafnvel þó að enginn iegði
trúnað á orð mín, þá læt jeg það ekki
aftra mjer frá að segja það, sem jeg
get ekki efast um að mikið ríður á að
vita. Mannkyn, sem á, eins og al-
kunnugt er orðið nú, upptök sín neðst
niðri í lífríki jarðar vorrar, verður að
vitkast svo, að það skilji vegna hvers
nokkru af hinu líflausa efni eins jarð-
arhnattar er snúið til lífs, og vegna
hvers er verið að leitast við að vaxa
fram til vits, og vaxa að viti. Sam-
band verður að nást við mannkyn,
sem ofar eru í framvindu sköpunar-
verksins, en vjer og ef það samband
ekki tekst, þá er glötunin vís. En tak-
ist það, þá verður á skömmum tíma,
gjörbreyting á högum mannkyns. —
Framför í þekkingu verður þá svo
mikil, að mannkynið fer að geta náð
tökum á náttúruöflum síns hnattar,
jafnvel langt fram yfir það, sem talið
er hugsanlegt hjá helstefnumannkyni.
V.
Prófessor Andersson minnist í sinni
stórmerku bók á framtíð Svíþjóðar.
Hann getur þess, hvernig rannsóknir
G. de Geers, eins af ágætustu ísaldar-
fræðingum, leiddu til þess að hann gat
sagt, að fyrir hb. 10000 árum, hefur
jökull legið þar á landinu, sem Stokk-
hólmsborg er nú. Andersson segir,
eins og óefað er rjett, að gera megi
ráð fyrir því, að enn geti orðið veður-
farsbreyting, og það svo, að Svíþjóð
yérði aftur óbyggileg. Telur hann víst,
að þegar hinn vaxandi skriðjökull
rótar upp því, sem nú er hið frjósama
akurlendi Skánar, muni það koma í
ljós, að niðjar nútímamannkynsins
verði einskis megnugir gagnvart nátt-
úruöflunum. Nú er að vísu óhætt að
segja það, að áður en til slíks kæmi,
mundi helstefnumannkyn vera liðið
undir lok. Því að engar líkur eru til
að mannkyn vort mundi eiga fyrir
höndum þúsund ára sögu, hvað þá
meir, ef stefnubreytingin mikla tekst
ekki.
En ef hún tekst, þá þarf ekki að
kvíða því, að mannkynið verði van-
megnugt gagnvart veðurfarsbreyting-
um eða jafnvel eldgosum og jarð-
skjálftum. Það er engin furða, þó að
slíkt þyki ótrúlegt. En minna má á
orð Aragos, hins ágæta franska
stjörnufræðings. Vjer skulum fara
mjög varlega í að nota orðið „ómögu-
legt“, þegar um framtíð vísindanna er
að ræða, sagði Aragod. Og er þó mun
auðveldara nú en á hans dögum var,
að renna grun í að hann hafi haft
rjett fyrir sjer, jafnvel þó að fram-
sókn vísindanna hafi tekið nokkuð
ranga stefnu, mest vegna þess, að
sumar tegundir vísindamanna hafa
átt erfiðara uppdráttar en þurft hefði.
En hvern mundi hafa grunað, fyrir
rúmum 300 árum, þegar hið nýfundna
rafmagn, virtist ekki vera til annars
en lítilsháttar skemmtunar, en til
einskis gagns, að þar væri raunar
upphaf vísinda, sem á nokkrum ára-
tugum mundu gjörbreyta högum
mannkynsins. Og þó er til orka, sem
þegar menn fara að kunna stjórn á
henni, mun margfaldlega miklu meir
en rafmagnið miða til að bæta hagi
mannanna, og gera þá að stjórnend-
um náttúruaflanna. Það er ekki
þódeilismagnið (atómorkan), sem
jeg hefi þjer í huga, heldur miklu
fremur annað magn, sem kunna verð-
ur tökin á, ef ekki á atómorkan að
verða meir til að auka hættur mann-
lífsins en hagsæld.
Sept.—okt. 1947.
- Helgi Pjeturss. ,
O——--------------------------—
Barnahjal
Árni 4 ára og Magga 2 ára eru að
leika sjer í gömlum bíl. Amrfia
þeirra fer’ að vitja um þau. Þá
situr Magga við stýrið, en Árni er
í aftursæti og þykist sofa.
— Er Árni sofnaður? segir
amma.
Þá rumskar Ámi og kallar:
— Nei, amma mír.. Hún er bíl-
stjórinn, en jeg er fulli karlinn í
aftursætinu.
Siggi var mjög gjarn á að tala,
en pabbi sagði honum að hann
mætti aldrei tala á meðan hann
væri að borða. Nú er það einu sinni
við borðið að pabbi sjer að Siggi
brcnnur í skinninu af löngun til
að tala, en stilti sig þó. Eftir borð-
haidið segir pabbi:
— Jæja, Siggi minn, hvað lang-
aði þig til að segja?
— Er gott að borða maðk? spurði
Siggi.
— Nei, en hvers vegna spurðu
að því? ^
— Það var maðkur í fiskinum
þínum áðan, en nú er liann kom-
inn niður í maga.
Stína 5 ára var að lesa kvöld-
bænina sína. Þá kemur Siggi litli,
bróðir hennar og tók í hárið á
henni. Stína sagði:
— Góði guð, aísakaðu mig
snöggvast meðan jeg ber hann
Sigga.
Kennarinn: Hvað er uppgerð?
Mundi litli: Að koma brosandi í
skólann.
Jónsi fór að vitja um leikbróður
, .. sinn, sem var veikur og spui’ði
mömmu hans hvernig honum liði.
— Hann er mjög veikur, sagði
mamma, en þakka þjer kærlega
fyrir að þú komst að spyrja um
hann. Það var fallega gert.
Jónsi mjakaði sjer aftur á bak
út úr dyrunum og spurði svo:
— Get jeg fengið hlaupahjólið
hans, ef hann skyldi deyja? |
-r---------------------------rV