Lesbók Morgunblaðsins - 10.10.1948, Blaðsíða 10

1 422
LESBOK MORGUNBL'AÐSINS
t
sjerstakar sýningar, og fræðsluer-
indi. Þar ætti að setja upp sögu
íslendinga, með táknrænum mynd-
um, og stuttorðum skýringum, svo
hver maður, sem þangað kæmi, er-
lendur sem innlendur, gæti á fám
mínútum fylgt söguþræðinum gegn
um aldirnar. Og væri það sem fram
kom á sýningunni vorið 1944, góður
grundvöllur eða upphaf að því sem
þarf að vera. Er sem mig minni, að
þessi hugmynd hafi komið fram áð-
ur. Jeg sá þarna vel, hve fram-
kvæmanleg hún er.
Borg listanna
Borg listarinnar. — Höfuðstaður
hins góða smekks. Þannig er titill
á myndabók um Parísarborg. Og er
sannmæli.
Úr mjmdahöll Impressionistanna
gengum við út á Concorde torgið.
Þar gnæfir obeliskinn, yfir fagrar
myndastyttur breiðar ak- og göngu
brautir. Torg þetta er talið vera
eitt hið víðáttumesta í nokkurri
borg. Þær hafa mokað vel skess-
urnar hans Napoleons, sem Grön-
dal talar um í Heljarslóðarorustu,
er þær mokuðu húsum og hverju
sem var til að auka alnbogarúmið
fvrir hina keisaralegu umferð.
Jeg hafði verið einn á ferð um
torgið daginn áður, en þá hafði ver-
ið bílstjóraverkfall framan af degi,
og var nú afljett. Umferðin á torg-
inu minti mig á stórfljót, sem velt-
ur fram í mörgum kvíslum, en
ferðamenn verða að velja sjer vöð
á brotum, til þess að komast klak-
laust leiðar sinnar og týnast ekki í
straumiðunum. Síst var jeg til Par-
ísar kominn, til þess að götuhreins-
arar fleygðu mjer á hjólbörur og
flyttu mig þannig út úr hinni jarð-
nesku tilveru. Valdi jeg þann kost-
inn, að „þræða brotin" og komast
með tíð og tíma leiðar minnar.
Fullsamin saga
Ekki segi jeg hjer sögu obelisk-
Concordctorgið mcð obcliskanum
ans. Hann ber utan á sjer sem kunn
ugt er, frægðarsögu Ramsesar II,
er ríkti með sæmd í Egyptalandi
fyrir um 4000 árum. En Mehemet
Ali nokkur skenkti Louis-Philip
steininn og var hann fluttur hmgað,
til prýðis og augnayndis.
Við staðnæmdumst úti á torginu
til þess að virða fyrir okkur hinar
fögru byggingar, sem umlykja
þenna sögulega stað. Eitt sinn var
torgið kent við Lúðvík XV. og þá
var mynd hans hjer. Síðan varð
það Byltingartorgið. Og þá voru
höfuðin látin hjer fjúka undan fall-
öxinni.
Síðar verður það kent við sátt-
mála, sáttatorgið, þegar íbúum
borgarinnar þykir komið nóg af
blóðsúthellingunum. Eða þannig
hugsa jeg, áð það geti verið, en
skálda að vísu nú í eyður þekking-
arinnar.
í einhverri af sögum Einars Kvar
ans kemst hann að orði um Reykja
víkurbæ á þá leið, að Víkin okkar
sje eins og frumdrög að skáldsögu,
sem sje langt frá því lokið, aðeins
í byrjun, með miklum eyðum og
ósamstæðum þáttabrotum. Þetta
var meiningin í orðum Einars, en
langt um betur orðuð hugsunin hjá
honum.
Þetta datt mjer í hug á torginu,
þar sem allar byggingarnar, öll
stórhýsin renna saman í eina list-
ræna heild, þar sem maður rekur
hvergi augun í neitt, sem er of eða
saknar neins. Þetta er borg, sem
kynslóðirnar hafa lokið við að
yrkja. Og þess vegna er hún svo
aðlaðandi og stórfengleg. Ekki síst
fyrir þá, sem ala aldur sinn, þar
sem ekkert er fullgert og það sem
gert hefur verið, er yfirleitt af van-
efnum unnið.
• - • • •»—
Borg háttprýðinnar
Við settumst fyrir framan einn
af hinum fjölmörgu veitingastöð-
um við Champs d Elysées og horfð-
um á umferðina við eitt glas af
köldu öli. Mannelfan leið framhjá
í sunnudagssólskininu. Margskonar
fólk, margskonar þjóða. Enginn
þurfti að flýta sjer. Yfir öllum þess
um fjölda var mikil friðsæld, sem
fór sjerlega vel þessu umhverfi.
Það er ekki að furða, þó að fólkið
sem á heima í þessari listaborg,