Lesbók Morgunblaðsins - 13.02.1949, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
71
heyrt hefi jeg getið um þessa: Jak-
ob Eyfjörð, S. Rögnvaldsson,
Stefán Stefánsson, Sigurgeir Þor-
finnsson, Erlend Árnason, Sölva
Sölvason, Hallgrím Holm, Friðrik
Sigurbjörnsson, Pál Gunnlaugsson
og Jóhannes Jónsson.
Settust að út úr vandræðum
Um það leyti er frásögn mín
hefst, eða árið 1876, er engar heim-
ildar að finna um að íslendingar
hafi fasta bústaði í Winnipeg. Þeir
íslendingar, sem þangað voru
komnir, höfðu verið í fyrsta 300
manna innflytjendahópnum og
komu þangað frá Kinmount í On-
tario haustið 1875.
Jeg er viss um að þeir íslend-
ingar, sem urðu þarna eftir þegar
aðalhópurinn helt áfram til Nýa
íslands, hafa alls eigi ætlað sjer að
setjast þar að. En þeir hafa verið
neyddir til þess. Þótt Winnipeg
væri þá ekki nema þorp með tæp-
lega 2000 íbúum, þá var það eini
staðurinn, þar sem nokkrar líkur
voru til að geta unnið sjer inn
nokkra dollara, til þess að bægja
hungurvofunni frá fjölskyldun-
um.
Fyrsta íslenska heimilið í Winni-
peg var stofnað 1876. Það gerði
Friðrik Sigurbjörnsson frá Sævar-
landi í Þistilfirði og kona hans Sig-
ríður Jónsdóttir frá Geiteyarströnd
við Mývatn. Þau voru einnig fyrstu
íslensku hjónin sem giftust í Winni
peg. Sjera Páll Þorláksson gaf þau
saman 6. september 1876. Þau
bygðu sjer hús, þar sem kallað var
Hudson Bay flat nr. 6. Þau eign-
uðust tvö börn. Frank sonur þeirra
fæddist 25. september 1877 og var
fyrsta íslenska barnið, sem skírt
var í Winnipeg. Skírnin fór fram
í Grace-kirkju þar sem nú er Fede-
ral Building á horninu á Main
Street og Water Avenue. Prestur-
inn, sem skírði, hjet Frank Walt-
er og barnið var látið heita í höf-
uðið á honum í þakklætisskyni fyr-
ir það hvað presturinn hafði reynst
foreldrunum vel í baráttu þeirra
við skort og sjúkdóma Frank óx
upp og varð gjörfulegur maður.
Hann starfaði lengi í stærstu skó-
verslun Winnipegborgar, en fór svo
til St. Paul og Minneapolis og vanp
þar við samskonar verslanir. Síða^
fór hann til Texas og keypti þar
bómullarekrur, en seidi þær aftur
eftir tvö ár og helt til San Diego.
Þar stjórnaði hann stórri skóversl-
un þangað til hann ljest fyrir fá-
um árum, virtur dáður af öll-
um, sem kyntust honum.
Seinna barn þeirra Friðriks og
Sigríðar var stúlka. Hún fæddist
27. mars 1879 og var skírð Frið-
rikka. Faðir hennar dó þegar hún
var þriggja mánaða gömul, og hún
hefði ævintýralega sögu að segja,
ef hún vildi, um það hvernig hún
varð að brjótast áfram frá barn-
æsku. Hún er nú gift Halldóri Þór-
ólfssyni og þau eiga þrjú uppkom-
in börn. Sigríður móðir hennar
giftist aftur Sigurði Davíðssym
málara, sem var alkunnur maður í
Winnipeg. Meðal barna þeirra var
John Davidson fasteignasali.
Fyrsta Islendinga-fjelagið
Næsta heimildin um fasta búsetu
íslendinga í Winnipeg, er frá ár-
inu 1877. Hinn 6. september þá
um haustið stofnuðu þeir fjelags-
skap, sem þeir nefndu íslendinga-
fjelag. Tilgangi fjelagsins er lýst í
lögum þess á þessa leið: „Tilgang-
ur þessa fjelags er að efla og auka
hróður íslensku þjóðarinnar í þessu
landi; að varðveita og efla meðal
íslendinga hjer frjálsan framfara-
hug og þá menningu, sem einkent
hefir íslensku þjóðina frá upp-
hafi“.
Þá er það og tekið fram að fje-
lagið ætli að gangast fyrir því að
yngri kynslóðin læri að tala og rita
íslensku eigi síður en ensku; og
hafa. forgöngu í guðsræknisiðkun-
um með því að láta lesa lestur á
sunnudögum og útvega húsnæði
fyrir guðsþjónustur ef íslenskur
prestur kæmi til Winnipeg.
Stjórn var kosin til þriggja mán-
aða og í fyrstu stjórn voru: Jón
Þórðarson formaður, Arngrímur
Jónsson ritari og Magnús Jónsson
gjaldkeri. Fjelagsgjald var 50 cent
á ári, og 26. maí 1878 átti fjelagið
10 dollara í sjóði og voru fjelags-
menn þá 50.
Lögin gerðu ráð fyrir því að
skift væri um stjórn ársfjórðungs-
lega. Það er ekki ljóst hvernig á
þessu ákvæði stendur, hvort það
var gert til þess að sem flestir
legðu fram lið sitt, eða til þess að
koma í veg fyrir kyrstöðu sem oft
verður þegar sömu menn sitja of
lengi í stjórn.
Næsti fundur fjelagsins var hald-
inn 20. febrúar 1878 og ný stjórn
kosin. í hana völdust Jón J. Júlíus
formaður, Bjarni Guðmundsson
Dalsted ritari og Helgi Jónsson
gjaldkeri. Á þeim fundi var hald-
in hlutavelta og söfnuðust 16 doll-
arar. Þá var ákveðið að kaupa
nokkrar íslenskar bækur og blað-
ið „ísafold“. Um miðjan október
átti fjelagið 30 dollara í sjóði.
Helstu landar í Winnipeg
Nú skal geta forvígismanna ís-
lendinga í Winnipeg á þessum ár-
um.
Jón Þórðarson frá Skeri í Höfða-
hverfi og kona hans, Rósa Jóns-
dóttir frá Eystra-Laugalandi í Stað
arsv. komu frá Milvaukee 1877. Þau
settust að í Main Street, litlu norð-
ar en þar sem ráðhúsið stendur nú
og heimili þeirra var altaf kallað
íslenska heimilið. Þau Jón og Rósa
áttu mikinn þátt í menningarlífi ís-
lendinga þar í borg, og á heimili
þeirra voru fundir íslendingafje-
lagsins haldnir, og þar var ráðið