Lesbók Morgunblaðsins - 03.04.1949, Blaðsíða 8
180
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
FALKLANDSEYJAR
Frá Soutli Gcorgía.
1>EGAR Elibabet drotning tók
við ríki í Englandi, áttu Bretar
engar nýlendur En siðan haía sjö-
tiu og í’jögur lönd og landsvæði
komist undir yfirstjórn þeirra.
Mörg af þessum löndum hafa feng-
ið sjálfstæði og eru i bandalagi við
breska ríkið. Nú nýlega hafa Bret-
ar veitt þremur nýlendum sínum
sjálfstjórn og þar með viðurkent
að þjóðirnar sje komnar á það sið-
menningarstig, að þær geti stjórn-
að sjer sjálfar. Þessi nýu ríki verða
bó áfram í bandalagi við Breta sem
sambandsríki.
Eitt af þessum ríkjum er syðsta
bygða bólið á jörðinni, Falklands-
eyar. Þær cru 480 km. norð-
austur af Cape Horn, syðsta odda
Ameriku. Þarna eru tvær stórar
eyar, Eystra og Vestra Falkland,
eii auk þess nær 200 smærri evar
og rif. Samtals eru þær um 4618
fermilur, eða nær helmingi minni
en Wales. Árið 1946 voru þar ekki
nema 2239 íbúar, flestir af skosk-
um ættum. Landið er fremur ó-
frjótt, sandar, fen og mómýrar. En
sums staðar er þó talsvert gras-
lendi og lágir, grónir hálsar. Eya-
skeggjar stunda aðallega kvikfiár-
rækt. Vár sauðfje fyrst flutt þang-
að árið 1867, en nú eru þar um
700 þúsundir sauðfjár, 11 þúsundir
nautgripa og 3300 hestar.
ÞAÐ VAR John Dawis sem
fann Falklandseyar. Það var árið
1592. Hann var þá að leita að
„norðvesturleiðinni a bak við Am-
enkú'V eítir að lionurri haíði mis-
tekist að komast sjóleiðina norðar.
v:5 Aaaefíku. H&nufb. hefir ta víst
ekki dottið í hug að þessar eyðiey
ar mundu nokkurn tíma verða
frægar í sögu heimsins. Næstir
lionum komu til eyjanna þeir Sir
Richard Hawkins, Rogers og Dam-
pier, en þeir voru allir að leita fjár
og hugsuðu ckki um að nema land.
Það var ekki fyr en 1690 að menn
stigu þar á land. Var það lciðang-
ur Englendingsins Strong og hann
gaf eyunum nafn.
Sagan um landnámið er ail ein-
kennileg. Fyrst i slað var svo sem
enginn skeytti um þennan land-
fund. Leið svo fram tiJ 1749. Eu
það ar settu Bretar þar a stofn
bækistöð fyrir skip sín, sem voru
á siglingum í suðurhöfum Spánska
stjórnin varð þá æf út af þessu að
Bretar skyldi taka sjer fótfestu
svo iiaerri nýlendum síuum, og
varð því ekkert úr lar.dnáminu.
Eja fimtán árum seiiina (1764)
komu nokkrír Frakkar fra Nova
Scolia og settust að á Austur-Falk-
landi og þá brugðu Bretar við og
iögðu undir sig Vestur-Falkland.
Frakkar seldCi síðan Spánverjum
austurlandið, og samtímis lögðu
Spánverjar þá undir sig vestur-
landið. En Bretar mótmæltu og
Spánverjar urðu að afhenda þeim
það aftur árið 1771.
Þrátt fyrir þetta varð ekkerl
meira úr landnámi þarna og leið
svo fram til 1820, En það ár hófst
ameriska lýðveldið Buenosj Ayres
handa um að uema austurlandið.
Kak það a brott þá menn, er sest
höfðu að þar. En árið 1832 lögðu
svo Englendingar eyjarnar undir
sig.
Rjett er að geta þess hjer, að
ti! Falkiandseya teljast nú South
Gecrgia, Scuth Orkneý, South
S2Xj.dV/ich eyar, Scuth Sh&tlar.ds