Lesbók Morgunblaðsins - 03.04.1949, Blaðsíða 16

188
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Laxveiði í Norðurá fyrrum.
Eggert Ólaffsson lýsir svo veiðiskap
í Norðurá: Eini staðurinn, þar sem
menn sameinast um laxveiðina, er í
Norðurá, nálægt Stafholti. Veiðinni er
síðan skift milli veiðimannanna og
þeirra fátæklinga, sem þangað ieita.
Þetta er gert á sumrin, þegar lítið vatn
er í ánni, á stöðum með sljettum botni
og hægum straum. Veiðidagurinn er
tilkyntur nokkru áður. Á tilsettum
tíma safnast þar síðan 100 manns eða
jafnvel fleiri. Á grynningum fyrir
neðan veiðisvaíðið eru hlaðnir grjót^
garðar, sem vatnið þó siast í gegn um.
Garðarnir eru hlaðnir sinn frá hvor-
um bakka skáhalt undan straumi og
mætast í hvössu horni I miðri ánni.
í horni þessu verður einskonar vatns-
þró með þröngu aðrensli. Þá eru tek-
in eitt eða fleiri net og lögð þvert
yfir ána. Ríðandi maður heldur í hvorn
enda netsins. Aðrir menn riða á sund
eftir netinu og fælist þá laxinn, svo ,
að hann þorir hvorki að stökkva yfir
netið, nje reynir að smjúga það. Á
báðum árbökkum standa menn og
kasta grjóti út í ána. Við það fælist
laxinn enn meir og ieggur á flótta,
en á þá ekki annars úrkosta en hlaupa
í gildruna Ttjilli garðanna, sem fyr er
getið. Þar er hann siðan tekinn og
honum skift milli neteigendanna og
þeirra, sem land eiga að ánni, en allir,
sem aðstoðað hafa við veiðina, og eins
fátæklingar, sem að koma, fá einnig
sinn hlut.
Skýluklútar
fóru fyrst að tíðkast á 17. öld og
þóttu tildur. Svo kvað sjera Þorlák-
ur Þórarinsson í „Þagnarmálum":
Sveipa stundum silkin þrjú,
svo við grundir blankar,
hálsinn, mundir, heilabú,
hvað sem undir vankar.
Jarteikn
Það skeði eitt á dögum Marteins
biskups, að laugardaginn fyrir jól, um
kvöldið, riðu þeir úr Grafningnum
upp eftir Þingvallavatni til söngs og
tíða og voru 10; en á miðju vatninu
datt niður undir þeim öllum í einu,
svo allir fóru niður, menn og hestar;
þó komust allir upp, utan einn vantaði;

Þegar mestur var snjórinn hier syðra fyrir skemstu, teptist vegur-
inn uin Hellisheiði algjörlega og var svo mikill snjór á háheiðinni,
að ekki ekki þótti viðlit að ryðja honum af veginum. En oftast nær
var þó veginum haldið opnum að Kolviðarhóli og Hveradölum. M.vnd
þessi er þá tekin rjett fyrir neðan Kolviðarhól og sýnir hina ruddu
hraut, með háum sköflum til beggja handa.
þeir drógu þá upp hestana 10; ekki
grand sáu þeir til hans að heldur, og
þenktu þá allir hann mundi dauður
og urðu mjög hryggir, og biðu þó enn
um stund, að hann mundi koma upp
dauður, því hann væri lengur en hálfa
eykt í kafi. Með það riðu þeir á
stað, og er þeir voru skamt farnir,
kom eftir þeim kall; viku þeir þá aft-
ur að vökinni; hann var þá kominn upp
með höfðinu og fest hökuna á ísbrún-
ina og hjelt sjer svo. Þeir drógu hann
upp, og sá ekki grand á honum heldur
en hann hefði aldrei í kaf farið; þeir
færðu hann í þur föt og reið hann
svo með þeim upp til Þingvalla. Hann
hafði sagt að hann vissi ekki betur
en vatninu hefði verið haldið frá vit-
unum á sjer; virtist mönnum það jar-
teikn. Frá þessu sagði mjer sjera Jón
Bjarnason, en hann sagði honum sjálf-
ur. (Jón Egilsson).
Sigurður yngri
sonur Odds biskups Einarssonar
druknaði í Hvítá hjá Oddgeirshólum
árið 1617, og með honum maður sá
er Bergur hjet. Var líkanna leitað en
þau fundust ekki. Þá var það ráð tek-
ið að hafa hana í bátnum. „Hittist lík
Sigurðar þar beint undir er haninn
gól yfir, en Bergur fanst ekki“ segir
Fitjaannáll.
Gamlar konur.
í Múla við Kollafjörð deyði sumar-
ið 1702 kona nokkur, hjet Ragnhild-
ur Steindórsdóttir, 101 árs. Andaðist
önnur á Austfjörðum, stórt hundrað
ára; hafði hún fengið nýjar, hvítar
tennur. (Mælifellsannáll).
Einar ólafsson
í Vopnafirði var mesti ferðagarpur
Hann fór einu sinni (fyrir eitthvað
60 árum) tvær ferðir fram og aftur í
sömu vikunni milli Vopnafjarðar og
Húsavíkur, fyrir Pjetur Guðjohnsen
faktor í Vopnafirði. Lagði Einar á
stað um miðjan dag og fór norður
yfir heiðar utan við Hólsfjöll í Axar-
fjörð, og svo þvert yfir Kelduhverfi
og kom í Húsavík laust eftir hádegi
næsta dag. Vikan var ekki liðin, þeg-
ar hann hafði farið þennan veg fjór-
um sinnum. Gáfu Keldhverfingar hon-
um þá nafn og kölluðu Einar flugu,
en ekki mun það hafa fest við hann