Lesbók Morgunblaðsins - 05.02.1950, Page 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
73
jafnað á meðal þeirra, er af ís-
lensku bergi eru brotnir. Síðara
helming æfi sinnar orti hún sjald-
an kvæði, og ef minst var á það
efni við hana, var hún vön að
benda á púðana og segja: „Þetta
eru kvæðin mín núna“. Og það
voru kvæði sem Ameríkumenn
gátu lesið, enda þótt á hin væru
þeir viðlíka læsir og Þorsteini
þóttu Danir vera á handritin okk-
ar, þau er þeir hafa nú tekið ást-
fóstri við — ólæsir á þau enn. En
þó að hún legði kvæðagjörð á hill-
una, kastaði hún sífelt fram stök-
um erindum og vísum. Það var
henni eðlilegt og að heita mátti ó-
sjálfrátt. En slíkt færði hún ekki
í letur og því mun það flest eða
alt gleymt og glatað. Þessar tvær
stökur fundust á sneplum í skrif-
borði hennar að henni látinni:
Vinir oft mitt gleðja geð
á góðra manna fundum,
en jeg er alveg ánægð með
einveruna stundum.
Vonin mjer Ijeð hefir ljósið sitt,
það lýsir mjer burtu úr heimi,
þá hitti eg þig aftur, hjartað mitt,
eða hætti að syrgja og gleymi.
Helga Baldvinsdóttir þótti vera
hin mesta fríðleikskona, eins og
hún átti ættir til. Hún var meðal-
há vexti, eða tæplega það (158
cm.), grönn og vel vaxin, hárið
mikið, dökkjarpt á lit, en var á síð-
ustu árum orðið snjóhvítt; augna-
brúnir voru af sama lit og hárið,
augun blá, húÓin hvít og fíngerð,
og roði í kinnum fram á elliár.
Síðustu árin var hún orðin gild-
vaxin, og stafaði af sjúkdómi beim
er loksins dró hana til dauða, hæg-
fara krabbameini innvortis. Ekki
lá hún rúmföst fyr en rúmlega
mánaðartíma að síðustu, og sálar-
kröftum hjelt hún óskertum unz
hún fjell í mók (coma) nokkrum
klukkustundum fyrir viðskilnað-

Fangi Pólverja
SÆNSKI stýrimaðurinn Magne Larsson hafði siglt til Póllands síðan
1946, en aldrei farið þar í land. Hann vissi að mörgum sænskum sjó-
mönnum hafði orðið hált á því. Heima átti hann konu og þrjú börn,
og þeirra vegna vildi hann ekki eiga neitt á hættu. En hann slapp ekki
samt og hjer segir hann frá því.
ÞAÐ var miðvikudaginn 26. októ-
ber. Daginn áður höfðum við kom-
ið til Gdynia, og verið var að hlaða
skipið með timbri. Holmkvist skip-
stjóri var háttaður, flestir skip-
verja höfðu farið í sænsku kirkj-
una, en jeg fór ekki í land fremur
venju, en stytti mjer stundir við
að leggja „kabal“. Það var hlýtt í
herberginu mínu, svo að jeg var
lítið klæddur, aðeins í ermalausri
silkiskyrtu að ofan, og á fótunum
hafði jeg morgunskó.
Skyndilega heyrði jeg gaura-
gang mikinn, hurðinni var hrundið
upp og inn kom herðabreiður liðs-
foringi, með marghleypu við hlið.
Bak við hann voru tveir lögreglu-
þjónar alvopnaðir. Þeir voru með
einn af skipverjum, Mass-Kalla, á
milli sín.
inn, sem bar að þann 23. október
1941. Sira Kristinn K. Ólafsson
jarðsöng hana, en hann hafði
kynst henni á æskuárum sínum.
Þótti hann tala vel yfir moldum
hennar.
Efalaust hafa dánarminningar
um Helgu birst í blöðunum vestra
við andlát hennar. Skáldið Jóhann
Magnús Bjarnason ritaði ágæta
grein um hana í Eimreiðina 1942.
Hann var aldavinur hennar um ná-
lega hálfrar aldar skeið — og betri
vin var naumast unt að kjósa sjer.
Erfiljóð ortu Sigfús Benedictsson
og Þorsteinn Þ. Þorsteinsson.
Meira.
— Fáðu mjer skipshafnarskrána,
þrumaði liðsforinginn.
— Gerðu svo vel, sagði jeg og
rjetti honum afrit af henni.
— Jeg vil fá skrá á þýsku, grenj-
aði hann og reiddi hnefana.
— Þá verðurðu að fara til skip-
stjórans, sagði jeg, en hann skildi
víst ekki hvað jeg sagði og helt
áfram að bölsótast.
— Jeg skal fylgja þjer til skip-
stjórans, sagði jeg, stóð á fætur
og gerði mig líklegan til að gánga
út.
En þá varð hann vitlaus, þreif
marghleypu sína og grenjaði:
— Þú ert fangi.
Hann gaf fylgdarmönnum sínum
merki um að grípa mig og svo ráku
þeir mig á undan sjer upp á
bryggju og miðuðu á mig tveimur
hríðskotabyssum og marghleypu.
Jeg náði aðeins í jakkann minn um
leið og mjer var hrundið út úr her-
bergi mínu, en jeg var á morgun-
skónum.
ÁSAMT Máss-Kalla var jeg nú rek-
inn upp eftir Ulita Pilota, hinni
breiðu götu sem liggur frá höfn-
inni upp í Gdyniaborg. Og að lok-
um var okkur troðið inn í óþrifa-
legan hermannaskála. Þegar þang-
að kom spurði jeg liðsforingjann
hvers vegna jeg væri handtekinn,
en hann rak upp hæðnishlátur.
Þarna sat jeg nú í tvær klukku-
stundir, en þá var farið með mig í
fangelsi í hinum enda borgarinnar-
Þar var mjer troðið inn í ískaldan