Lesbók Morgunblaðsins - 23.04.1950, Blaðsíða 2
009
LESBÓK MORGUNBLADSINS
fjelaginu. Hefur Jón lagt í þetia
feikna vinnu og komist að merki-
legum niðurstöðum. En þar sem
hjer er um athugunarefni að ræða,
sem þjóðina varðar miklu, hef jeg
átt tal við Jón Eyþórsson um þetta
efni og var frásögn hans á þessa
Fyrstu vcðurathuganir.
„Skipulagðar veðurathuganir
byrjuðu fyrst á stöku stað í Evrópu
á öndverðri 18. öld, en samfeldar
reglubundnar veðurathuganir byrj-
uðu t. d. í Englandi árið 1756, en
því miður er oft talsverður vafi um
þessar elstu mælingar og því að
ýmsu leyti erfitt að bera þær sam-
an við yngri athuganir, svo að ör-
uggur samanburður fáist úr þeim.
Elstu veðurathuganir hjer á landi
munu vera athuganir Horreboes á
Bessastöðum á árunum 1749—51.
Síðan komu þeir stjörnumeistar-
arnir Eyjólfur Jónsson og Rasmus
Lievaag til sögunnar. Þeir höfðu
aðsetur á Lambhúsum á síðustu ár-
um 18 aldarinnar. Jón Thorsteins-
son landlæknir byrjaði reglubundn
ar veðurathuganir að Nesi við Sel-
tjörn árið 1823, og hjelt þeim síðan
áfram eftir að hann fluttist til
Reykjavíkur fram um 1850. Síðan
hjeldu eftirmenn hans í embættinu
áfram veðurathugunum þessum að
einhverju leyti. Á árunum 1860—
1870 hafði dómkirkjupresturinn,
Ólafur Pálsson, hitamælingar á
hendi og sendi skoska veðurfræði-
fjelaginu skýrslur um þær. Hægt
cr að fá samanhangandi hita-
mælingar frá Reykjavík og ná
grenni frá því fyrir aldamótin 1800.
En vinna færi í það að grafa þær
upp og bera þær saman. Sam-
stæðar reglubundnar veðurathug-
anir hafa lengst verið í Stykkis-
hóimi. Þar hóf Árni Thorlacius
veðurathuganir í nóv. 1845. Hann
mun hafa tckið það að sjer fyrir
1871 1881 1891 • 1901 1911 1919
to to to to to to
1900 lðio 1920 1930 1941 1948
1. in.viul. — Breytingar á incðalliita lofts (ojc sjávar hjá Papcy) cftir keðju-
iiumlnum útreikninguni fyrir 10 ára tímabil. Lína II cr lcidrjctting fyrir Vest-
manaacyar.
tilmæli Bókmentafjelagsstjórnar-
innar í sambandi við fyrirætlanir,
sem þá voru uppi um það, að bók-
mentafjelagið gæfi út íslandslýs-
ingu.
Þegar Jónas Iíallgrímsson lugði
drög að söfnun sóknalýsing-
anna, er áttu að vera undirstaða
nndir íslandslýsingu hans að
nokkru leyti, bað hann menn um að
halda veðurbækur. Fjekk hann að
minsta kosti hitamæla frá danska
vísindafjelaginu, í því skyni, að að-
stoðarmenn hans víösvegar um