Lesbók Morgunblaðsins - 31.12.1950, Síða 3

LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
ar. Tryggvi, er síðar varð lands-
kunnur framkvæmdamaður, gift-
ist Kristínu Halldóru, dóttur síra
Þorsteins. Er sagt að hún hafi verið
„fríðleikskona mikil og ein af ment
-uðustu konum þessa iands.“ Sfra
Gunnar giftist Valgerði, systur
hennar, er síðar varð forstöðukona
kvennaskólans að Laugalandi í
Eyafirði fyrstu 19 ár skóians. Hin-
ar dætur síra Þorsteins voru þær
Sigríður, kona Skafta ritstjóra Jós-
efssonar og Hólmfríður, kona Arn-
ljóts Óiafssonar, prests og alþingis-
manns.
Haustið 1869 fekk síra Gunnar
veitingu fyrir Svalbarði í Þistil-
firði, i'luttist þangað vorið eftir og
var skömmu síðar skipaður prófast
-ur í Norður-Þingeyarprófasts-
dæmi. 1873 hafði hann brauðaskiíti,
fekk Lundarbrekku í Bárðardal og
flutti fólk sitt og bú inn þangað á
prestsetrið Halldórsstaði. í veik-
indum tengdaföður síns þjónaði
hann einnig Hálsprestakalli og
Ljósavalnssókn. Þetta mikla starf
varð honum oi'raun. Um sumarið
veiktist hann hættulega og 21.
október andaðist hann, rúmlega 34
ára gamall.
Með konu sinni varð honum auð-
ið sex barna, en þau dóu hvert eft-
ir annað á fyrsta eða öðru ári, nema
ein dóttir, sem fæddist síðast og
enn lifir, Jóhanna ekkja sr. Theó-
dórs á Bægisá.
Síra Gunnari er svo lýst af nán
asta vini hans, síra Birni Halldórs-
syni, að hann hafi verið „hár mað-
ur vexti, grannvaxinn nokkuð og
þó eigi óþreklegur, lítið eitt lotinn
í herðum, toginleitur, ljóseygur,
járpur á hár og skegg, svipurinn
höfðinglegur, en undir eins góð-
mannlegur, og að öllu vænn ásýnd-
um og vel farinn í andliti. Fram-
koma hans var hin prúðmannleg-
asta og einkar vei samboðin hans
stóðu.“
«cOo—-
SÍRA GUNNAR GUNNARSSON
skilaði ágætu dagsverki þrátt fyrir
stuttan starfstíma, ein sjö til átta
ár, mikla vanheilsu og erfiðar heim
-ilisástæður. Hans naut skamma
stund við í síðasta prestakallinu.
En svo hafði haiin getið sjer mikið
álit hjá sóknarbörnum sínum Bárð
-dælingum, að maður úr þeirra
hópi skrifar að honum látnum, „að
óvíst er að þeir hefðu kosið nokk-
urn annan fremur, þótt þeir hefðu
mátt kjósa um alla mertn. Því það
munu og almæli í Þingeyjarsýslum,
að eigi hafi þar, svo langt menn til
muna, verið að baki að sjá nokkr-
um þeim manni, er orðið hafi al-
þýðu manna jafn harmdauði sem
hann fyrir allra hluta sakir.“
Það var ekki síst á húsvitjúnar-
ferðum sínum, að síra Gunnar á-
vann sjer traust og kærleika sókn-
arbarna sinna. Hann kom venju-
lega öllum að óvörum til þess að
íá sem sannasta mynd af háttum
og högum heimilanna. Ilann kom
sem umhyggjusamur og kærleiks-
ríkur vinur, hagsýnn og áhúgasam-
ur.
Heilbrigðis og fræðslumál voru
þá skamt á veg komin á landi hjer.
Síra Gunnar reyndi að bæta úr
brýnustu þörf í þeim efnum, að
svo miklu leyti sem í hans valdi
stóð.
Hann gat ekki horft aðgerðalaus
á það, að sjúkum væri engin Jíkn
veitt sökum læknaskorls og erfiðra
samgangna. Auk þess varð kunn
átta og fordæmi föður hans og
tengdaföður lionum hvatning til að
kynna sjer lækningabækur og lita
til sjúkra.
Síra Björn í Laufási segir um
síra Gunnar, að hann hafi ver-
ið „ungmennafræðari flestum
fremri“. Heimili hans varð ung-
lingaskóli sókna þeirra, sem hann
þjónaðL Strax ! Sauðanesi, sinu
íyrsta prestakálii, stofnaði hanr.
lestrarfjelag og bindiadisíjelag og
" blS
hvalti einkum fermingardrengi til
að ganga í það. Fór í því að for-
dæmi síra Þorsteins á Hálsi. Mikla
alúð lagði hann við barnaspurn-
ingar. Fermingarbörnum gaf hann
jafnan annaðhvort Biblíu eða Nýa
testamenti.
Tvær greinir merkilegar á síra
Gunnar í „Norðanfara“ um ung-
mennafræðslu.
Fyrri greinin, undir íyrirsögn-
inni „Um helgidagatilsögn“, er upp
-runalega samin sem umburðar-
brjef og tillaga um stofnun eins-
konar helgidagaskóla á hverju
heimili, og er það stílað til „hús-
bænda og húsmæðra“. — Prestar
þurfa aðstoðar þeirra með í starfi
sínu. Nauðsynlegt er að „foreldrar
gangi börnum sínum og unglingum
í prestsins stað og spyrji þau sjálf
heima á helgidögum, þegar þau
komast ekki til kirkju.“ Æskilegt
er að þetta verði „almennt og lif-
andi.“ — Andlaus fræðsla um and-
leg efni, var ekki síra Gunnari að
skapi. Ennfremur skrifar hann:
, Hin veraldlega þekking er að auk-
ast í landinu. Því er nauðsynlegt
og sjálfsagt, að lagt sje að sama
skapi meira kapp á hina andlegu
upplýsingu en áður.“
Seinni greinina birtir blaðið
þremur árum síðar, en síra Gunn-
ar lá þá á líkbörunum. Greinin
fjallar um „Ungmennafræðslu og
meðhjálpara,“ og er skrifuð í til-
eíni af biskupsbrjefi varðandi kosn
-ingu meðhjálpara, er vera skyldu
, prestinum lil aðstoðai'.... og
einkum lita eftir bárnaspurningum
með þeim.“ Síra Gunnar telur það
vera tvöfalda skyldu meðhjálpara,
bæði ki’istilega og embættislega, að
taka að sjer slíka tilsögn í söfnuð-
unum og vill, að þeir húsvitji á
svipaðan hátt og prestarnir sjálfir.
Segist hann hafa i því efni tveggja
ára reynslu. „Meðlxjálparar yfir-
heyrðu bcrnin 1 iestri óg kunnáttu,
settu þeim fyrir og hvöttu þau til