Lesbók Morgunblaðsins - 27.01.1952, Blaðsíða 14

r
42
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
að vera túlkar og leiðsögumenn.
\ Og svo eru flestir önnum kafnir
við að fegra og laga til svo að
! hátíðagestunum lítist Sem bezt á
sig í Finnlandi.
Hætt var við að gestunum mundi
þykja óhandtérlegir seðlarnir okk-
ar, sem eru gríðarlega stórir en
hafa lítinn kaupmátt. Til þess að
bæta úr þessu hefir Finnlands-
banki látið slá nýa silfurmynt, sem
jafngildir 500 marka seðli. Hún
kemur í umferð um mánaðamótin
marz-apríl, og verður sennilega
eftirsótt af safnendum. Helmingur-
inn af Olympíu-frímerkjunum
finnsku er þegar kominn á mark-
aðinn, en hinn helmingurinn kem-
ur í febrúar og er hærra verð á
þeim, því að burðargjald hækkaði
hér um nýárið. Það er eins og verð
á öllu fari síhækkandi í þessu landi.
Oftast er það stjórnin, sem gengur
þar á undan, en skorar jafnframt
á alla framleiðendur að hækka ekki
vöruverð. Talsíma- og ritsímagjöld
hafa hækkað og einnig fargjöld
með járnbrautum. Verð á brauði
og mjólk hefir hækkað.
IIERNAÐAR SKAÐABÆTUR
Þetta nýbyrjaða ár verður
merkilegt í sögu Finnlands á marg-
an hátt. Það er seinasta „hernaðar-
skaða-bóta-árið“, því að í septem-
ber eiga Finnar að greiða Rússum
seinustu afborgun. Eins og kunn-
ugt er voru Finnar skyldaðir til
þess með friðarsamningnum 1944
að greiða Rússum 300 milljónir
dollara í hernaðarskaðabætur, með
því gengi er þá var á doll^r. Máttu
þeir greiða þetta á 'sex árum.
Seinna féllust Rússar á að lækka
skaðabæturnar nokkuð og fram-
lengja afborgunartímann svo að
hann varð átta ár. Fram að þessu
hafa Finnar greitt 216 milljómr
dollara í allskonar vörum, og eru
það 95% af hinni endanlegu upp-
hæð. Komi ekkert óvænt fyrir, svo
sem verkföll (sem stundum hafa
orðið til þess að tefja greiðslur, svo
að vér höfum orðið að greiða sekt-
ir) þá verður öll upphæðin greidd
á réttum gjalddaga.
Nokkuð af þeim vörum, sem vér
eigum að afhenda á þessu ári, höf-
um vér þegar afhent og enn fleiri
eru tilbúnar til afhendingar. Af
vörum, sem vér afhentum árið sem
leið, má nefna: 65 eimvagna, 51
almenningsvagn, 15 stóra lyftu-
hegra, 60 minni hegra, 170 skála
sem flytja má, 2 verksmiðjur til
að smíða timburhús, 1 krossviðar-
verksmiðju, 14 dráttarbáta, 9
pramma, sem bera 2000—3000 smá-
lestir, 1 gufuskip 3200 smál., 1
nýtízku togara, 32 pramma 1000
smál., og 6 timburskip. Árið þar
áður voru send héðan 83 skip til
Rússlands upp í hernaðarskaða-
bæturnar. í fyrra námu greiðslurn-
ar 11,4 milljónum dollara, þar af
% í skipum og í vélum.
Það má nærri geta hve erfiður
baggi þetta hefir verið fyrir hina
finnsku þjóð, en það er henni heið-
ur að hafa staðið við skuldbinding-
ar sínar og geta nú losað sig við
þær á þessu ári. En þá koma ný
vandamál til sögunnar. Það er um
að gera að verksmiðjurnar, sem
framleitt hafa handa Rússum á
undanförnum árum, hafi nóg að
starfa áfram, en hyar fæst þá mark-
aður fyrir framleiðslu þeirra?
Málmiðnaður Finna, sem var til-
tölulega lítill fyrir stríð, hefir vax-
ið stórkostlega á þessum árum, og
nú er að finna nýa markaði fyrir
hann, svo að ekki aukist atvinnu-
leysi í landinu. Að vísu hafa Rúss-
ar boðizt til þess að kaupa fram-
leiðsluvörur vorar, framvegis.
Paasikivi, forseti finnska lýð-
veldisins, sagði í nýársræðu sinni,
að nú mætti fara að vænta þess
að hagur Finna færi batnandi. Og
sjálfsagt verður það, þegar öll vor
störf koma oss sjálfum að gagni.
EKKERT ER NYTT
EKKERT er nýtt undir sólunni, ekki
einu sinni hin nýa Ijóðagerð, sem þeir
kalla „atom-skáldskap“. Þessi Ijóða-
gerð var til í Gyðingalandi fyrir þús-
undum ára, eins og sjest á þessu ljóði
Jeremíasar spámanns:
Æ, hversu blakt ■>
er gullið orðið,
umbreyttur málmurinn dýri.
Æ, hversu var
helgum steinum fleygt
út á öllum strætamótum. (
Zion-búar \ *'
hinir dýrmætu,
jafnvægir skíragulli,
hversu voru þeir metnir
jafnt sem leirker,
jafnt og smíð úr pottara höndum.
Jafnve' rjakalarnir
bjóð-. júgrið
og gefr. hvolpum sínum að sjúga,
en dóttir þjóðar minnar
er orðin harðbrjósta
eins og
strútsfuglarnir í eyðimörkinni.
Tunga brjóstmylkingsins
loddi við góminn af þorsta,
börnin báðu um brauð,
en enginn miðlaði þeim neinu.
Þeir, sem vanir hafa verið ^
að eta krásir, N ,
örmagnast nú á strætunum,
þeir, sem bornir voru \
á purpura, ' *
faðma nú , < • t '
myxjuhauga.
Af þessu má sjá, að ekki er rjett að
tala um „atom“-skáld. Miklu fremur
mætti tala um Júðaskáld eða hreint og
beint Jeremiasarskáld.
't ii,-
61
Aumingja Hanna og Elsku Rut
í leikhúsinu snudda.
Og Dóri fékk þar fékna hlut, ,1
svo fylltist mannsins budda.
Hve gott og fagurt ætíð er ý
ef Imyndunarveikin fer. f,
Við giftum okkur, Gudda.
íbl. Gíslason.