Lesbók Morgunblaðsins - 27.01.1952, Blaðsíða 16

44
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
EINKENN’ILEGAR VEGGFLÍSAR. — Á ýmsum stöðum bér á landi, þar sem enn
standa gömul verzlunarhús, sér maður byggingarlag, sem er orðið löngu úrelt.
Það var þannig, að húsin voru þakin utan með tréflísum. Voru þær venjuiega
langar og mjóar og gengu fram i odd og var þakið þannig að oddarnir gengu
niður á samskeyti tveggja næstu flísa fyrir neðan, líkt og þakið er með leir-
flísum. Hér i Reykjavik sjást nú ekki slik hús og aðeins á einum stað má líta
veggflísar úr timbri. Það er á gömlum skúr efst við Brattagötu. En þar eru
veggflísarnar öðru vísi en venja var. Þær eru litlar og ferhyrndar og ganga ekki
á misvíxl, heldur eru þær í heinum röðum, eins og sjá má hér á myndinni.
Þar má líka sjá að þessari vegghlíf hefur ekki verið vel við haldið, því að
margar flísarnar eru fallnar af veggnum. En meðan eitthvað af þeim hangir
gefst mönnum kostur á að sjá þar fornt byggingarlag, sem hverfur úr sögu
bæjarins með þessum skúr. (Ljósm. Mbl.: Ól. K. M.)
— Öðrum skotunum hefir verið
hleypt af, hvorugur sár.
— Guði sje lof, sagði frú Gwin með
tárin í augunum.
Þegar þriðji sendiboðinn kom, var
frú Gwyn frammi í eldhúsi.
— Þriðju skotunum hefir verið
hleypt af, hvorugur sár, sagði hann.
— Jæja, sagði frú Gwin.
Nokkuru seinna kemur fjórði sendi-
boðinn. Þá sat frú Gwin að snæðingi.
— Fjórðu skotunum hefir verið
hleypt af, hvorugur sár. Hvað segið
þjer um það, frú Gwin? sagði hann.
— Jeg" segi bara það, að þeir eru'
ljelegar skyttur.
íW íW 5W ‘! :'
Sendingar.
Meðan Norðlendingar sóttu skreið
vestur undir Jökul, sló stundum í
brýnu, því að Jöklarar voru ekki ætíð
ánægðir með viðskiftin. En þá hefndu
beir sín með því að senda Norðlend-
ingum uppvakninga og aðrar sending-
ar. Var því alment trúað að Jöklarar
væri göldróttir. — Bessi hjet maður
Sigurðsson og bjó í Öxnafellskoti í
Eyafirði, lítill maður, en harðger og
illvígur ef því var að skifta, flasmáll
og tvítók oft orðin, en annars góður
drengur í mörgu. Hann fór einu sinnl
vestur undir Jökul með fleirum til
fiskkaupa. Varð þá ágreiningur milli
hans og einhvers Jöklarans út af fiski-
kaupum og vildi Bessi ekki láta sinn
hlut. Þá fór Jöklarinn að nöldra um
það, að hann kynni að senda honum
sendingu seinna fyrir viðskiftin. Þá
reiddist Bessi, barði saman hnefunum,
hvesti á hann augun og sagði: , Ó, jeg
hræðist það ekki — hræðist það ekki,
jeg skal senda þjer þúsund djöfla —
þúsund djöfla, sem skulu rifa þig atl-
an í sundur — allan í sundur." Varð
Jöklarirn þá svo hræddur að hann
varð að láta alt vera sem Bessi vildi.
Fornt íslenskt mál
var miðað við líkamsstærð meðal-
manns. í Járnsíðu segir: „Það er lög-
garður er er 5 fóta þykkur við jörð, en
þriggja ofan, axlhár af þrepi meðal-
manni.“ En í Jónsbók segir um löggarð
„að hann skal taka í öxl þeim manni
af þrepi, er hann er hálfrar fjórðu aln-
ar hár.“ Meðalmannshæð hefur því
verið talin 3% íslensk alin. En alin
var lengdin á framhandlegg meðal-
manns, frá alnboga á miðfingurgóm.
Alinin skiftist í 2 fet eða tvær spannir
meðalmanns. Alin var einnig skift í
þumlunga og var hver þumlungur
breidd þumalfingurs meðalmanns í
naglrótum. — Björn M. Ólsen hefur
skrifað um þetta og kemst að þeirri
niðurstöðu að hin elsta íslenska alin
hafi verið 47 sentimetrar, eða um 18
þumlunga danska. En lögalin hafi ver-
ið hjer um bil þumlungi lengri, eða
sem næst 49.143 sentimetrar, og hefur
þá meðalmaður verið talinn 172 senti-
metra á hæð um það leyti er Jónsbók
var færð í letur (um 1280). Nú er hæð
á meðalmanni líklega um 180 senti-
metrar.
Ólafur E. Johnsen
prófastur á Stað i Reykhólasveit lét
af prestskap vorið 1884, þá hátt á átt-
ræðisaldri. Um sumarið kom hann
hingað til Reykjavíkur og var honum
þá haldið samsæti á Hótel Alexandra
(nú Hafnarstræti 16). Þar var honum
flutt kvæði, er Matthías hafði orkt,
og í því er þessi vísa, sem margir
kannast við:
Á Stað er foss sem fellur
með fjöri haust og vor,
hann syngur Ólafs sögu
þá sól er bak við Skor.
Gömul vísa.
Þar sem aflið rétti ræður
og réttarfarið lamað er,
engir framar eru bræður
og allt til skrattans loksins fer.
i