Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1952, Blaðsíða 3
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
r • 2S7
<jm 0 wp>iT ■ .un p u. *v IKmHfaHr ii|»!i.Ut .-?»***■««*' ®* íí'
---------------- ------ ■--- ------------------r—--------------— ----------------------------------r-—— -------------r~---------------------------1
■ • ■ ■ s
• • ' . . ■ • , ,i.! : ,, J
» • » •
Viðcyarbuud. SundbakKinn beiat á mcti. Fyrir ijóröuiigi aldar var þar stór út-
geröarstoó, inörg hús og tvær stórar haískipabryggjur. Nú er þar ckkert eítir
nema oliugeymir. Hæstu kólarnir á cynni heita Kveiuiagönguliólar.
og var gert um það brcf um 1230
og þar með voru ítökin úr sög-
unni.
Þegar Styrmir prestur Kársson
hinn fróði tók við forráðum
klaustursins í Viðey 1235, var gerð-
ur samningur milli allra þeirra
aðilja, er áttu laxveiðirótt í Elliða-
ánum. Áttu klaustrið og Laugar-
neskirkja þá helming veiðinnar, en
Víkurmenn, Gufunesmenn og Nes-
menn hinn helminginn. Segir þar
að Þormóður Svartsson í Gufunesi
eigi „2 fjörur óskerðar (af 10) og
báðar ár“. Klemens Jónsson segir
að allmiliil rök megi færa fyrir
því, að Þormóður þcssi sc kominn
af Ingólfi Arnarsyni, „og gæti þá
vciðiréttur Gufunesinga verið
kominn að erfðum frá honum“.
Annars er ekkert um það vitað
livernig Gufunes eignaðist veiði-
rétt í ánum. Líklegt má telja að
Þormóður Svartsson hafi verið
bróðursonur Atla þess, er ráðs-
maður var hjá Jórunni auðgu, og
Magnús biskup lét fá jörðina eftir
málaferli þeirra Snorra Sturluson-
ar og Magnúsar Guðmundarsonar
. -- 1 ----- U ■
gríss á Þingvöllum. Sturlunga tel-
ur þá þrjá bræður, Atla, Svart og
Eirík, syni Eyólfs Óblauðssonar og
cr sennilegt að þeir írændur haii
haft eignarhald á Gufunesi um
skeið. Þormóður Svartsson var
mægður við þá Þihgvallamenn, því
að kona hans var Þóra sonardóttir
Hamra-Finns, sem var bróðir Guð-
mundar gríss.
Sextíu árurn eftir að veiðisamn-
ingurinn var gcrður, cr Guíunes
orðið eign Viðeyarkiausturs, eins
og sjá má á skrá um kvikfé og
leigumála á jöröum klaustursins
1395.
Guíuncskirkja.
Af kirkjunni fara ekki miklar
sögui'. Heimilisprestur mun hafa
verið eittlivað frameítir, cn kirkj-
an þó snemma orðið að útkirkj u frá
Mosfelli. í máldaga Gísia biskups
er hennar getið um 1575 og er þar
talið að liún cigi ein messuklæði
sæmileg, eitt altarisklæði, einn silf-
urkalcik lítinn, eina klukku, eina
koparpípu og 7 kúgildi. Jörðin var
þá orðin leigujörð frá Skállielti, en
varð seinna ltonungsjörð.
í máldaga frá því uin 1632 er
kirkjunni svo lýst, að þar sé 3
bitar á lofti, þiljuð í kórnum og
eitt stafgólf báðum megin í for-
kirkju, aiþiljuð fyrir altari, utan í
bjórþilið vanti nokkrar fjaiir. Má
á þessu sjá að þá hefir þarna verið
toríkirkja. En í heraðslýsingu