Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1952, Blaðsíða 10

294 ' ‘ LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
í Ncw Orleans og öðrum borg-
um 9uð«ur fylkjanna er mikið um
blökkumenn og verður varla séð
hvorir eru í meirihluta, hvítir eða
hinir.. svokölluðu liíuðu, þegar
gengið er um hina miklu verslun-
argötu Canalstreet, þar sem um-
íerðin er afar mikil og hver stór-
verslunin tekur við af annari. Gata
þessi er mjög löng og með þeim
breiðustu, sem tíðkast, jafnvel í
nýtízku borg, og betra er að haida
á spöðunum, ef komast skal yfir
hana í einum áfanga á sama um-
ferðarljósinu, en takizt það ekki, er
enginn skaði skeður, því á henni
miðri er upphækkun, þar sem veg-
farandinn er öruggur fyrir hin-
um margvíslegu ökutækjum. í dag-
legri umgengni hvítra og litaðra,
verður ekki vart hins marg umtal-
aða kynþáttahaturs, þótt hitt sé
staðreynd að yfirieitt haldi hvor
aðilinn sig aðskilinn frá hinum
á ýmsan hátt, sem ekki á sér stað
í norðurríkjunum. T. d. hafa hvítir
menn ekki aðgang að samkomu- og
skemmtistöðnm litaðra og öfugt.
Þá er hvorum aðila fyrir sig ætlað
sérstakt rúm í almenningsvögnum,
þannig að laust spjald er sett á
bak eins bekksins í vagninum og
á því stendur að rúmið fyrir aftan
sé aðeins ætlað lituðum. Spjaldið
er flutt til eftir því sem hentar,
þannig að ef hvítur maður kemur
inn í vagninn og ekkert autt rúm
er fyrir framan spjaldið, flvtur
hann það aftur um set, eins flyt-
ur litaður maður spjaldið fram um
set, ef öfugt stendur á. Þetta og
þéssu h'kt er orðin gömul hefð, sem
á sér djúpar rætur í suðurríkjun-
um. En { dagblöðum og víðar eru
einstök tilfelli, þar sem blökkumað-
ur hefur crðið fyrir misrétti af
hvítum. harðlega fordæmt. í við-
skiftalífinu og á vinnustöðvum
verður ekki annað séð en að báðir
séu jafn réttháir.
70 míniitna stjórnnrbylting.
í byrjun marzmánaðar bregðum
við útaf hinni föstu rútu og skrepp-
um norður til Baltimore. Slíkt
hefði verið kærkcmin tilbreyting í
haust og fvrripart vetrar, en nú
erum við ekki lengur hrifnir af að
fara norður fyrir Hatteras, r.ema
þá til Nev/ York og þá eingöngu
vegna þess, að líkur eru til að hitta
landa af ísl. skipum með nýustu
fréttir að heiman. Því þótt farið sé
að vora við Chesapeakflóa og um
frost sé ekki lengur að ræða, þá
er enn of mikill munur á veðráttu
þar og á Kúbu, en nú erum við
orðnir svo kúbanskir, að ef hitinn
fer niður í 15 til 18 stig, þá kveikj-
um við undir miðstöðvarkatlinum.
Við erum því staddir þarna norð-
ur frá hinn 10. marz, þegar þeir
gera stjórnarbyltingu „heima“ á
Kúbu og höfum því alveg pottþétta
fjarvistarsönnun (alibi), svo að
ekki verðum við bendlaðir við þá
atburði.
Yfirliðþjálfinn Batista (Hitler
var aðeins liðþjálfi), en sú var
staða hans í hernum, þegar hann
hrifsaði til sín völdin með vopn-
um árið 1939 og var við völd til
ársins 1944, fer nú aftur á kreik
og nær völdum á ný með ofbeldi.
Hann hefur undirbúið þetta í kyrr-
þey á sveitarsetri sínu, rétt fyrir
sunnan Havana; ásamt fylgismö.nn-
um sínum úr landhernum og vin-
um frá fyrra valdatímabili. Carlos
Prio Soecarrás forseti og menn
hans virðast hafa verið alveg grun-
lausir um hvað til stóð, því um
teljandi mótspyrnu var ekki að
ræða, enda áttu forsetakosningar
að fara fram í júní, að lögum og
var Batista einn af frambjóðend-
unum.
Byltingin gekk afar fljótt fyrir
sig, að nóttu til, og segir Batista, í
viðtali við erl. og innl. blaðamenn,
að aðgerðirnar hafi staðið yfir í að-
eins 70 mínútur, en þá haíi allar
opinberar byggingar og þar á með-
al lögreglustöðin, þar sem bróðir
Prio réði ríkjum, verið á sínu valdi.
Þar munu aðalátökin hafa orðið,
því allir lögreglumenn á Kúbu eru
þrælvopnaðir og lögreglustjórinn
hafði orð á sér fyrir að vera mikill
ofstopamaður og harðjaxl, sem lét
liðsmenn sína beita vopr.unum við
minnsta tilefni. Þá segir Batista að
í sjólfri forsetahöllinni, hafi aðeins
cinu skoti verið hleypt af, en seinna
kemur í Ijós að þar hafa tveir
menn verið drepnir og sá þriðji
særzt, svo að þarna hlýtur að hafa
„borið saman“, eins og skotmenn
kalla þegar þeir ná fleirum en ein-
um fugli í sama skotinu.
Og Batista gefur upp ástæður
sínar fyrir þessu ofbeldi. Hann seg-
ir Prio hafa undirbúið sýndar bylt-
ingu í apríl, til þess að komast hjá
kosningunum í júní, en það er ekki
allt. Að sögn Batista liefur Prio og
hans klíka, látið myrða á laun
ýmsa andstæðinga sína og íylgis-
menn Batista. Stolið 200 milljónum
pesos af opinberu fé. Verndað eit-
ur lyfjasölu, sem einn bróðir Prio
stóð fyrir. Mútuþægni og alls kon-
ar óreiða hafi átt sér stað meðal
embættismanna ríkisins og margt
fleira í svipuðum dúr.
Nú skyldi maður ætla að Batista
steíndi þessum glæpamanni fyrir
rétt og fengi hann dæmdan að
verðleikum, en svo er þó ekki. —
Fyrstu dagana eftir byltinguna, sat
Prio í stofufangelsi á búgarði sín-
um nálægt Trinidad á suður Kúbu,
en flutti síðan með fjölskyldu sína
til Mexico og lifir þar nú, senni-
lega góðu lífi, en bíður að öllum
líkindum tækifæris til þess að ná
völdunum aftur, að hætti baráttu-
manna á þessum slóðum.
Batista segist enga löngun hafa
til valdastöðu og muni fara frá,
þegar hann hefur hreinsað til og
komið málum landsins í viðunandi
horf. Aðspurður segist hann ekki