Lesbók Morgunblaðsins - 31.05.1952, Blaðsíða 4
r 288
r LESBÓK MORGUNBLADSINS
Hér brýtur sjórinn bakkana. Torfan, fremst á mvndinni svnir hvað jarð'"",riir er
djúpur sums staðar. ** MjJ
Þarna hefir því verið kaupstað-
ur áður en nokkur verslun var í
Reykjavík. Höfn er þarna góð, eins
og allir vita, því að þarna hafa
skip jafnan verið höfð í vetrarlægi,
síðan íslendingar fóru sjálfir að
eignast skip. Innsiglingin hefir þó
altaf verið viðsjál, en þó hafa stór
skip farið um sundið milli Viðey-
ar og Geldinganess og smáskipum
hefir verið þar óhætt þegar leiði
var gott.
Þegar Miljónafélagið lét gera
haískipabryggjur í Viðey, reisti
það einnig dálítinn innsiglingavita
á Geldinganesi. Sá viti er nú ónýt-
ur fyrir löngu, en nú koma þarna
sennilega ný innsiglingaljós, því að
aftur kemur höfn í Gufunesi þeg-
ar hinn mikli verksmiðjurekstur er
byrjaður þar.
Skúla Magnússonar landfógeta
(1782—84) segir að þar sé kirkja
„eingöngu úr timbri“. Enn er þess
getið 1857 að kirkjan í Gufunesi sé
„nýlegt timburhús, snoturt í bezta
standi“. Með landshöfðingjabréfi
21. sept. 1886 var kirkjan aflögð og
sóknin lögð til Lágafells. En kirkj-
an stóð í Gufunesi enn um nokk-
ur ár og var notuð sem skemma,
en var að lokum rifin og heíur nú
verið sléttað yfir kirkjugarðinn,
svo engin merki sjást þess lengur,
að Gufunes hafi verið kirkjustaður.
Gufunes var kaupstaður.
Bygðarlögin við sunnanverðan
Faxaflóa voru fyrrum nefnd Sund
og Sundamenn þeir, sem þar áttu
heima. Var þetta nafn dregið af
hinum mörgu eyasundum hér og
segir Óiafur prófessor Lárusson að
svo virðist sem um eitt skeið hafi
það ekki aðeins náð til bæanna við
sundin, heldur einnig yfir Mos-
fellssveit, Seltjarnarnes og Álfta-
neshrepp hinn forna. Hann segir
einnig, að á miðöldum virðist svo
sem mikill kaupstaðar hafi verið
inni í sundunum, fyrst við Þern-
eyarsund og síðan í Gufunesi. í
bréfi frá 1496 er talað um „kaup-
rein í Gufunesi“ og að þar skuli
fara fram greiðsla „í kauptíð á
sumarið“.
Gufunesspítali.
Um 1518 stofnaði Kristján kon-
ungur II. svonefndan spítala í
Viðey, en eftir nútíma skilningi
mundi sú stofnun fremur hafa átt
að heita fátækraheimili eða elli-
Fram af bökkunum, þar sem móberg er undir, hanga grastorfur og halda sér
dauðahaldi í grassvörðinn fyrir ofan eins og þær vilji ekki skilja við hann.