Lesbók Morgunblaðsins - 01.02.1953, Blaðsíða 11

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
55

írti fyrir Godthaab, teiknmg eftir Hans Egede.
kap. 32. v., er hann kvaddi sinn
kærasta söfnuð, í Efesus: „Og nú
fel ég yður Guði og orði náðar
hans, sem máttugt er að uppbvggja
yður og gefa arfleifð með öílum
þeim, sem helgaðir eru“.
Egede fluttist nú til Bergen ásamt
fjölskyldu sinni, með fastan ásetn-
ing um að undirbúa þar leiðangur
til Grænlands. Hann lauk því á
þremur árúm. Ilvað eftir annað
var hann að því kominn að gefa
upp alla von í baráttu við hleypi-
dóma og skilningsleysi manna.
Örugg vissa um guðlega köllun og
stuðningur ágætrar eiginkonu
veitti honum þrek og þolgæði.
Eftir að ferðir hófust aftur til
Grænlands á síðari hluta 16. ald-
ar höfðu ensk, hollnezk og norsk
skip siglt þangað á sumri hverju
á sela- og hvalveiðar. Verslun við
Eskimóa þótti og arðvænleg, en
engum hvítum manni hafði kom-
ið til hugar að búsetja sig á Græn-
landi.
Tvívegis höfðu útgerðarmenn og
kaupmenn í Bergen stofnað til út-
gerðar við Grænland, en samtök
þeirra staðið sk^mma stund í bæði
skiptin, endá máttu þau sín eink-
is í samképpni víð Hollendinga. Lá
því nærri að Englendingar Óg þó
einkum Hollendingar yrðu þar ein-
ir um hituna.
Eftir þriggja ára þrotlausa bar-
áttu tókst Hans Egede að stofna
nýtt Grænlandsfélag í Bergen.
Áhugamenn lögðu fram hlutafé, að
upphæð tíu þúsund ríkisdali, til
kaupa á skipi, er nefndist „Vonin“,
en tvö minni skip tóku þeir á leígu.
Egede hafði farið til Kaupmanna-
hafnar og lagt tillögur sínar fyrir
konung og kristniboðsráð. Hét
konungur honum þrjú hundruð
ríkisdala árslaunum og tveimur
hundruðum betur til undirbúnings
fararinnar. (Frjáls samtök áhuga-
manna um kristniboð þekktust ekki
í þann mund). „Þannig þóknaðist
Guði að umbuna þolgæði mitt; og
staðfast traust til hans, eftir mikl-
ar þrengingar og raunir“, reit hann
löngu síðar.
Þriðja maí 1721 lagði Grænlands-
leiðangur Hans Egede úr höfn, að
viðstöddu fjölmenni. Leiðangurinn
var vel undirbúinn af hyggnum
ög reyndum mönnum.- Sjáífur.var
hann ábyrgur foringi' én hafðí ráð
sjö valinna manna sér við hlið.
Áhafnir voru, að fjölskyldu Hans
Egede meðtalinni, samtals 46
manns.
Verður ekki annað sagt en að
giftusamlega hafi tekizt til um
þenna fyrsta leiðangur Norð-
manna, er bjó sig undir vetursetu
í heimskautalandi og val fyrsta
kristniboða þeirra. Á þeim tvö
hundruð og þrjátíu árum, sem lið-
in eru síðan, hafa þeir gert út
marga leiðangra til beggja skauta
heims og sent úr landi þúsundir
kristniboða, sér til ævarandi heið-
urs.
Eftir tveggja mánaða siglingu og
mikla hrakninga náðu þeir landi
við ey eina, er þeir nefndu Vonar-
ey, Sunnarlega á vesturströnd
Grænlands. Landnám íslendinga á
Grænlandi byggðist á fjárrækt og
landbúnaði, því búsettu þeir sig
þar sem fegurst er og frjósamast,
meðfram og inn af fjörðum. Hið
nýja landnám varð með allt öðr-
um hætti. Framtíð þess byggðist
á veiðiskap og viðskiptum og sigl-
ingum til Norðurlanda. Hans Eg-
ede taldi leiðangri sínum henta vel
búseta á Vonarey, en hún er
skammt undarí landi þar sem er
Vesturbyggð hin forna. Þeir hlóðu
hús úr grjóti og torfi, um það bil
25 álna langt, klæddu innan með
borðviði og hólfuðu í þrjár vistar-
verur, er nægðu leiðangursmönn-
um öllum. í þessu húsi átti Egede
og fjölskylda hans heima næstu 7
ár.
Langþráðu takmarki er náð.
Hans Egede er orðinn kristniboði
á Grænlandi. Framundan er
fimmtán ára þrotlaus barátta und-
ir erfiðustu aðstæðum. Því verð-
ur ekki lýst í fáum orðum. Stutt
yfirlit verður að nægja.
Hann hafði tengt vonir sínar
um framgang starfsins þeirri trú,