Lesbók Morgunblaðsins - 01.02.1953, Blaðsíða 14

53
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Framh. af bls. 51.
myndarskóli fyrir allt landið um
verknám og tækni, helzt á fæð-
ingarstað Jóns’Þorkelssonar, Innri-
Njarðvík, en þar höfðu þeir FLnnur
biskup og Magnús amtmaður ætlað
uppeldisskólanum stað, svo sem
áður getyr, eða annars staðar svðra,
þar sem hentugra þætti. — Beri
menningarstofnun þessi nafnið
Thorkilliiskóli, og yrði vöxtum
ThorkiUiisjóðsins varið til styrktar
íátækum nemendum úr Gullbringu
og Kjósarsýslu til náms í skólan-
um, og ef til vill framhaldsnáms,
og breytist erfðaskráin til sam-
ræmis við það. Með þessu yrði
minningu og hugsjónum þessa
merka og mikla velgerðarmanns
þjóðawnnar vel borgið. — Væri
ekki Jón Þorkelsson og ævistarf
hans tilvalið efni í meistara- eða
doktorsritgerð, því að margt er þar
lítt kannað enn?
Æskilegt væri að vígsluathöfn
þessarar menntastofnunar gæti
farið fram á 200 ára afmæli Thor-
killiisjóðsins og 200. ártíð Jóns
Þorkelssonar, en það er árið 1959,
eða að rúmum 6 árum liðnum, en
til þess að svo geti orðið þarf að
hefjast handa nú þegar.
Benda má á, að skóU þessi gæti
orðið ómetanlegur liður í land-
kynningarstarsfemi í sambandi við
hinn mikla ferðamannastraum um
Keflavikurflugvóll og dvöl > er-
lendra manna þar. í því sambandi
við ég benda á grein, sem birtist í
Lesbók Mbl. í ágústmánuöi 1948,
með fyrirsögninni Suðurnes —
Landkynning.
S Inuri-Njarðvík
Innri-Njarövík, sem Uggur, svo
sem kunnugt er, íriiðsvæðis á Suð-
urnesjum, við lúnn fislusæla Faxa-
flóa sunnanverðan, er fornt höfuð-
ból og kirkjustaður síðan fyrir 1700.
Sagt ei að faðir Jóns, Þorkell lög-
réttumaður Jónsson, haíi fyrst
byggt kirkju í Njarðvík. Þar hafa
löngum búið merkir athafnamenn,
sem og viða annars staðar á Suður-
nesjum, og væri æskilegt að byggða
-saga Suðurnesja yrði skráð, en það
er annað mál.
Fólksfjöldi á Suðurnesjum fer nú
ört vaxandi og má benda á það, að
Keflavík, Njarðvíkur báðar og
borgin í heiðinni munu áður en
langt líður byggjast saman og
verða, ef til vill, stærsta borg
landsins, nútímaborg með hita-
veitu frá hverunum á Reykjancsi.
Þegar þrælaversluninni lauk
1873 voru íbúarnir í Kenya-landi
viilimenn og höfðu ekkert lært. Brezkt
versiunarfélag lagði þá landið undir
sig, og það var ekki fyrr en 1895 að
brezka stjórnin gerði það að enskri
nýlendu. Var landinu þá skift milli
þjóðfiokkanna, og fékk Kíkíú-þjóð-
flokkurinn i sinn hlut landið norð-
vestur af Nairobi, alla leið til Nyeri
og Nanyuki og er það svæöi um 100
enskar írplur á iengd. Nú er svo komið
að þarna eru orðin gríðarjeg land-
þrengsli vegna ruannijölgunar. Og
enda þótt um 250 þúsundir af ungum
Kíkíúmönnum vinni á bændagörðum
í Hvítu halöndum og margir hafi feng-
ið atvinnu í borgunum, þá vilja þeir
eiga heima í sínu eigin landi. Þeir,
sem giftir eru, eiga þar heimili og Jron-
urnar hugsa um bú og börn, en bænd-
urnir fara lieirn og dveíjast þur einn
og tvo mánuöi á hverju ari. &umir
Þá gæti og byggðin innan Voga-
stapa í'engið hita frá hverunum við
Trölladyngju. Þangað þyrfti sem
fyrst að koma vegur, og þá helzt
af Suðurnesjavegi, sunnan Afstapa
hrauns (Arnarstapahrauns?), norð-
an við Keili, svo að hægt væri að
notfæra sér þá möguleika, sem þar
eru fyrir hendi. Jarðhiti myndi að
líkindum íinnast víða, ef leitað
væri, á sva>ðinu sunnan frá Reykja-
nesi og að Trölladyngju.
Innri-Njarð\ík verður ávallt
virðulegur staður og myndi sórna
sér vel sem menntasetur. Yrði skóli
reistur þar myndu í framtíðinni
koma þar ileiri' menningarstofn-
anir.
hafa orðið að flytja konur sínar og
börn með sér þangað sem þeir vinna,
vegna landþrengsla. Kíkíúmenn eru nú
taldir 1.026.341 og er það miklu fleira
fólk en fyrir kemst á því Jandsvæði,
sem þeir er ætlað.
Virðing manna í þessu landi fer
eftir því hvað þeir eiga marga naut-
gripi og geitur, og eins eftir því hvað
þeir eiga margar konur. Konurnar
verður að kaupa dýrum dómum. Það
cr alvanalegt, að sá sem kaupir sér
konu, verði að gefa fyrir hana 50 geit-
ur, 3—4 kýr og eitthvað i peningum.
Konurnar einar vinna. Þær rækla
akrana, mjójka kýrnar, safna ejdivið
og bera licim um óravegu, elda mat-
inn, hugsa um öll heimilisverk og ala
börn. Karlmennirnir vilja sem minnst
á sig leggja. Það sést á máltæki þeirra:
..Þessi byrði er of þung fyrir karl-
niann, hún er fyrir konú“.
Kofarnir, sem þeii' búa 1, eru byggð-
k í K í IJ M E l\l N
MIKIÐ HEFIR verið rætt.að undanförnu um þjoðflokk þann í Austur
Afriku, sem venjulega er nefndur Kikíumenn, vegna þeirra ospekta og
hryðjuverka, sem orðið hafa þar í Jandi. Er því ekki úr vegi að segja
nokkuð frá þessum mönnum. Sjálfir kaila þeir sig Kukes, en Bretar
hafa kallað þá Kikuyus. Greinin, sem hér fer á eftir er skrifuð af manni,
sem dvalizt hefir þar i landi um 20 ára skeið.
í
f