Lesbók Morgunblaðsins - 12.04.1953, Blaðsíða 8

198
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
Magnús Jensson: Frd feiðum Kötlu
GIBRALTAR
er fullkonmastta hæli sinnar teg-
undar á Norðurlöndum a. m. k., og
þó víðar væri leitað. Hælið kostaði
800 milljónir marka, og er byggt
af íó ríkisins, lénsins og almennra
trygginga að jöfnu. Var Finnum
brýn nauðsyn á þessari stofnun, þvi
að gigtsjúkdómar eru algengir í
landinu. Innanmál hælisins er 90
þúsund teningsmetrar, og er þar
rúm fyrir 300 sjúklinga, auk
fjölmenns starfsliðs. Ég sá stóra
gamla baðstofu skammt frá hæl-
inu, en ekki gat ég notið baðsins
þar. Það gerði ég síðar í Austur-
botnum, þó að Tavastar og Savo-
laksar gerðu lítið úr böðunum þar-
„Ekki kunna þeir í Austurbotnum
að baða sig“, sögðu þeir með nokk-
urri fyrirlitningu í röddinni.
Svinhufvud, hinn kunni stjórn-
málamaður, og síðar forseti, var
alllengi sýslumaður í Heinola.
Stendur spjald með nafni hans á
húsi því, er hann bjó í. Meiri eft-
irtekt vakti þó litla sumarhúsið
hans niður við vatnið, friðsæll og
íagur staður í senn. — í miðjum
bænum er brjóstlíkan af ljóðskáld-
inu Uuno-Kailas, er dó úr brjóst-
veiki rúmlega þrítugur að aldri, og
liafði þó ort mikið og getið sér
tnillingsnafn. Nokkur kvæða hans
liafa verið þýdd á sænsku.
Kailas var frá Heinola.
Um kvöldið talaði ég í kennara-
tkóla bæarins. Er hann eingöngu
sóttur af dmnskumælandi stúlkum.
A undan erindi mínu sungu nem-
endurmr íslenzka þjóðsönginn a
íinnsku, með fullri sæmd.
Ekki vissi ég áður að til væri
finnsk þýðing á honum.
Ritari norrænu deildarmnar í
Hemola, fru Maartinen, cr KjTjah.
Elætti hún a þjóðbúbingi sínum
inér til mikillar anægiu, og veitti
iner ýmis konar fræðslu um luð
íagra, týnda land Kyrjalanna.
Einn aheyrenda rrnnna í Heinola
v ar íslenzk kona, Asta Big'arbrands-
í SÆMILEGA hagstæðu veðri,
þ. e. a. s. norðlægri átt, má komast
á 7 dögum frá Reykjavík til
Gibraltar. Shk veðurskilyrði eru
oft á þessari leið, suður af íslandi
og vestur af írlandi, að vetrinum.
Stundum hægur og stundum hvass,
eins og gengur og gerist til sjós.
Fyrir kemur að norðan hvassviðri
er svo að se'gja alla leiðina og er
þá líkast því að sigla niður straum-
hart fljót. Slíkt þykir, að sjálfsögðu
mjög hagstætt á þessum ferðum,
en svo getur jafnvel meðvindur og
sjór orðið um o£ og er þá ekki
lengur til hagræðis, heldur tafa.
dóttir, írá Flatey á Breiðafirði. Hún
kom um sjötíu kílómetra veg til að
hitta íslending, sem hún hafði bá
ekki séð all lengi. Fyrir stríðið
lærði hún hjúkrun i Danmörku.
Hún fór sem hjúkrunarkona til
Finnlands í vetrarstríðinu og gift-
ist þarlendum hermanni. Særðist
hann og hlaut örkuml af, og do
eftir skamma sambúð. Var Ásta
nú aftur gift stórbónda í Tavast-
landi og lét vel af sínum hogum.
Tungu sinni hélt hún harla vel,
þrátt fynr langa burtveru. — Ég
spurði hana um það hvernig gengi
að læra finnskuna. Sagðist hún nú
tala hana auðveldlega, en fjarri
því rétt. Er þetta gott dæmi um
hve þung finnskan er, endá heiur
hún t. d 15 íoll. — Áheyrendurna
fýsti að heyra isienzku, og töluð-
uin við saman a þvi mali eftir
erindið, og famist Finnum það firna
skritxð mal.
Meira.
Leið þessi er langt frá öllum
löndum, þar til komið er að strönd-
um Portúgals, því ef allt gengur
eftir áætlun, eða á venjulegan hátt,
á fyrsta landsýn að vera Roca höfð-
inn, rétt norðan við Lissabon. —
Þegar komið er suður fyrir höfð-
ann skiftir oft um veðurfar til hins
betra og ef vindur stendur af lándi,
má stundum finna ilm af skógi og
öðrum gróðri á ströndinni, jafnvel
þótt vetur sé, en nú er maður laus
við hinar gráu og grettnu vetrar-
öldur Norður-Atlantshafsins í bili.
Brátt erum við komnir að Vincent
höfða — á suðvestur horni Portú-
gals — og nú er stutt eftir til
Gibraltar, aðeins um 180 mílur yfir
flóann, en á þeirri leið er farið fram
hjá Trafalgar höfðanum, hinum
sögufræga stað, þar sem brezka
sjóhetjan Nelson vann sinn fræga
sigur á óvinunum, cn tapaði fyrir
dauðanum.
Gibraltar fjallið, útvörður Breta
\dð ínnsiglinguna í Miðjarðarhaf
að vestanverðu, skagar þarna fram
1 sundið milli Evrópu og Afnku,
eins og steyttur hnefi herveldis,
sem alveg getur ráðið hverjir fara
þar ínn eða ut, enda er þaðan fylgzt
gaumgæflega með skipaferðum,
jafnt á timum friðar, sem ófriðar.
Og bakdyrnar að austanverðu —
Súezskurðurinn — er einmg á
þeirra valdi, þannig að raunveru-
lega ræður Bretinn ollum sigling-
um um þetta víðáttunjikla haf og
getui á hverjum tíma vitað, live
mörg og hvaða skip eru á Miðiarð-
arhafi — Til frekari arettingar á
þessu valdi, eiga þerr ávo virkis-
eyna Móltú, rétt suíuian við Sikil-