Lesbók Morgunblaðsins - 15.11.1953, Blaðsíða 19

eða dauðum dýrum, og þaðan af
síður að skipta okkur nokkuð af
lifandi dýrum. En snjór hafði auk-
izt talsvert, svo að það voru litlar
líkur til þess, að það atriði mundi
tefja ferð okkar.
Okkur entist dagurinn illa, en þó
komum við heim um kvöldið, þó að
seint væri, og hafði nú Hrafnkela
frosið svo, að við komum hestun-
um slysalaust yfir hana í myrkr-
inu um kvöldið.
Þá er búin sagan af þessari
veiðiför, sem er sú albezta er ég
hef farið um dagana, en líklega sú
erfiðasta.
Næst þegar ég hitti Margrétu á
Geirólfsstöðum barst í tal á milli
. okkar um blóðblettinn, er ég þótt-
ist sjá á lærinu áður en veiði byrj-
aði, og svo það, að bletturinn kom
á lærið á mér í sama stað, þegar
ég skar fyrsta dýrið, og taldi Mar-
grét að ég hefði séð „benrögn",
samanber Eyrbyggjasögu.
Það var alltaf sama sagan, þegar
til skifta kom á kjöti úr svona ferð-
um, að þá varð það æfinlega Elías
er varð afskiftur, því að hann var
svo óeigingjarn, og tók oftast á sig
allan halla, sem varð á svona ferð-
um. Enda var Elías alveg einstakur
maður í öllum viðskiptum. Það
skal ég bera honum, hvar sem er
og hvenær sem er.
Frá Elíasi og
Jökuldælum.
Mig langar að geta Elíasar dá-
lítið. — Hann var tvígiftur. Fyrri
kona hans hét María Benedikts-
dóttir, Gunnarssonar og bjó Bene-
dikt á Vaðbrekku, en Gunnar faðir
hans var bróðir Gunnars, sem var
faðir séra Sigurðar yngra, sem var
prestur að Valþjófsstað og Ási, og
síðar í Stykkishólmi, en dó í
Reykjavík.
Séra Sigurður Gunnarsson eldri
kom frá Desjamýri í Borgarfirði
og tók við brauðinu á Hallorms-
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
681
stað. Með honum komu þrjár dæt-
ur hans, stálpaðar, og hétu þær
Margrét, Elísabet og Guðlaug. —
Kona séra Sigurðar hét Bergljót
og var Guttormsdóttir frá Valla-
nesi, og var hún alsystir Guðlaug-
ar, sem var kona Gísla Hjálmars-
sonar læknis. Hann var fjórðungs-
læknir og bjó á Höfða á Völlum.
Guðlaug dóttir séra Sigurðar eldra
dó um tvítugs aldur. Margrét og
Elísabet giftust báðar í einu; Mar-
grét giftist séra Jóni presti að Stafa
felli í Lóni, en Elísabet giftist Páli
Vigfússyni, stúdent frá Ási í Fell-
um, en þau bjuggu á Hallormsstað.
Þau eignuðust tvö börn er hétu
Guttormur, skógræktarstjóri, nú á
Hallormsstað, og Sigrún Pálsdóttir
Blöndal skólastýra Hallormsstaða-
skólans. — Hún giftist Benedikt
Biöndal, fyrrum búnaðarráðunaut
Austurlands.
Ég sem þetta segi var þá ung-
lingur á Hafursá í Skógasókn og
er þessu vel kunnugur, og jafnvel
kunnugri en sá sem ritar æviminn-
ingu frú Sigrúnar Blöndal. Og var
hún því komin frá Sigurði Gunn-
arssyni eldra, er dó á Hallorms-
stað.
Seinni kona Elíasar á Aðalbóli
hét Auðbjörg Sigurðardóttir, og
var ættuð sunnan úr Skaftafells-
sýslu. Auðbjörg var mesta ágætis
, kona og sæmileg búkona, eftir
þeirra tíma mælikvarða, og vildi
lifa athafnalífi, en var meinilla við
alla kyrrstöðu, leti og deyfð.
Auðbjörg og Elías eignuðust
nokkur börn, en ég man ekki hvað
þau hétu. — Eitthvað af börnum
þeirra búa nú á Hallgilsstöðum í
Jökulsárhlíð. Þó Aðalból væri við-
brigða góð jörð, þá var hún mjög
erfið, sérstaklega fjárgeymsla öll
og aðdrættir til heimilisins, enda
þreytti það Elías, þegar til lengdar
lét, og aldur fór að færast yfir
hann. Enda var það mjög skiljan-
legt. Þess vegna keypti hann jörð-
ina Hallgilsstaði í Jökulsárhlíð og
bjó þar mesta myndarbúi með
seinni konu sinni til æviloka.
Eftir að hann flutti í Hallgils-
staði, hætti hann öllum hreindýra-
veiðum af skiljanlegum ástæðum.
Móðir Maríu fyrri konu Elíasar
hét Kristrún og bjó hún á Vað-
brekku eftir mann sinn látinn. —
Kristrún var Sigfúsdóttir frá Lang-
húsum í Fljótsdal. Var Kristrún
annar búandinn, sem bjó búi sínu
áfram eftir öskufallið mikla, þegar
allir flýðu af „efra dal“, sem svo
er kallað, og fór hún á milli býla
á dalnum, og nýtti hún aðeins að
sáralitlu leyti eitthvað af túnum,
sem voru orðin svo, að þau áttu
að heita öskulaus með blettum, en
þó aðeins næstu jarðirnar, Brú og
Eiríksstaði. Þá fóru allar jarðir í
eyði, sem eru ofan við Gilsá.
Það get ég borið um, að oft getur
blásið þungt á móti á Jökuldal, því
ég hef átt heima þar í 12 ár. Enda
má nærri geta, hvort erfiðleikar
Kristrúnar hafa ekki verið stund-
um nokkuð miklir. Að minnsta
kosti má segja, að þessi einstæða
kona hefur þolað meira á því sviði
en bændur eiga að venjast nú,
hvað erfiðleika snertir.
Annar búandinn, sem þraukaði
af öskufallið og afleiðingar þess,
var Bjarni rammi. Hann bió á Víð-
ishólum, og er það kot í Jökuldals-
heiðinni, norður af Hákonarstöð-
um. Hagmæltur var Bjarni vel og
reyndur að allri karlmennsku. Um
föður hans veit ég ekkert. Kona
hans hét Arnbjörg og var hún líka
hagmælt og mjög vel hugsandi
kona í allan máta.
Ösku-sumarið notuðu Víðishóla-
hjónin túnin á Grund og Hákonar-
stöðum, en þó mun gagn þeirra af
þessum túnum ekki hafa verið
meira en það, að vart sé orð á
gerandi.
Þessar tvær fjölskyldur bjuggu
svo þarna yfir veturinn, og farn-