Lesbók Morgunblaðsins - 28.02.1954, Side 8

124
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
að vera til að draga kjarkinn úr þeim
með að krefjast frelsis síns. En það
segi ég þér satt, að þingmenn harðna
við hverja ógnun, svo að nú er greif-
inn heldur farinn að gefa eftir, þegar
hann sér að hvorki fortölur né hótan-
ir beygja þingið frá stefnu sinni. Verði
nú ekki þinginu slitið í miðju kafi,
stendur það víst hálfan mánuð enn.
Margir eru þingmenn þeir, sem ekk-
ert hafa talað og munu víst ekki tala
eitt orð á þinginu, þar á meðal ég einn.
f nefndum rausar hver og einn það,
sem hann vill, en á þing er ekki far-
ið nema annan hvorn eða þriðja
hvern dag og er þessi slæpingur þing-
manna bæði leiðinlegur sjálfum þeim
og öðrum. Og líka finnst mér hann
samvizkubyrði, ef á það er litið.
Ekkert hafi ég að segja þér, sem
gaman er að, því að það er ekki til.
Hér er danskur málari í bænum, sem
er mikið flinkur og heppinn portreit-
maler, enda láta þingmenn nokkrir
taka mvndir sínar. en 4 rd. kostar
hver andlitsmvnd. í gær og fyrradag
lét ég hann taka mína og mun hún
víst vera lík.
Ég bið hjartanlega að heilsa móður
þinni og segðu henni, að hún skuli
ekki verða hrædd um mig, þótt hún
heyri að hinir þingmennirnir úr firð-
inum komi heim en ég ekki með.
Séra Benedikt á HólUm sárbiður mig
að finna sig ,þegar ég fari norður hjá
og tefur það mig víst um eina tvo
eða þrjá daga, ef ég skyldi gera það.
Á sunnudaginn var reið ég suður í
Hafnarfjörð og Flensborg, Bessastaði
og Garða og var það góð skemmtun
þann daginn. Ég hefi nú ekkert meira
að masa, en bið ástúðlegast að heilsa
öllu fólkinu, helzt og einkum móður
þinni, og fel ykkur svo öll forsjón guðs
um tíma og eilífð.
J. Jónsson.
Erlendis hafa leikarar sína eigin
blaðafulltrúa, sem sjá um að koma
hrósi um þá á prent.
Einn af þessum leikurum sagði vini
sínum svo frá:
— Ég hef komizt að raun um að
blaðafulltrúi minn er mesti stórlygari
undir sólinni.
— Hvers vegna losarðu þig þá ekki
við hann? spurði vinurinn.
— Losa mig við hann? Ertu vitlaus.
Ég verð áð'hækka kaup hans.
Gunnar Dal:
„Villur Sókratesar“
ÞEGAR réttvísi Aþenu árið 399
f. Kr. dæmdi öldunginn Sókrates
til að tæma eiturbikar afbrota-
mannsins, var ástæðan ekki sú, að
Sókrates gegndi ekki borgaraleg-
um skyldum. — Sókrates var lög-
hlýðinn borgari og Aþeningur í
húð og hár. Þegar Aþena barðist
sat Sókrates ekki heima. Jafnvel
verstu óvinir hans fara viðurkenn-
ingarorðum um hreysti hans og
hugrekki. Sókrates barðist við
Samos, við Dalium, við Potidda og
víðar. í viðureigninni við Potidda
barg Sókrates lífi Alkibiadess hins
fræga gríska stjórnmálamanns. —
Síðan var Alkibiadesi, sakir tign-
arstöðu sinnar veitt heiðurslaun
fyrir hugrekki. — Ekki fótgöngu-
liðanum Sókratesi.
Ekki var hann dæmdur til dauða
fyrir fjárplógsstarfsemi. Sókrates
hafði það að lífsstarfi að kenna
mönnum heimspeki en hann tók
aldrei eyrisvirði fyrir fræðslu sína,
sem þó var siður á hans tíð (Sófist-
arnir). Sókrates var því jafnan
snauður af veraldlegum auði. Árið
um kring gekk hann í sömu snjáðu
flíkunum og aldrei eignaðist hann
skyrtu eða skó.
Ekki var Sókrates sakaður um
venjulega glæpi. Hann bar virðingu
fyrir lögum Aþenu og lifði hinu
grandvarasta lífi, án þess þó að
gerast gleðisnauður meinlæta-
maður.
Ástæðan fyrir lífláti Sókratesar
er tæplega sigur lýðræðisflokksins
í byltingunni 399. Þó Sókrates ætti
vini, sem stóðu framarlega í hinum
sigraða höfðingjaflokki (t. d. Kríti-
as og Alkibiades) og þó hann skop-
aðist stundum að stjórnarfari
Aþenu, var hann þó eindreginn
málsvari lýðræðis. Líf Sókratesar
var í jafn mikilli hættu undir
stjórn hvors flokksins sem var.
Árið 406—405 f. K. var hann með-
limur 500 manna ráðsins þar sem
hann reyndi jafnan að bera klæði á
vopnin. Þegar sigurvegararnir úr
stríðinu við Arginusæ voru dregnir
fyrir dóm, var Sókrates einn á móti
dómnum yfir hershöfðingjunum.
Undir ógnarstjórn hinna 30 harð-
stjóra hafði hin ákveðna neitun
Sókratesar til að samþykkja hand-
töku Leons næstum kostað hann,
lífið. Það má teljast víst að Sókra-
tesi hefði verið stefnt þótt ekki
hefði til neinnar byltingar komið.
Þegar við þetta bætist að Lýðræð-
issinnar höfðu skömmu eftir valda-
töku sína lýst yfir úppgjöf póli-
tískra saka, en ákærðu samt Sókra-
tes, er augljóst að dómurinn yfir
Sókratesi var annað og meira en
venjulegur dómur yfir pólitískum
andstæðingi, eins og sumir sagn-
fræðingar hafa þó haldið fram.
—★—
Hin raunverulega ástæða fyrir
lífláti Sókratesar, var sú, að hann
hafði gerzt sekur um þá alvarleg-
ustu „yfirsjón“ sem hægt er að
gera í mannlegu samfélagi. —
Hann bætti alin við þá mælistiku,
sem lögð er á persónulega stærð
manna. Sú „yfirsjón“ kostar þá fáu
menn sem hana geta framið oftast
lífið. Af sömu orsökum var Kristur
krossfestur og Bruno brenndur t. d.
— Skýringin er einföld: Flestum
mönnum er það sameiginlegt að
vilja teljast sæmilega góðír og