Lesbók Morgunblaðsins - 24.12.1954, Blaðsíða 28

800
Alíadans
á jólanótt
IjORLEIFUR hét maður. Hann
var Þórðarson. Hann var fædd-
ur á efsta bænum í Tungunum eða
Hreppunum. Ólst hann þar upp
hjá móður sinni og bar snemma
á miklum gáfum hjá honum. Hann
var skáld, og þótti hann kraftaskáld
eða ákvæðaskáld. Heldu sumir að
hann færi með galdur og kölluðu
hann Galdra-Leifa. Þegar hann
heyrði það, kvað hann vísu þessa:
Þorleifur heiti ég Þórðarson,
þekktur af mönnum fínum.
Hafði ég aldrei þá heimsku von
að hafna skapara mínum.
Hvergi átti hann stöðugt heimili
er hann eltist, en fór milli vina
sinna og sat hjá þeim. Var honum
jafnan tekið sem höfðingja hvar
sem hann kom.
Einu sinni var hann á ferð aust-
ur í Ölfusi og kom á bæ til vinar
síns á aðfangadagskvöldið fyrir
jól. Þorleifur biður bónda að lofa
sér að vera um nóttina. Bóndi sagði
honum húsin til reiðu: „en vand-
hæfi nokkurt er á því, að vera hér
heima þessa nótt, því allir hafa
þeir orðið ærðir og tryltir, sem
það hafa gert“.
„Ekki hræðist ég það“, sagði Þor-
leifur, „og mun ég eigi að síður
heima vera, þó svo sé“.
Fór nú bóndi og menn hans að
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS
búa sig til aftansöngs, eins og þá
var siður.
En svo var háttað, að baðstofa
var byggð á palli, og var sinn þver-
pallur í hvorum endá. Undir öðr-
um pallinum voru lömb nokkur,
sem bóndi hafði tekið frá. En á
milli pallanna var svið mikið og
rúmgott. Þorleifur lét nú reka
lömbin undan pallinum, og gróf
þar gröf í gólfið, svo að hann gat
staðið niðri í henni. Fór hann þá
niður í gröfina og lét refta yfir.
Gat hafði hann á ræfri gryfjunnar,
og gat hann séð gegnum það um
alla baðstofuna. Því næst lét hann
reka lömbin inn undir pallinn aft-
ur og sópa moldtaði yfir gryfjuna,
svo ei sást nývirkið.
Að þessu búnu fóru allir heima-
menn burt til aftansöngsins. Leið
svo fram undir miðja nótt, að ekki
varð Þorleifur neinnar nýlundu
var. En þá sér hann hvar koma
piltar tveir. Þeir höfðu ljós með
sér og lýstu vandlega um allan bæ-
inn. Þegar þeir komu á baðstofu-
gólfið sögðu þeir:
„Hér er hreint, hér er heitt, hér
er gott að leika sér!“
Síðan fóru piltarnir út aftur. En
að litlum tíma liðnum heyrir Þor-
leifur undirgang mikinn. Sér hann
þá fjölda fólks koma inn í baðstof-
una. Allir voru þeir prúðbúnir. Þeir
höfðu með sér borfe eitt, settu þeir
það á mitt gólfið. Síðan settu þeir
þar mat á og tjölduðu innan alla
baðstofuna. Settist nú fólkið niður
við borðið og fór að eta og drekka.
Nú koma og inn sveinarnir, er
fyrstir komu, og höfðu milli sín
karl einn gamlan og illilegan.
Karlinn skyggndist um er hann
>
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
\
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
i
s
s
s
s
s
s
s
s
s
Heilræðavísur
úr Númarímum
eftir SIGURÐ BREIÐFJÖRÐ
Vizku og dyggð að vinum þér
veldu systur báðar,
leitaðu, hvað sem forma fer,
fyrst til þeirra ráða.
Hamingjan býr í hjarta manns,
höpp eru ytri gæði,
dyggðin ein má huga hans
hvíla og gefa næði.
Viðkvæmnin er vandakind,
veik og kvik sem skarið,
veldur bæði sælu og synd,
svo sem með er farið.
Lán og tjón — já, líf og morð —
liðug fæðir tunga,
þvi er vert að vanda orð
og venja hana unga.
Héiðraðu þann, sem hærum á
hrósar dögum sínum;
vertu einkum vífum hjá
vandur að orðum þínum.
Vondum solli flýðu frá,
forðast þá, sem reiðast,
elskaðu góða, en aumkva þá
afvega sem leiðast.
Heyrðu snauðra harma raust,
hamlaðu sjúkra pínum,
vertu öllum aumum traust
eftir kröftum þínum.
Ræktu þessi ráðin fá,
ræktu dyggðir æfa,
svo þótt ég þér fari frá
fylgi þér heilög gæfa.
\
s
s
s
$
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
)
s
s
s
s
s
s
s
\
s
s
\
s
s
s
s
s
I
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
kom inn og þefar í allar áttir og
segir: „Hér er maður, hér er mað-
ur“. Piltarnir sögðu að þar væri
enginn. Settist þá karlinn við borð-
ið og sveinarnir. Snæddu nú að-
komumenn með gleði mikilli.
En er þeir voru búnir að því, fóru
þeir að dansa. Þetta létu þeir ganga
alla nóttina. En er Þorleifur hélt