Lesbók Morgunblaðsins - 18.11.1956, Page 1

42. tbl.
J. M. Eggertsson:
Þorsteins þátfur þjóðletingja
ORSTEINN .~:ír.ISSON þjóð-
letingi var £.;d vr 23. júlí 1840.
Móðir hans var G. rún, dóttir
Tómasar Steinssonar hímnisskálds,
búanda á Borgum í Grímsey, og
konu hans Guðrúnar Benedikts-
dóttur, er drukknaði af skreiðar-
skipinu „Straumönd“, þá er það
fórst með farmi og allri áhöfn (12
manns) á leið til lands úr Grímsey
4. desember 1817.
Faðir Steina stórletingja, eða
Þorsteins þjóðletingja öðru nafni,
var Grímur nokkur, kallaður
„Grímseyj arstrákur", sá er mest
hló þá er líkkistum var „snúið“ úti
fyrir kirkjudyrum í Grímsey, eins
og siður var þar í þann tíma — og
hafði lengi verið — og líkmenn
ekki á eitt sáttir um „snúninga“-
fjöldann.
Þorsteinn var frumburður móður
sinnar og altalað var, að hún hefði
haft hann í óhóflegu eftirlæti, með-
al annars kennt honum tóbaks-
brúkun — ungbarninu. Átti móðir-
in að hafa snarað að syni sínum
neftóbaks-kyllinum og sagt honum,
„að prísa sig sælan“, strax meðan
hann var í vöggu, og drengurinn þá
ekki beðið boðanna, en troðið
tóbakinu í sig og á.
Þessari óhóflegu tóbaksbrúkun
var síðar um kennt hve illa gekk
að koma í Þorstein kristindómin-
um, auk þess að hann stamaði
óskaplega.
Endaði þetta með því að Þor-
steinn komst aldrei í kristinna
manna tölu. Þorði enginn prestur
að eiga það á hættu að „staðfesta"
hann kristilega eða „konfirmera“,
af því hann gat ekki nefnt Guð,
Drottinn eða Jesú án þess að grett-
ast allur í framan og stama óskap-
lega, tútna allur út og ranghvolfa
í sér augunum. Töldu trúverðugir,
að illur andi hefði í hann farið úr
tóbakinu auk letinnar, sem hann
var frægur fyrir alla ævi. Að öðru
leyti virtist Þorsteinn ekki vera
óskírari eða heimskari en aðrir
menn.
Þorsteini er þannig lýst af sam-
tíðarmönnum hans, að hann var
röskur meðalmaður á hæð og gild-
ur að sama skapi, svaraði sér vel
og rekinn saman um heróarnar, er
voru dálítið lotnar eða kúptar.
Hálsinn var tiltakanlega stuttur, en
mjög gildur og var til að sjá eins
og höfuðið stæði fram úr bring-
unni, er hann gekk lotinn. Hann
var mjög hárprúður, hárið mikið
og fagurt, dökkt á lit og brúnt al-
skegg, sem tók niður á bringu.
Hann var tiltakanlega vel eygður,
móeygður og fremur stóreygður;
augnaráðið stillt, blíðlegt og eins
og biðjandi og ógleymanlega fag-
urt.
Slíkum mönnum sem Þorsteini,
er ekki varð komið í kristinna
manna tölu, var eins og að líkum
lætur ekki skipaður neinn æðrl
sess í þjóðfélaginu á þeim tímum.
Þeim var draslað út til hverskonar
erfiðisverka og skítvinnu eins og
unnt var. Föt þeirra og flíkur ein-
ungis tötrar, aðeins til að hylja
nekt líkamans og skýla eitthvað
fyrir sárasta kuldanum.
Þorsteinn var þrifinn að eðlis-
fari og meinilla við lús. Sat hann
löngum við lúsaleit á sjálfum sér,
ef hann hafði ekki öðrum störfum
að gegna, eóa hreinsa aí sér Jdut-
1