Lesbók Morgunblaðsins - 01.10.1961, Page 3

LESBÖK MORGUNBLAÐSTNS
423
Þinghús og skóli
þá var mikill silungur í þeim
vötnum. Og svo hefir komizt á
ýmis konar verkskipting hjá þeim.
Þessi var hagnaðurinh af því að
vera í þéttbýli. Og samhjálp og
verkskipting helzt þar enn í dag.
Laust fyrir 1770 hleypur Mark-
arfljót í Þverá og alla leið niður
i Rangá. Óx þá mjög vatnsmegin
Hólsár og nú taka árnar að brjóta
bakka sína. Þó kveður ekki mjög
að þessu fyr en eftir aldamótin
1800. Þá kom mikið hlaup í Þverá
og varð vatn hennar yfirgnæf-
andi. Þar sem hún kom hliðhallt
á Rangá ytri, var kraftur hennar
svo mikill, að hún fór þvert yfir
Rangá, braut bakkann að vestan
og ruddi sér braut þvert yfir engj-
ar og haga út í Þjórsá. Þarna
myndaðist þá hinn illræmdi
Djúpós, sem ógnaði Þykkvabært-
um í rúma öld.
En við þessar hamfarir Þverár,
belgdi Rangá ytri upp og tók hún
þá líka að brjóta bakka sína neð-
an við Bjólu. Vatnið leitaði út á
Safamýri, sem þá virðist aðeins
hafa verið beitiland, vaxið mýr-
gresi, lyngi og fjalldrapa. En nú
skifti skjótt um. Vatnið hlýtur að
hafa verið þrungið gróðurefnum,
því að á nokkrum árum breytist
Safamýri í hið stórkostlegasta
starengi á íslandi. Þar varð gras-
ið svo þétt og mikið, að kindur,
sem hættu sér inn í það, urðu
villtar og rötuðu ekki út aftur.
Og ef riðið var um þennan akur,
var það engu líkara en að ríða í
straumvatni, og menn gerðu það
sér til gamans að hnýta starar-
stráin yfir herðakambinn á hest-
unum.
Vötnin brutu sér framrás á
mörgum öðrum stöðum og var
hver beljandi állinn við annan
fyrir ofan Þykkvabæ. Tókust þá
af allar hinar miklu og góðu
engjar staðarins og einnig hagar.
Varð þá stundum að sundreka
kýrnar kvölds og morgna til þess
að koma þeim á beit. Vatnið lagð-
ist alveg að bæunum, tók einn
*■ - >'<"«, A ^ tf (t ’í

Vinnufataverk-
smiðja. Hér má
einnig sjá einn af
hinum mörgu fram-
ræsluskurðum