Lesbók Morgunblaðsins - 08.04.1962, Blaðsíða 13

GeiY Vídalln
Frannhald af bls. 1.
manna er hér nú allrar bjargar laus,
þegar eg undantek þá fáu sk., sem
þeir vinna sér inn á kvöldi. Jafnvel
bændur, og það ekki einn, heldur all-
ur fjöldi, sem við vissum, að fyrir fá-
um árum voru vel megandi og áttu
drjúga peninga fyrirliggjandi, eru nú
ekki alleina orðnir félausir, heldur
komnir í stórskuldir, og jafnvel á
sjálfu Álftanesi eru mjög fáir eftir,
sem öðrum kunni að bjarga. Kaup-
menn neita um lán, sem von er, og
halda vörum sínum dýrum, sér í lagi
móti peningum, sem þeir nú hafa sett
niður um 10—20 prósent móti sveita
og sjávar vörum. Hér af getur þú
nærri, hver embættismannanna kjör eru.
Um mig sjálfan vil eg ekki tala svo
fljótt, en að sá sparsami assessor Grön-
dal, sá duglegi ökonom ísleifur Einars-
son, endog Bessi mágur, sá alþekkti
ökonomiski bölsóti, og frændi Jónas
Scheving, sem þó hefur það undir, sem
gagnlegt er, séu allir að sökkva í stórar
skuldir, það er þungt að vita. Já, að
ejálfur Frydensberg, sem nú í tvö ár
hefur haft meiri inntektir en nokkur á
íslandi, sé ekki gjaldfrí, þetta eru óhæfi.
Þó munu þau sönn reynast. Góð
opmuntring fyrir þig að koma hingað til
baka og svelta í hel.--
TV
11 ú víkur þá sögunni til sjálfs mín,
og er hún að sönnu mikil, en ekki að
öllu fögur. Þú manst, að þá seinustu nótt,
sem við vorum saman, hreinsikrifaðir þú
fyrir mig ansögning til kansellísins,
hvar í eg sótti um ýmsa forbetrun á
launum mínum, samt um kommission
til að arrangere gjald mdtt og egendele.
í fyrra fékk eg forelöbig svar um, að
xnér væri tilstaðin 1000 rd. gratification
og 600 rd. tillag til mín gage af Aarhus
foispestols inkomster fra naadsens aar-
ets udgang at regne. Nú í vor fæ eg
loks eitt hið ástúðlegasta bréf frá
kansellíinu, hvar í hverjum pósti af
ansögningunni er svarað sér í lagi
og mér veitt allt það, sem í kansellí-
e‘s valdi stóð, meðal annars sú um-
eótta arrangements kommission, og
var eg þó orðinn afhuga fleiri bréfum
frá því um þetta efni, enda var það
daterað 29. júní 1805, en kom fyrst í
júní í ár. Nú var allt verra við að fást en
ffyrri. Gjald mitt, sem að sönnu var helst
of stórt áður, var þó aukið á þessum
tveimur fiskileysis árum stórum. Nú var
líka komið fram yfir allan tíma að
ffækka fólki. Strax sem kommissorium
kom, tók kommissiónin til verka sinna,
og var þá fyrst registrerað og virt hvað
eg átti í föstu og lausu. Var þá strax
auðsætt, að það ekki muni vinnast fyrir
skuldum. Nú tók þá kommissiónin til
þess óyndisúrræðis að vísa öllu mínu
fólki burt í ótima, nefnilega um Jóns-
messu, og jafnvel systkin mín fengu
honnet admoniton að slíta félagið. Um
þetta uppkom sú fyrsta dispute milli
imín og kommissíónarinnar, því mér
þótti þetta tiltæki voldsomt, en lofaði
og sku'ldlbatt mig til að fækka eftir hend-
inni með hennar aðstoð öllu eg gæti, og
það strax í sumar. En með þetta komst
eg ekki fram. Hjúum mínum voru til-
6taðin og borguð síðasta árs laun og
dimitteruð að svo fyrir mæltu. Guð-
ínundur Stephensen fór norður til átt-
haga sinna, en Sigurður slampi, Þor-
steinn og Jörundur, eru allir lausamenn.
Griðka ein fór i vist, önnur giftist norð-
ur í landi, nefnilega Gunnhildur Lofts-
dóttir. Litla Jóni var mér skipað að
Ikoma í burtu, eins gömlu Guðríði, og
jafnvel öllum minum eigin börnum
fiema Árna. Þetta var nú málið örðugra,
því Guðríði, nú vinalausa og snart á graf
erbakkanum, sem verið hafði fóstra sr.
Guðmundar sál. og allra barna okkar, og
ihverja hann áður hafði tekið munaðar-
Bjarni Þorsteinsson
og bjargarþrota í hús sín, gat eg ekki
fengið mér geð að visa í burtu. Um þetta
urðu nú fyrst margar debatter, og vegna
þess að sökin var mér viðkvæm, varð eg
hér heilpaastaaende, sem kommissionen
tók mér illa upp. Eins fór í tilliti til litla
Jóns, þó að eg hefði hér minni æru að
að tala með, því hann er nú allt líklegur
drengur og hverjum bónda full'boðinn
fyrir matvinnung, þar hjá efni í srnið, ef
ekki brysti tilsögn. Disputer urðu og um
Petersen, þó féllu þær betur út. En pláss
fyrir drengi mína, Halldór og Torfa, eru
enn ófengin, því lektor Steingrímur af-
sakar sig með fjölskyldu sinni og vax-
andi erfiði að geta tekið hann af mér,
og kom hann sér þar þó vel í fyrra. —
Nú voru Lambastaðir byggðir Magnúsi
1 Melhúsum með þeim skilmálum að eg
fengi hjá honum eitt kýrfóður flutt að
Vík, hvar eg nú á að residera, því kom-
missionin hefur leigt Petræus-hús handa
mér, þó undantekin stofan, sem Bendike
hafði, því hún er akkorderuð vorum
nýja sýslumanni Koefod. Hingað á eg að
flytja í medio september, en hvar eg
kemst þar fyrir með fólk mitt og haber-
task, veit eg alls ekki. Þegar búið var að
registrera, var strax berammet auktión.
Hér varð nú önnur dispute, því eg vildi
ekki, að rollur mínar á Vatni skyldu
seljast fyrr en til haustsins, þá eg kynni
að njóta sumargagnsins, en þær ekki
falla úr verði. Líka uxðu disputer um
smámuni, sem kona mín áleit sér naúð-
synlega. En öll þessi sök féll af sjálfu
sér. því á þrjár auktioner, sem hér hafa
verið berammaðar, hefur enginn mætt,
ollir því mest peningaleysi meðal fólks.
Einna þyngst féll mér, að kommissiónen
hefur akkorderað mér víst kvantum af
mjöli, smjöri, bleki og tóbaki fyrir
hverja viku, og er þetta kvantitet þó
ekki til hlítar, hefði eg ekki notið ann-
arrar aðstoðar, því sá er galli á frelsinu,
að fáir vita að meta það fyrr en það er
tapað. Af þessu og fleiru öðru hefur
komið misklíð milli mín og kommissión-
arinnar, sem stundum hefur orðið alvar-
legri en eg vildi, þar eg veit og trúi, að
hún gjöri allt í beztu meiningu. En
kaustika, þau eru svo smertefull, og þar
sem lemfældige midler kynni að gjöra
sömu verkun, þar óska bæði eg og flestir
þeirra heldur. Hér kom og enn nú ein
dispute, nefnilega að distinguera milli
eins bús, sem stendur ui.dir arrange-
ment, og eins, sem er erklærað fallit, og
fallit 'hef eg aldrei erklærad, því mínir
kreditoror hafa enn sem fyrr haft
stærstu þolinmæði með mér, ekki heldur
þurfti eg þá nokkurrar kommissiónar
við. Af þessu hafa nú aflast nokkrar
bisakir, sem of langt er upp að telja, en
sleppum því. Nema þessir dagar styttist,
verður ekkert hold hólpið. Einna þyngst
féll mér að skilja við systkin min, Jón,
sem nú hlaut að hrekjast á ný félaus til
Khafnar með dóttur sinni, og Sigríði,
sem nú fyrir skemmstu er komin á leið
með Páli Guðmundssyni, dóttur sinni
Malenu, sem nú er gift honum, og litla
syni þeirra, austur í Múlasýslu. Mun þar
ekki að góðum heimi að hverfa, þvi að
Guðmundur er maður fésínkur, borðar
þar hjá blek í meira lagi og baular svo
á milli. Þar er og Hólmfríður systir
hans, rænuskert, sem ekki skal vera
allra meðfæri. Páll ætlaði að koma sér
og konu sinni með barninu fyrir á Eið-
um vetrarlangt, hvað sem um systur
mína verður. Þetta allt kann eg ekki að
neita, að hafi tekið upp á mig nokkuð,
þó er eg oft við sæmilega heilsu, en kona
mín er lakari, enda leiðist mér að hafa
nú færri en fyrri að spjalla við. — Og
svo hef eg raunarollu mína rekið vinur
í kjöltu þína (cetere vide Hrakfalla-
bálk).
-------Eg amena nú loks með sömu
orðum og síra Brynjúlfur á Kirkjubæ
sagði við mann í sókn sinni. sem þóttist
hafa kveðið niður draug og flutti presti
dæluna: Andskotanum mun hafa leiðst
að heyra til yðar! — En aldrei skulu eg
og mínir af láta að árna þér alls góðs. —•
Það sem eftir er af fólki mínu kyssir þig
allt og loks þinn
einlægur vin
Geir Vídalin
Slúttað þann 26. Aug. 1806.
^ amkvæmt manntali í janúar
1806 voru 24 heimilismenn á Lamba-
stöðum að meðtöldum biskupshjón-
unum og börnum þeirra, sem voru
þrjú: Árni, 10 ára, og tveir stjúpsyn-
ir biskups, Torfi og Halldór, 16 og 17
ára. En kona hans, Sigríður Hall-
dórsdóttir, hafði áður verið gift sr.
Guðmundi Þorgrímssyni. Á heimil-
inu var einnig systir hiskups, Sigríð-
ur Örum, ásamt dóttur sinni Mal-
enu, sem var trúlofuð Páli Guð-
mundssyni, síðar sýslumanni í Múla-
sýslu. Á þessum vetri fæddi Malena
son, sem skírður var Páll og varð
síðar skrifari Bjarna amtmanns á
Stapa. Á vegum biskups voru einnig
Sigurður Pétursson, sýslumaður og
skáld, Gunnar Gunnarsson skrifari,
síðar prestur að Laufási, og bam-
fóstra heimilisins, Guðríður Skafta-
dóttir, kona á áttræðisaldri. Vinnu-
konur voru fjórar og vinnumenn
þrír. Auk þessa fólks voru á heimil-
inu þrjú tökubörn, 7—17 ára, og ein
niðurseta, 27 ára. Ennfremur þrír
karlmenn á aldrinum 39—58 ára,
kallaðir „matvinnungar.“
Má muna
timana tvenna
ítalski krviikmiyndaleikarinn Mar-
cello Mastroianni hefur verið dæ-rad
ur tiil að endiurgreiða ítalslka ríikinu
upphæð sem nemur kringum 4500
krónum.
Þannig liggur í þessu, að áður en
leikarinn vann sér heimsfrægð með
aðalhlutverkinu í „La Dolce Vita“
(Ljúfa líf) var hann blásnauður at-
vinnuleysingi og fékk smám saman
áðurnefnda upphæð í atvinnuleys-
ingjas>tyrk.
— Það er jú enginn glæpur, sem
ég hef framið, segir Maroello bros-
andi. Auk þess er margt gott um mig
að segja. Ég reyki enn sömu ódýru
sígaretturnar eins og ég reykti á fá-
tæktardögunum — og ég er enn
kvæntur sömu konunni!
HVEITIÐ
sem hver reynd
húsmóðir þekkir
... og notar
í allan bakstur
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 13