Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1963, Side 8

pinkla á kollinum, sem ekki haggast
þrátt fyrii- þrengslin.
Það er 40 stiga hiti og þarna suður
undir miðbaug hellir sólin geislum sín-
um beint niður á kollinn á manni. >or-
láksmessa, sem í þessu umhverfi virtist
dálítið ankannalegt hugtak, var að þessu
sinni á sunnudegi. Kvöldið áður til-
Fjöll þakin hvítri glitrandi snjóbreiðu og notaleg fjallahóteL
S krifið þið nú eitthvað jóla-
legt, sagði ritstjórinn þeg-
ár farið var að ræða nm jólablaðið
í ár og krefja blaðamennina um
greinar í það. En hvað er „jóla-
legt“? Eru það kannski jól er líkj-
ast sem mest hinum fyrstu jólum,
fæðingardegi frelsarans? Þegar
María, sem líklegast hefur verið
dökk á brún og brá og með kónga-
nef, fæddi son sinn í jötu, hefur
sennilega verið heit og höfug nótt
og kindur úti fyrir á beit á þurr-
um jarðvegi undir pálmatrjám.
Ekki get ég sæ-tt mig við þessa mynd.
í fyrsta lagi hafa allar myndir af guðs-
móður, sem ég hefi séð, sýnt Ijóshærða
bláeyga, smáfríða konu, eins og þær
sem okkur hér í Norðurálfu þykja
fallegastar. Og ekki þótti mér .mikill
jólablær, þegar ég eyddi sjálf jólum
í brennandi sólskini og hita undir
pálmatrjám. Þá voru jólin sem ég átti
fýrir nokkrum árum í snjó og kulda
á skíðastað í Austurríki jólalegri í
mínum augum. Svo ekki sé minnzt á
þaiu jól sem ejrtt er heima með fjöl-
skyldu og venzlaliði, eins og þegar
maður er barn. Þau verða ávallt í
aiugum hvers og eins ímynd alira jóla,
hvar sem heimkynnið er.
Þesisar hugleiðingar leiða til upp-
rifjunar á tvennum ólíkum jólum að
heiman, í hitabeltinu annars vegar og
hins vegar í snjó og frosti.
f hitabeltinu
Þegar jólin nálguðust í fyrra, var
ég stödd í Ghana í Vestur-Afríku. í
(höfuðborginni Accra boðar jólaskraut-
ið í verzlununum á áberandi hátt komu
jólanna, eins og í borgum Evrópu og
Bandaríkjanna. Stór vöruhús með rúllu-
stigum og ótal deildum eru full af alls
kyns glitrandi varningi til jólagjafa og
sams konar íburður í útstillingum. Eini
munurinn virðist í fljótu bragði sá, að
afgreiðslufólkið og viðskiptavinirnir,
sem olnboga sig áfram að búðarborðun-
um, eru nær allir svartir með lamb-
hrokkið hár, karlmennirnir margir í
víðum silkiskikkjum með aðra öxlina
bera og konurnar vafðar litfögrum dúk
og klæddar léttum blússum. Á bakinu
á mörgum þeirra hanga litil kaffibrún
faörn með hrokkinkolla og horfa stóru,
svörtu, perluaugunum sínum á dýrð-
ina. Á verzlunargötunum er varla hægt
að komast áfram fyrir marglitri fólks-
mergðinni. Það er líka jólavertíð hjá
götusölunum, enda hentar verðið hjá
þeim betur léttum pyngjum. Hvellar
raddir prútta með miklum gauragangi
um verðið á jólavarningnum, hávaðinn
er eins og í fuglabjargi og gegnum
þyrpinguna smeygir sér fólk með stóra
í austurrísku Ölpunum
Þá voru jólin í Austurríki með öðr-
um blæ. Við höfðum tekið okkur sam-
an í París, lítill hópur frá ýmsum lönd.
um, og látið koma okkur fyrir yfir
jólin á bóndabæ við skíðabæinn Lech í
austurrísku Ölpunum. Bændurnir þar í
kring hafa af því nokkrar aukatekjur
að leigja á vetrum út nokkurs konar
skíðaskála í viðbyggingum við bæi sína
Eftir góðan hádegisverð með léttum
vínum fá flestir sér hádegisblund í
kofanum. Samviskan er farin að þjá
Paul Wallewik við nálægð jólanna,
svo hann setzt niður í skugga og fer
að skrifa jólakortin heim til Danmerk-
ur, klæddur einni sundskýlu. Ég nota
tækifærið meðan ég hef ströndina fyrir
mig eina, fer úr sundbolnum, velti
mér í svölum sjónum og læt freyðandi
öldufaldinn steypa mér og leggst svo á
strámottu undir pálmatré til að láta
sólina þurrka mig. — Skrýtið en
inndælt uppátæki svonh um jólaleytið.
Svo langt sem augað eygir teygir sig
til beggja handa beingulur sandur, þar
sem má tína skrýtnar skeljar, og hafa
þá á aðra hönd röð af stuttvöxnum
pálmatrjám, svo skrjáfar þýðlega í
blöðunum á fyrirferðarmiklum krónum
með gulum stórum hnetum í miðju
rétt fyrir ofan kollinn á manni. Hinum
megin koma þungar niðandi öldur, sem
brotna rétt fyrir utan og velta hvít-
freyðandi upp á ströndina.
Notið lífsins í brekkum prýddum grenitrjám, þó ekki svo þétt að hætta sé á
að skíðamaðurinn lendi tveim megin við trjástofn.
Lítið fjallaþorp með snoturri kirkju milli hárra fjalla —
ímynd jólakortanna.
kynnti gestgjafi minn, danski konsull-
inn í Accra, Paul Waliewik, að við
skyldum nota tækifærið til að skreppa
út á svala ströndina og fá okkur sjó-
bað. Nokkrir Norðurlandabúar hafa
reist sér lítinn sumarkofa 10 km austan
við hafnarborgina Tema. Auk mín voru
gestir þennan Þorláksmessudag Norð-
maður og dönsk stúlka. Slóð liggur úr
litlu sveitaþorpi niður á ströndina, þar
sem þessi kofi er eina mannabyggð á
margra km langri strandlengju.
um bárujámsskúrum voru komnir bal-
ar með vatni og svartar mömmur héldu
krampataki í bera krakka og löðruðu
á þá sápu, en krakkarnir skríktu eða
skræktu, allt eftir sinni eigin skapgerð
eða mömmunnar. Síðan tekur mamma
stelpurnar og vefur hárið á þeim með
svörtum tvinna upp í strýtur og feg-
Á aðfangadag byrjuðu Norðurlanda-
búarnir í Accra fyrir alvöru að reyna
að halda jól. Hópur af Dönum kom
saman í morgunkaffi til Wallewiks, þar
sem breiddur var á rauður dúkur og
borðið skreytt kertum, danska fánan-
um og litlum jólanissum, svo sem vera
ber. Fólk bauð hverju öðru gleðileg jól,
skálaði glaðlega og spjallaði um jólin,
en einhvern veginn náðist ekki rétti
tónninn. Yfir síðdegisteinu sungum
við „Kjerringa með staven“ og aðra
álíka uppbyggilega norska söngva, en
það var fjarska vesældarlegt. Á eftir var
svo ekið út á tennisvöllinn og leikinn
tennis kl. 5—7. Það átti einhvern veg-
inn miklu betur við. Á leiðinni þangað
sá ég að kristnir heimamenn voru
að búa sig undir jólin. Úti fyrir nokkr-
ursta mynstur, áður en hún færip þær
í lérefstflík til hátíðabrigða, því það
er dónalegt að ganga alls nakinn á
jólunum, þó jólabarnið hafi sjálfsagt
ekki komið mikið klætt í heiminn. En
þetta fékk ég ekki að sjá, því ég var
önnum kafin við að halda Norður-
landajól.
Jólamáltíðin var borðuð hjá finnska
verzlunarfulltrúanum, jólagæs og ann-
ar dýrindis veizlumatur. Á eftir sáturn
við úti á svölunum og dreyptum á
svaladrykk meðan nálarnar hrundu af
stóra jólatrénu, sem fengið hafði ver-
ið alla leið frá Noregi og geymt í kæli-
geymslu, þangað til um morguninn.
Það mundi varla endast út jóladagana
í þessum hita. Við sungum jólasálma
til málamynda. Það var alltof heitt til
að ganga kringum vesalings jólatréð.
Jóladagur fór í að aka meðfram
ströndinni til Lagos í Nigeríu, þar sem
ég var á 2. jóladag' boðin í hádegisverð
hjá íslendingnum, Ómari Tömassyni,
flugmanni og fjölskyldu hans. Börnin
þrjú hlupu um hálfnakin og berfætt
og skutust út til að fá sér kalt steypi-
bað úr garðslöngunni á milli þess sem
þau skoðuðu jólagjafirnar sínar. Glugg-
ar og hurðir stóðu upp á gátt, vifturn-
ar snerust í loftunum og kiðlingurinn
litli gekk út og inn með krökkunum,
sem eiga eftir að halda ólík jól í ár
hér heima á íslandi. Þetta var yndæll
dagur, miklu fremur dásamlegur sum-
ardagur en jóladagur. Og svipað mátti
segja um jólaveizluna um kvöldið. —
Fjöldi gesta sat úti í húsagarði með
glös og naut hlýrrar nætur með stjörn-
um, sjálfsagt svipaðri fyrstu jólanótt-
innL
g LESBÖK MORGUNBLAÐSINS
34. tölublað 1983.