Lesbók Morgunblaðsins - 23.12.1963, Síða 11

f r — Hart í stjórn.
Vélsíminn glymur og skipið snýr við.
Nú fer það betur í sjó, enda sjór og
vindur á eftir.
Brátt fara togararnir hver á fætur öðr-
um að koma í ljós á ratsjárskífunni —
en þeir mælast fyrir utan gömlu 4 mílna
mörkin. Skyndilega tekur stýrimaðurinn
að rýna í ratsjána, hann fullvissar sig
um, að hér sé ekki um neina missýn-
ingu að ræða. Eitt ekkó er komið vel
fram á skífunni og virðist grunsamlega
nærri. Stýrimaðurinn tekur miðun af
ekkóinu, sem hann er fullviss um að
sé togari, setur það út í kortið og -sjá,
skipið er um 0,8 sjómílur fyrir innan 4
mílna mörkin gömlu. Skipstjórinn er
þegar látinn vita og hann kemur að
vörmu spori. Hann fullvissar sig um að
rétt sé með farið og að því loknu glym-
ur vélsíminn: „Fulla ferð áfram.“ Skip-
ið eykur ferðina. Á sama tíma glymja
neyðarbjöllurnar, sem staðsettar eru um
ellt skipið: — „Togarataka.“
Það er sem fjörkippur fari um allt.
ekipið, þegar þessar bjölluhringingar
glymja. Menn hendast fram úr kojun-
um O'g eru þeir engir eftirbátar, sem
á venjulegu ræsi þarf að kalla í fimm
sinnum. Menn eru fljótir að klæða sig
og hlaupa síðan hver á sinn stað. Stýri-
mennirnir taka staðarákvarðanir undir
umsjá skipstjóra. Véls-tjórarnir fylgjast
vel með vélinni, sem nú er keyrð til
hins ýtrasta. Aðstoðarskyttan hleypur að
fallbyssunni og gerir hana klára, en það
hefði ekki verið skemmtilegt ef sjórinn
hefði verið ó móti. Tveir eru að gera dufl
ið klárt og einn er látinn heisa upp stöðv-
unarflaggið. Allt gerist þetta með skjót-
um hætti, engu má muna svo allt fari
ekki í handaskolum. í brúnni eru mæl-
jngar teknar ón afláts. Orðið er það
Bkammt í togarann, að hann er farinn að
sjást með berum augum. Úr brúnni er
fylgzt með honum í sjónauka — en hann
hefur orðið var við varðskipið og er bú-
inn að snúa út um. Þetta er gamall tog-
ari og sjáum við, að hann er með stjórn-
borðsvörpuna úti. Á þilfarinu sjást tog-
aramenn að fiskaðgerð og er auðsjáan-
lega enginn asi á þeim, þótt varðskipið
sé að koma, enda engin furða, þar sem
verndarvættur þeirra, herskipið, dólar
rétt fyrir aftan þá.
Skyttan er komin fram á, tilbúin að
senda togaranum kveðju. Um leið og
komið er á hlið við hann, er duflið sett
út. Samtímis kallar skipstjórinn í gegn-
um veðurgnýinn til skyttunnar: „Láttu
hann hafa laust skot.“
Skyttan miðar fallbyssuhlaupinu yfir
höfuð mannanna, sem standa á þilfari
togarans og ýmist steyta hnefana í áttina
til varðskipsins eða benda á herskipið.
Skyttan tekur í gikkinn — en „KLIKK“.
Hvað er hlaupið í byssufjandann? Gikk-
urinn er spenntur á ný og tekið í hann —■
en aftur „klikk“.
Skipstjórinn kallar úr brúargluggan-
um: „Hvað er að?“ Hann er að missa
þolinmæðina. Skyttan bölvar í hljóði og
hamast við að spenna fallbyssuna, en
ellt er við það sama. Auðséð er, að skot-
ið hefur svikið. Skyttan er komin í slæmt
skap og ekki bætir úr skák að sjá tog-
arakarlana með ögrandi hnefa á lofti.
Þeir telja sig auðsjáanlega örugga þar
sem stóri bróðir dólar rétt hjá. En um
horð í herskipinu er allt hljótt og rólegt.
Þeir telja sjálfsagt öruggt, að varðskipið
muni engu þora.
Á meðan skyttan hamast við byssuna,
snýr varðskipið út um á eftir togaranum.
Sjór gengur yfir stefni varðskipsins.
Skyttan og aðstoðarmaðurinn eru því
ekkert öfundsverðir þar sem þeir standa
við byssuna í bullandi ágjöf orðnir hund
blautir.
Skyttan tekur þá örlagaríku ákvörðun
að opna byssuna, þótt ekki séu liðnar
þrír mínútur frá því síðast var tekið í
gikkinn. Ströng fyrirmæli eru um að
opna ekki byssu, sem hefur „klikkað",
fyrr en eftix a.m.k. þrjár mínútur, því
34. tölublað 1963. -------------------
hætta esr á, að púðrið hafi verið
blautt, en kviknað í því þegar slagham-
arinn hitti hvellhettuna — og þá líða
þrjár mínútur, þar til sprengingin verð-
ur. Að opna byssu áður en þetta er full-
kannað getur valdið dauða þess, sem við
hólkinn stendur. í hita baráttunnar eru
þessi lög oft brotin.
Til allrar hamingju gerist ekkert, þeg-
ar byssan er opnuð, það eru snöggar
hendur, sem grípa skotið og henda því
fyrir borð. Öðru skoti er stungið í byss-
una, og hún spennt á ný, miðað yfir höf-
uð togaramanna — og „BOMM“ — hár
hvellur kveður við og honum fylgir eld-
ur og reykur, sem hylur togarann augna-
blik. Þegar honum léttir kemur í ljós,
að þeir brezku eru góðir hlauparar, því
að þilfarið er mannlaust.
En þá heyrist þrátt fýrir stormgnýinn,
að herlúðrar og bjöllur glymja um allt
herskipið, — og sjóliðar hennar hátignar,
margir hverjir fáklæddir, sjást á harða-
hlaupum um öll þilför.
í hluststöð varðskipsins glymur rödd
Ar.dersons:
„María Júlía, þetta er H.M.S. Duncan.
Ég ætla bara að aðvara ykkur. Ef þið
skjótið öðru skoti að þessum brezka
togara, eða nokkrum öðrum brezkum
togara að veiðum á úthafinu, mun ég
sökkva ykkur á stundinni. Ég hef þeg-
ar gefið mönnum mínum skipun um að
vera við því búnir að framkvæma slík
fyrirmæli."
Varðskipsmenn standa I brúnni og
horfa hver á annan.
— Hvernig væri að láta svínið hafa
annað skot og vita hvað þrjóturinn
gerir?
— Nei, við tökum enga slíka áhættu.
— Loftskeytamaður, sendu herskipinu
þetta skeyti:
„H.M.S. Duncan, þetta er Mai-ía Júlía.
Ég mótmæli ofbeldishótunum yðar og
afskiptum yðar af skyldustörfum ís-
lenzks varðskips, þar sem þér meinið
okkur að taka þennan togara, sem
gerzt hefur brotlegur við íslenzk lög.
Mun ég kæra yður fyrir íslenzku ríkis-
stjórninni."
Herskipið kvittar fyrir móttöku skeyt-
isins.
Varðskipið siglir nú aftur að duflinu,
setur út annað dufl og gerir staðar-
ákvarðanir.
— Gjörið svo vel skipstjóri, hér er
skeyti frá höfuðstöðvunum.
— Hvað er nú þetta? „Fylgið togaran-
um eftir, þar til frekari fyrirmæli koma.“
— Til hvers fjandans á nú að vera að
eyða olíu í að fylgja togaranum eftir,
við getum ekkert aðhafzt fyrir veðri né
herskipinu.
— Það er til þess að stjórnin geti mót-
mælt.
— Já, en hverju ætlar hún að mót-
mæla? Við erum búnir að mótmæla þessu
við herskipið og þótt svo ríkisstjórnina
langi til að mótmæla, getur hún gex t það
án þess að við þurfum að elta þennan
skítkláf í kolvitlausu veðri.
— Fyrirmæli eru fyrirmæli, það þýð-
ir ekkert að fárast út af því.
— Drottinn minn dýri, þá sjáum við
okkar sæng útbreidda næstu daga og
ekki er veðurútlitið gott.
— Við skulum halda að togaranum.
Stefna er tekin á lögbrjótinn, sem kom
inn er innan um hina togarana og her-
skipið eltir. Það er eins gott að vera vel
á verði, því að togararnir taka á sig stór
an sveig með trollið í eftirdragi eins og
þeir reyni að sigla varðskipið niður. En
það er engin hætta á að þeim takist það
með trollið úti, því að María er snör í
snúningxxm.
— Skipstjói-i. Togarinn hérna á stjórn-
borða er búinn að hífa inn vöi-puna og
virðist stefna á okkur.
— Hart í bakborða.
Vélsíminn glymur „fulla ferð áfx-am.“
— Hvern fjandann sjálfan meinar
þessi? Ekki ber á öði’u en að hann ætli
að gera alvarlega tilraun til að sigla okk-
ur niður.
— Er stýrið hart í bak?
— Já.
Og togarinn rennir þétt með stjórn-
borðssíðu vai-ðskipsins.
— Jæja — þetta fór betur en á hoifð-
ist. En hvað skyldi hann gera nú?
— Jú, þarna snýr hann við og kemur
aftur. Þetta er eins og mannýgt naut.
Verst að hafa ekki rauða dulu til að
veifa framan í þennan bjána. Komdu
hart í stjórnborða, við skulum skjóta
okkur aftur fyrir þennan togara þarna.
Þegar togarinn kemst ekki lengur að
varðskipinu, hættir hann við tilraunir
sínar, og snýr sér að veiðum á ný.
— Hvað, hefur hann gefizt upp?
— Ber ekki á öðru.
— Þeir verða líklega að fá sér stríðsöl
eftir þetta.
★ • ★
Þannig líður kvöldið og nóttin. I morg-
unsárið innbyrðir togarinn vörpu sína og
gengur frá henni, eins og hann ætli í
langsiglingu.
— Hann er þó ekki að búa sig undir að
halda heim á leið.
— Gæti verið. Hann er búinn að vera
það lengi á íslandsmiðum, að tími er til
kominn fyrir hann að halda heim.
— Kannski er hann orðinn hræddur
um að okkur takist að komast um borð,
þrátt fyrir herskipaverndina.
r— Það vildi ég Guð gæfi, að togar-
inn færi nú að koma sér heim, ég er
orðinn þreyttur á þessum veltingi.
Og togarinn siglir í austurátt, með
varðskipið og herskipið á hælum sér.
Það er morgunmatur, og matsveinninn
er hættur að yrða á nokkurn mann, í
máttvana reiði yfir veltingnum.
— Hvers konar egg eru nú þetta? Mér
þætti gaman að vita hvaða dverghænur
hafa verpt þessu?
— Ætli það sé ekki einhver bisness-
maðurinn, sem kreist hefur eggin úr
hænugreyj unum.
— Og ekki nóg með það — þau eru
líka hálf.
— Alltaf er reynt að svindla á ríkinu.
— Matsveinn, við mótmælum svona
eggjum.
Ekkex-t svar.. En augnaráðið er ban-
vænt. Og matsveinninn hendir bi’auð-
bakkanum á borðið.
— Það vildi ég að þessir laffrakka sör-
ar væru komnir um borð til okkar, ætli
þeir yrðu ekki fljótir að óska eftir því
að komast í var.
— Æ, kokki minn, góði haltu áfram
að þegja, en fyrir alla muni settu upp
fallegri svip, það er hörmung að horfa á
þig-
Nokkru síðar heyrast högg mikil úr
eldhúsinu. Matsveinninn stendur þar
kófsveittur, getur vart fótað sig og hegg
ur kjöt með þessari líka voðalegu kjöt-
öxi.
— Heyrðu matsveinn, var ég ekki bú-
inn að segja þér, að þú þyrftir ekki að
vera að þessu stússi kringum matinn,
meðan á þessum eltingarleik stæði? Það
er nóg, þegar svona veltur, að hafa eitt-
hvert snarl handa okkur. Láttu alla
reglulega matargerð bíða betri tíma —
menn eru heldur ekkert lystugir í þess-
um veltingi.
Ekkert svar, en höggin verða þyngri.
— Heyrirðu ekki hvað ég segi? Gott
og vel, ég ætla að taka vitni að því, sem
ég segi, ef svo skyldi fara að þú hyggir
af þér lúkuna. Jón, komdu hérna. .Þú
ert vitni að því, að ég hefi sagt mat-
sveininum, að hann þurfi ekki að vera
með þetta tilstand við matinn, heldur
taka bara til eitthvert snarl meðan á
þessum eltingarleik stendur.
-— Eg er vitni að því.
— Gott.
En höggin halda áfram, þyngri og tíð-
ari en nokkru sinni fyrr. Það er auð-
heyrt, að matsveinninn hefur ánægju af
því að skeyta skapi sínu á einhverju.
Stefnan er enn austur. Stokksnesið er
þvert og togarinn beygir noi-ður á við.
Út af Lónsbugtinni eru togarar að veið-
um, innan fiskveiðitakmarkanna. Þar
stanzar togarinn loks og gerir vöi-pu sína
klára, kastar henni og byrjar landhelg-
isbi-ot sitt á ný. Við virðumst ekki ætla
að losna við þrjótinn í bráð.
—- Við skulum halda að honum og taka
stað. Þá bætist við hann ein kæran enn.
— Með slíku áfi-amhaldi hlýtur Land-
helgisgæzlan að verða að taka séi-stakt
herbergi fyrir allar kærurnar, sem hrúg-
ast upp.
— Það er bezt við mælurn staði þeirra
togara, sem hér eru og lesum þeim pistil
inn. En við látum einn mann fylgjast með
þessum á meðan.
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS H