Lesbók Morgunblaðsins - 15.03.1964, Blaðsíða 14
Endurbættar aðferðir við
ogliskveiöar
Fiskleit
Rannsóknarskip, sem sér-
staklega er ætlað til
fiskileitar og fullt af alls konar
nýtízku áhöldum til að rannsaka
leyndardóma sjávardjúpsins, er
nýlega tekið til starfa við strend-
ur Ameríku.
Þetta skip heitir Albatross IV,
og er fljótandi rannsóknarstöð
smiðað að forlagi fiskiðnaðar-
stofnunar Bandaríkjanna, til þess
að finna fisktorfur og endiv bæta
veiðiaðferðir.
Albatross IV kostaði meira en,
tvær milljónir dala. Meðal nýtízku
tækja þess eru mælitæki til að finna
fisktoríur og mæla . sjávarbotninn,
saltmælir til að mæla saltmagnið í
sjónum, og langdrægt sjónvarpstæki
til að taka myndir neðansjávar. —
Einnig hefur það Nansen-flöskur til
að taka sýnishorn af sjónum á ýmsu
dýpi, áhöld til að taka sýnishorn af
sjávarbotninum, og súrefnis-rann-
sóknartæiki til að mæla súrefnið í
sjónum.
En ekki er nú sarnt allt nýtt þarna
um borð. Eitt mikilvægt áhald þama
er net' — gamall 80 feta poki úr
næloníjjarni. Hann er hengdur út fyr-
ir borðstokkinn í 20 feta gálga og
hægit er að veiða með honum, hversu
úfinn sem sjórinn kann að vera. —
Til þess að tryggja það, að sá fiskur
sem veiðist sé nokkurnveginn miðl-
ungs sýnishorn, er sjónvarpsmynda-
vélin látin taka mynjdir af sjávar-
botninum á 20 sekúndea fresti. —
Þessar myndir má skoða í viðtæki á
ýmsum stöðum í skipinu. Sjónvarps-
myndavélin getur líka athugað fisk-
ana, bæði í eðlilegu umhverfi þeirra
og eins viðbrögð þeirra í netunum.
Sá fiskur, sem dreginn er á skip,
ér fyrst greindur simdur eftir teg-
undium. Hver fiskur er mældur, blóð-
ið efnagreint, og innihald meltingar-
vegarins rannsakað. Vísindamennirn-
ir fást við mörg viðfangsefni, sem
enn ekki hafa verið nægilega rann-
sökuð: Hvaða lífverur lifa á sjávar-
botninum? Á hvaða tíma sólarhrings
eta hinar ýmsu fisktegundir? "Svörin
við þessum spurningum gætu gefið
til kynna hina miklu dreifingu fæðu-
efna, sem úr sjónum fást.
Albatross IV er 187 fet á lengd og
hefur rúm fyrir 22 manna skipshöfn
og 16 vísindamenn. Vísindamennirnir
hafa loftkældar rannsóknastofur,
þar sem hægt er að fást við rann-
sóknir, einnig í hitabeltinu, Skips-
skrokkurinn er styrktur til að þola
að lenda í ísi og á að geta komizt
allra sinna ferða í íshöfunum.
Það hefur og sérstakan stýrisútbún
að, þar sem hægt er að stjórna ferð
skipsins með breytingu á verkun
skrúfunnar. Þessi hreyfanlega skrúfa
gerir skipinu einnig fært að liggja
k'yrrt. Dísilvélin gengur með 12
mílna hraða og skipið getur farið
9000 mílur án þess að taka elds-
neyti.
KEMUR VIÐ Á
100 STÖÐVUM
Albatross IV gengur frá hafrann-
sóknarstöðinni í Woods Hole í
Visindamaður um borð í rannsókn-
arskipinu að mæla vöðva úr ýsu.
Myndir í sjónvarpi af sjávarbotnin-
um má sjá um borð í rannsóknar- 1!
skipínu.
Massachusets og verður um 8 mán-
uði af hverju ári út af ströndinni í
Maine, og kemur við á um það bil
100 stöðvum, sex eða sjö sinnum á
hverri, til þess að koma sér upp „árs-
mynd“ af svæðinu og fiskinum á þvL
Enn er mikið óvitað um höfin, en
Bandaríkjastjórn hefur margar aðr-
ar áætlanir en þessa með höndum.
Verið er að koma upp fiskirann-
sóknastöð fyrir, öll ríkin í Washing-
ton, rannsóknir á fiskimagni og
strandlengju eru þegar gerðax og
samvinnuáætlun um jarðfræði og
haffræði meginlandsins og Atlanz-
hafsins hefur þegar verið hafin,
ásamt samskonar rannsóknum hvað
Kyrrahafið snertir, og rannsóknir
hafa verið auknar á eggjahvítuefni
úr fiski.
(Úr Science Horizons).
Albatross IV, sem nú hefur hafið rannsóknir við Atlanzhafsströnd N-
Ameríku.
WMMMimBMKMMKMi
Myrkur í lofti, myrkur á jörðu.
Hinn mikli gangvari hvelsins
klýfur ymjandi kolsvartan geim.
Vængir titra, stálvöðvar strita.
Stefnu ræður á vegum gnýfara
þung og knýjandi þráin heim.
Borgin nálgast, böðuð í ljósi,
með brek og kæti, hvíld og þreytu
að liðmum degi, lausung og ást.
Sé ég úr hæðum í sjónhendingu
saman ofna volduga einingu
þeirra sem unna, allra sem þjást.
(Tileinkað Loftleiðum á 20 ára afmæli fél.)
(Vegna mistaka, sem urðu við prentun þessa
kvæðis í síðustu Lesbók, er það prentað hér upp
að nýju)
Þokast nær í niðdimmum geimi
hið neðra fjarlægur bjarmi,
skýrist, mótast og boð mér ber.
Glitperlufestar logandi ljósa
og leiftrandi vita sem tindrandi skrautdjásn
birtast land mitt á brjóstum þér.
Flug sitt lækkar gangvarinn góði.
Gluggaljós nálgast í einstökum húsum
með eigin sögu, spumir og spár.
Heildin rofnar — hvarf út í geiminn.
Af hestinum vegmóða fagnandi stíg ég
með einstaklingseðli og eigin þrár.
Einar M. Jónsson
tM
__ Hann er listamaður, sagði Pabbi,
og maður! Enginn vafi á þvL
E G dvaldi hjá Pabba tvær vikur
og Domingo sannaði að hann var eitt
það bezta sem Spánn heíur nokkurn-
tíma alið. Síðast sá ég til Pabba á flug-
vellinum í Madrid. Hann ætlaði að
fijúga méð Domingo til Mexíkó.
— Til hamingju, kafteinn, sagði hann.
Ég hlakka til að lesa næsta „auglýsinga-
ritið“ _þitt!
— Ég vona að það verði bezta ritið
rnitt, sagði ég.
Á þessum tveim vikum lærði ég að
skilja meira af „miðbiki lifsins" en ég
hafði gert nokkurntíma áður. Og svo
— fyrir tveimur árum — fékk ég frétt-
ina, að Pabbi heíði kvatt veröldina.
Eg gat ekki varizt að minnast orða,
sem hann sagði í Lundúnum:
„... það skal dugandi maim til að
finna tilgang í einhverju þegar hann
stendur í dyrum dauðans eða er að
deyja.“
Og Pabbi Hemingway — gildvaxni
náunginn gráskeggjaði með gáfulegu
bláu augun — er að minni hyggju dug-
andi maður, hvort heldur hann er
dauður eðá lifandL
14 LESBOK MORGUNBLAÐSINS
10. tölublað 1964