Lesbók Morgunblaðsins - 24.05.1964, Blaðsíða 9

U tanríkisráðherra skrapp upp
að Mógilsá í næstliðinni viku með
skóflu og stakk fyrstu skóflustung-
una fyrir tilraunastöð skógræktar-
manna sem þarna verður reist fyrir
norskt gjafafé. Síðan gáfu skógrækt-
armenn sérrý úti á viðavangi og sást
það á fréttamyndum. Ég hjó líka eft-
ir því á myndunum að Guðmundur
var með spánýja skóflu, og ég
ímynda mér að frUimsýningarskóÆlur
af þessu tagi séu varðveittar. Ég trúi
því ekki að þeim sé bara fleygt út
í verkfæraskúr.
Ég hef aldrei verið hrifinn af
svona viðhafnarmokstri við hátíðleg
tækifæri né beinlínis skilið hann. Sé
það tilgangurinn (sem ég hef heyrt)
að atburðurinn verði mönnum minn-
isstæður fyrir bragðið, þá er það
hinn mesti misskilningur. Hver man
nú hver pjakkaði opinberlega fyrir
Þjóðleikhúsinu svo að dæmi sé nefnt.
Þeir sem svara Guðlaugur Kósin-
kranz fá núll. Ef Guðmundur hefði
legið við þarna efra um mánaðartíma
skulum við segja, og ef hann hefði
hreinlega ræst fram stykkið með vél-
skóflu, þá hefði það vitanlega verið
annað má.1. Svoleiðis handtök verða
manni minnisstæð. En þessir eirðar-
leysistúrar embættismanna með
skóflu upp í sveit brot úr degi fara
gjörsamlega fyrir ofan garð og neð-
an hjá almenningi. Þjóðin tekur
naumast eftir þeim í önn dagsins;
og það er spá mín að eftir svosem
ár í mesta lagi verði menn búnir að
gleyma skóflustungu Guðmundar við
Mógilsá, nerna kannski þessar fáu
sálir sem voru viðstaddar stunguna
og nældu sér í sérrý fyrir bragðið.
Ég veit að þetta er raunalegt fá-
læti hjá þjóð sem læst heita menn-
ingarþjóð, en Islendingar eru bara
svona gerðir. Þeir eru spéhræddir og
feimnir, og þeir eru hinir mestu
drumbar á hátíðarstund. Maður lif-
andi! það er með .naumindum hægt
að toga út úr þeim þjóðsönginn. Þeir
hafa beyg af serimoníum af því það
er andstætt eðli þeirra að færa til-
finningar sínar í samkomubúning.
Það er enginn eldmóður í þeim og
sáralítUl þjóðarros'ti þangað til þeir
eru orðnir fullir; og þegar þeir eru
orðnir fullir, þá er of mikið af hvoru
tveggja. Ég held við ættum að fara
í skóflustungubindindi, að minnsta
kosti til reynslu. Hvernig væri að
endurreisa skörulega ávarpið? Það
má skrautrita það eins og í gamla
daga og hengja það upp á vegg.
P ersónulega er ég auik þess allt
af dauðhræddur um að embættiamað
urinn sníði af sér tærnar. Ég gerist
líka órólegur í náv4± heiðursmúr-
ara. Þegar ráðherrann hvessir aug-
un á hornsteininn og þrifur til múr-
skeiðarinnar, þá fer að fara um mig.
Hvað gerði maður ef ráðherrann
stigi nú beint ofan í steypufötuna og
dytti endilangur á magann? Ég hef
séð vinnufélaga minn endastingast
ofan í hræru, og það var ófagur
vinnufélagi sem þá reis á fætur.
Mundi maður byrja að skafa steyp-
una af ráðherranum með múrskeið-
inni hans ef hann dytti ofan í hrær-
una? Við spúluðum hinn. Mundi
maður dirfast að spúla ráðherrann?
Ég veit ekki. Þegar óhöpp ber að
höndufn í fínum samkvæmíUim, þá
láta alilir eins og þeir hafi ekkert
séð. Yfirþjónninn getur hvolft úr
súpuskálinni yfir höfuðið á heiðurs-
gestinum, og allir láta eins og þeir
hafi ekkert séð..Fulli gesturinn get-
ur étið hálfan pálmalundinn, og allir
láta eins og þeir hafi ekkert séð.
En getur maður látið eins og ekkert
hafi iskorist þegar ráðherra fer í loft-
köstum inn í steypuvél? Ég efast um
það; og ég held við ættum að fara
í hornstéinabindindi líka.
M ig langar að vekjá athygli á
konunum sem bruna hérna inneftir
á morgnana í beinhvítum rútubíl.
Það er afdankaður rútubíll og las-
legur. Rétt fyrir klukkan átta brun-
ar rútubíllinn upp að löngu skjöld-
óttu húsi og konurnar bruna út úr
honum og hverfa inn í það. Klukk-
an átta raða þær sér við færibandið
sem er í húsinu og færibandið brun-
ar af stað eins og rútubíUinn. Þeir
eru að frysta síld þarna innra. Færi-
bandið flytur síldina að konunum í
endalausum blóðhlaupnum straumi.
Síldarbílarnir renna í slóð rútubíls-
ins. Stundum brunar færibandið við-
stöðulaust til miðnættis. Þá eru liðn-
ar sextán stundir síðan konurnar röð
uðu sér við það. Þegar þær loka aug-
unum að loknum svona degi, þá sjá
Fyrri kona hans var Vilborg Árna-
þær eintóma síld. Það er eins og þeg-
ar fólk hefur verið í berjamó. Mig
langar að vekja sérstaka athygli á
þvi að sumar af þessum konum eru
húsmæður. Ég veit að það er ekki
þakkarvert þó að fólk taki til hönd-
unum; en ég kalla það þakkarvert
þegar húsmóðir fer í stígvél og brók
og'Skilar tvöföldu' dagsverki í síldar-
vinnu. Menn athugi vinsamlegast að
hún á þá allteins eftir þriðja dags-
verkið heima.
Kunnugir segja mér að íslenskar
fiskvinnslustöðvar gætu eins pakkað
saman ef húsmæðurnar pökkuðu sam
an. Skyldi vinnutímanefndin sem
þingið setti á laggirnar fyrir tveim-
ur árum hafa athugað vinnutímann
þeirra? Það er annars makalaust
hverju kvenfólkið fær áorkað þegar
það tekur á honum stóra sínum. Eng-
inn karlmaður gæti staðið fyrir heim
ili og unnið auk þess í fiski. Hann
yrði sinnisveikur og snerist í hringi.
Hann er ekki þanriig innréttaður að
hann geti hrært í grautarpotti með
annarri hendi og rifið upp blautfisk
með hinni. Aftur á móti hefur konan
skap til slíkra hluta, rétt geðslag.
Hún kann að blanda saman smá-
kökum og síld ef svo mætti að orði
komast. Hún getur farið á fætur
klukkan fimm og bakað forláta af-
mælistertu. Hún getur nostrað við,
að skreyta þessa tertu sína þangað
til langtgengin átta. En allt í einu
kemur hún á harðaspretti út úr hús-
inu í veg fyrir beinhvíta rútubílinn.
Hún er i gúmmístígvélum og nankins
brók. Bakarameistarinn með hárfína
handbragðið er að fara í fisk.
JCunningi minn sem er*dálítill
snobb er eyðilagður maður. Hann
hefur tilhneigimgu til flösu. Á dögun-
um fékk han.n flösukast og flýtti sér
á fund rakarans síns. Rákarinn hans
sendi hann út i lyfjabúð og sagði
honurn að kaupa eina flösku af Savl-
on. Kunningi minn átti að þvo sér
upp úr einni teskeið af Savlon í
vatni, og þá (sagði rakarinn hans)
mundi flasan hverfa.
Kunningi minn ók í loftköstum
, heim til sin með Savlonflöskuna og
þvoði sér um hárið. Flasan hvarf
eins og dögg fyrir sólu. Því fór fjarri
að kunningi minn væri eyðilagður
maður.
Það var ekki fyrr en hann fór að
gæla við flöskuna og sá miðann á
bakinu. Á honum var einskonar á-
varp frá framleiðendum: Imperial
Chemicail Industries Limited, hvorki
meira né minna. Ávarpið reyndist
inniihalda upplýsingar um notagildi
Savlons. Þegar kunningi minn var
búinn að lesa þær, var hann eyði-
lagður maður.
Ég veit ekki hvort það er hægt að
áfellast hann fyrir það. Ég hef séð
ávarpið, og Savlon er mesta undra-
lyf að ekki sé meira sagt.
Kunningi minn las að það mætti
nota Savlon á sár af öllu tagi og lét
það gott heita.
Kunningi minn sá hvar vikið var
að flösu og varð harla glaður.
Kunningi minn las líka að það
mætti nota Savlon í baðvatn (2-3
teskeiðar) og þóttist skilja það.
En allt í einu ætluðu út úr honum
augun. Hann segir mér satt að segja
að það ha.fi risið á honum hárið.
Flösulyfið hans fékk sérstök með-
mæli framleiðenda sem sótthreins-
unarlögur fyrir salernisskálar.
(Tvær teskeiðar í eina fötu af
vatni.)
og sagði: „Nú eru Grímseyingar komn-
ir í land og sækja að mér.“ — Undir
palli baðstofunnar var kvíga, sem prest-
ur átti, og heyrði fólkið þá, að farið
var að korra í henni, og allt í einu
datt hún dauð niður. Presti þótti þetta
ofur eðlilegt og varð ekkert uppnæmur
þó að þetta kæmi fyrir. En kvöldið eft-
ir bar þar Grimseying að dyrum, en
það var einmitt sendimaðurinn, — og
baðst hann gistingar, sem honum var
veitt. — Það fyrsta, sem gesturinn
spurði um, var líðan prestsins, og vair
honum sagt að hann væri vel frískur,
og kenndi sér einskis meins, en haldið
var, að gesturinn hafi búizt við að heyra
andlát prestsins, en elcki kvígunnar. —
Prestur var hinn kátasti um kvöldið og
alúðlegasti við komumann.
M orguninn eftir bjó prestur sig
til ferða, og mun hafa ætlað að messa
á Urðum, sem var annexía frá Tjörn,
og vildi hann láta Grímseyinginn fara
með sér. Pilturinn vildi ekki fara með
presti og færðist undan því með öllu
móti, en prestur herti svo að honum,
að hann varð að láta undan, og svo
lögðu þeir af stað tveir einir. — Sagt
er, að nú hafi hinir mögnuðu og fjöl-
Framhald á bls. 12
19. tölublað 1964
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 9