Lesbók Morgunblaðsins - 04.10.1964, Page 14

íslenzk heimili
Framhald af bls. 9
góðs af. Þau hjónin reyna að fara utan
einu sinni á ári — meðan bömin eru
í sveitinni. >á þarf aðeins að koma
þeim yngstu fyrir.
„Það er avo mikil upplyfting, að ég
nýt þess fram í fingurgóma“, segir frú-
in. „Hugsaðe. þér — að fá allt upp í
hendurnar, láta stjana við mig alveg
eins og ég stjana við heimilisfólkið all-
an ársins hring. Fá allt í einu hvíld
frá því að hugsa um pela, bleyjur, ei-
lífan mat, mjólk og brauð. Já, það er
gott að losna við erilinn smástund —
kannski vegna þess hve gaman er að
koma beim aftur.“
„Þetta er alveg satt“, segir Finn-
björn — „Við getum verið þakklát fyrir
hve þetta hefur allt gengið vel, hve
börnin hafa verið heilsugóð“, og hann
ber þrjú högg undir borðplötuna. „Þeg-
ar allt gengur svona vel finnst manni
það í rauninni sjálfsagt og eðlilegt —
og áttar sig ekki á því hve lífið er gott
fyrr en maður heyrir um erfiðleika
og bágindi annarra.“ h.j.h.
SVIPMYND
Framhald af bls. 2
í óðru dóttir prinsins, Bópha Deví,
helzta dansmær Kamibódju. „Við kunn-
um vel við einveruna, svo allir hafa
eigið hús,“ sagði Síhanouk þagar hann
var spurður um ástæðuna til þessara
ínörgu litiu húsa.
A. fyrstu valdaárum sínum varði
Síhanouk miklum tíma til lisita, batöi
eldri og yngri. Hann samdi tónlist, sat
oít með saxófón ’í danshljómsveit sem
harn kom sér upp. Hann skrifaði líka
ieikrit og kvikmyndahandrit, sem hann
bæð; stjómaði og lék í. Jafnvel hin
umfangsmiklu störf hans nú hafa ekki
með öllu slökkt listaneistarm í honum.
Þegar Macapagal forseti Filippseyja
kom í opinbera heimsókn í febrúar s.l.,
samdi Síhanouk sérstakan söng í því
tilefni.
Htnn hefur líka verið framtakssam-
ur vemdari líkamlegs erfiðis. Hann tel-
ur það vera skyldu sína að eyða þeirri
bíekkingu margra ungra Kambódju-
manna, að líta beri niður á líkamlegt
erfiði. Prinsinn kemur oft til hátáðlegra
opnunarathafna nýrra verklegra fram-
kvæmda klæddur stuttbuxum og með
skóflu eða haka sem hann handleikur
fimlegar en flestir þegnar hans.
Þegar Viohy-stjórnin setti Síhanouk
á valdastólinn, bjóst hún við að hann
yrði auðjveipur og fylgispakur. Fram-
an af virðist hann líka hafa haft meiri
áhuga á piersónulegum viðfangsefnum
en stjómarstörfum. En árið 1952, þegar
hann missti eftirlætisdóttur sína, varð
genæk breyting á honum. Hann kvaðst
sjálfur trúa því, að lát bamsins væri
bending um, að hann ætti að hverfa frá
hégómamálum og helga sig þjóð sinni.
Stfcfna Sí'hanouks í stjórnmálum er
ekki auðskýrð með vestrænum hugtök-
um. Hún miðast í einu og öllu við hags-
rnuni Kambódju. Sósíalismi hans er
þægilegt sambland ríkiseftirlits og frjáls
framtaks. Hann hefur átt frumkvæði að
tveggja ára áætlun um víðtækar end-
urbætui- á samgöngum landsins, og ár-
ið 1960 hóf hamn fimm ára áætlun, sem
miðar að því að auka landbúnaðarfram-
leiðsluna og stíga fyrstu skrefin til iðn-
væí mgar í smáum stíl. Til að hrinda
þessum áætlunum í framkvæmd hefur
hann þegið hjálp hvar sem hana var
að fá, jafnt á Vesturlöndum sem í Kína
og Sovétríkjunum.
að er samdóma álit erlendra er-
indreka í Kambódju, að ógemingur sé
að segja fyrir um það, hverju Sihanouk
kuniu að taka upp á nsest, en hitt játa
allir, að meginmarkmið hans sé að end-
urreisa hið forna Khmer-ríki og varð-
veita fullveldi Kambódju. Samskipti
hans við Vesturlönd litast af þeirri
sanntæringu, að innan 10-15 ára verði
Pekii.g-stjómin orðin alvöld í Suð-
austur-Asíu. Síhanouk er fús til að
fara hvaða leið sem er til að tryggja
framtíð Kambódju, svo fremi það leiði
ekki til beinna árekstra við Kína. Sagt
er. að hann mundi miklu fremur kjósa
að stjóma kínversku leppríki en lenda
í klónum á Thaílendingum og Víetnöm-
um, sem hann telur jafnvel enn hættu-
legri fjandmenn en Kínverja.
f sögulegri ræðu sem hann hélt á
þingi í nóvemiber í fyrra sagði hann
þingheimi, að ef eitthvað kæmi fyrir
hann sjálfan kysi hann helzt, að eftir-
lretÍFsoinur hans, Nóródom Naradípó,
yrði látinn taka við völdum. Þessi ungi
maður stundar nú menntaskólanám i
reking, og Síhanouk segir sjálfur, að
menntun hans sé undir umsjá Tsjú En-
laís forsætisráðherra og Tsjen Jís utan-
ríkisráðherra Kína. Hann virðist ekki
hafa neinar áhyggjur af því, að ungi
maðurinn, sem einhvem tíma kann að
taka við stjórnartaumium í Kambódju,
eyði áhrifagjamasta skeiði ævinnar í
samfélagi kínverskra kommúnista. „Ég
send’ hann þangað, af því ég vil að
hann kynnist dálitlu stranglífi,“ sagði
Síhanouk nýlega. „Þegar ég var ungur,
sjáið þér til, hafði ég litla reynslu af
stranglífi.“
>ó Sihanouk hafnaði bandar'ískri
fcjálp og bæði um aukna aðstoð frá
Kínverjum, leggur hann áherzlu á, að
'hann ha!di fast við hlutleysi sitt og
vilji hvorugri valdablökkinni ganga á
hönd. Frakkar, sem jafnan haifa verið
fjöimennir í Kambódju og hafa þar -
mikil og vaxandi völd, eru nú að hugsa
um sð auka hjálpina við Síhanouk. Hin
nýja stefna de Gaulles um algert hlut-
leysi alls svæðisins sem áður hét Indó-
kína er í fullu samræmi við sjónarmið
prinsins, enda er de Gauile eini vest-
ræni leiðtoginn sem hann vill hlusta
á. Aðstaða Frakka í Kambódju virðist
vera sterkari nú en nokkru sinni síðan
1954.
í útvarpsræðu nýlega sagði Sfhan-
ouk: „Ég geri mér engar gyllivonir um
örlögin, sem mundu bíða miín, ef hinn
svomefndi frjálsi heimur ynni fullan
sigur eða ef kommúnistar færu með
sigur af hólmi, og ég veit að á hvorn
veg sem færi yrði mér ekki hlíft. En
það eru ekki mrn eigin örlög sem valda
mér áhyggjum; það er framtíð þjóðar
minr.ar sem vakir fyrir mér, framitíð
sem ég geri mér vonir um að tryggja
með því að koma á þeim umbótum,
sem eru nauðsynlegar til að gera akkur
samstíga þeirri þróun sem á sér stað
losif Brodsky
Framhald af bls. 6
hefur skrifað árið 1963. í stuttu máli:
Framiburður Vóevódins getur ekki hagg
að áliti þessara persóna.
|,c) Ekkert vitnanna gegn Brodsky
þekkir hann, hefur fengið kvæði frá
honum eða hefur heyrt hann taóa. Vitni
sækjandans vitna á grundvelli ósannaðra
heimilda, sem þau hafa einhvemveginn
fengið í hendur, og láta í ljós álit -sitt
með meiðandi gífuryrðum.
Þetta er þá allt, sem sækjandinn hefur
að standa á. En eftirfarandi verður rétt-
urinn að sleppa við dómsupptöku sína:
t.1) Efni frá sérstöku réttarhöldun-
um 1961, en samkvæmt því var ákveð-
ið, að málið gegn Brodsky skyldi niður
faU?..
Ef Brodsky hefði framið and-sovézkan
glæp, þá eða síðar, eða ort and-sovézk
kvæði, var það verkefni fyrir öryggis-
ráðuneytið.
Brodsky var raunverulega kunnugur
Shakmatov og Umansky og undir áhrif
um þeirra. En góðu hei'lili er hann löngu
laus undan þeim áhrifum. Hinsvegar
las sækjandinn upp minnisgreinar frá
þeim árum og færði þær þannig úr tima
og sambandi, og vitanlega æsti það upp
gremju almennings gegn Brodsky.
Sækjandinn gaf það í skyn, að ,Brodsky
fcefði enn þessar gömlu sktíðanir sínar,
en slíkt er gjörsamlega ósatt. Margir
ungir menn, sem slógust í lið með U-
mansky, hafa séð að sér, fyrir áhrif frá
þroskuðu og skynsömu fólki, og snúið
til eðlilegra lifnaðarhátta. Hið sama gerð
ist hjá Brodsky tvö árin síðustu. Hann
var farinn að vinna mikið og afkasta
miklu. En þá er hann tekinn fastur.
(2) Um gæði ljóða Brodskys sjálfs.
Við vitum enn ekki, hver kvæðanna,
sem hér hafa komið fram, eru etftir
Brodsky sjálfan, þar eð sam-
kva-mt hans eigin framhurði eiru
ymis þeirra ekki eftir hann.
Til þess að dæma um, hvort þessi
ljéð séu úrkynjuð, svartsýn eða tilfinn-
ingavella, verðum við að fá fram rann
sókn kunnáttumanna á þeim, og þefcta
atriði getur hvorki rétturinn né máls-
aðílar dæmt um.
Okkar verkefni er að ákveða, hvort
Biodsky sé snikjudýr, sem lifi á ann-
arra tekjum og eins og sníkjudýr.
Brodsky er skáld og þýðandi, sem
vinr.ur fyrir friðarsókn vora með þl/í
að þýða kvæði skálda í vinveittum lönd
um með lýðræðisstjórn. Hann er ekki
drykkjumaður -eða siðleysingi né á-
girndarseggur. Hann er sakaður um að
hafa haft of litlar tekjur og út frá því
um að hafa verið iðjulaus.
(Verjandinn gefur yfirlit yfir
hið sérstaka eðli bókmenntastarf
semi og hvemig hún sé greidd.
Talar um hinn geysimikla tíma,
sem fer í þýðingar, nauðsyn
þess að læra erlend tungumál
og kynnast verkum skáldanna,
sem þýdd eru. Bendir á, að ekki
kemur greiðsla fyrir alla vinnu
sem fram er boðin).
rýrirframgreiðslu-kerfið. Upphæðirn-
ar, sem nefndar hafa verið í flutningi
málsins, eru ekki nákvæmar. Samkvæmt
framburði Brodskys eru þær hærri.
Þetta befði átt að rannsaka. Upphæðirn-
ar eru smávægilegar. Á hverju lifði
Brodsky? Brodsky var hjá foreldrum
sinum, sem styrktu hann meðan hann
var að verða skáld.
Haim hafði engjar tekjur, sem hann
vann ekki fyrir. Hann lifði spart til
bess að geta varið tímanuim í kjöriðju
sína.
í stuttu máli: Engin sök hefur verið
sönnuð á Brodsky. Hann er ekki sníkju
dýr og opinberar ráðstafinir gegn hon-
um eru ólöglegar.
Þýðing tilskipunarinnar frá 4. febrú-
ar 1961 er mikil. Hún er vopn til að
losa borgina við mörg raimveruleg
sníkjudýr og iðjuleysingja. Rangleg not
kun reglunnar mundi gera hana þýð-
ingarlausa.
Úrskurður allsiherjarfundar Hæstarétt
ar Sovétríkjanna, 10. marz 1963, leggur
réttinum þá skyldu á herðar að nota
með gagnrýni þá vitneskju, sem fram
kemur í réttarhöldum, þannig að hann
dæmi ekki seka þá, sem vinna, og gæti
réttar þeirra, sem fyrir hann eru kvadd
ir, iil að kynnast máli sínu og koma
íram með sannanir fyrir sakleysi sínu.
Jlrodsky var í ástæðulausu varðhaldi
frá 13. febrúar 1964 og var sviptur
tækifæri til að færa sannanir fyrir sak-
leysi sínu.
En engu að síður eru þær sannanir,
sem fram hafa komið hér við rélfcar-
haldið, nægilegar til að áilybta, að
Brodsky er ekki sníkjudýr.
Rétturinn gengur afsíðis til
^ ráðstefnu um málið og tilkynn-
ir hlé á réttarhaldinu.
Frá áheyrendasalnum:
— Rithöfundar! Þeim ætti að fleygja
út!
— Menntamenn! Þeir hanga á háls-
inum á okkur!
— Nú hvað er að mienntamönnum?
Þeir vinna líka.
— Hvað áttu við? Sástu ekki, hvern-
ig þeir vinna? Þeir nota annarra manna
14 uESBOK morgunblaðsuns
vork! Ég ætla að ná mér í orðrétta
þýðingu og fara að þýða ljóð!
— Veiztu, hvað orðréfct þýðing er?
Veiztu, hvernig skáld notar orðrétta
þýðingu?
— Hugsa sér — hvílik vinna!
— Ég þekki Brodsky. Hann er góður
náungi og gott skáld.
— Hann er andsovézkur! Heyrðirðu
ekki, hvað sækjandinn sagði?
— Og heyrðir þú ekki, hvað verjand-
inn sagði?
— Verjandinn var að vinna fyrir borg
un, en sækjandinn fyrir ekkert; þess
vegna hefur hann á réttu að standa.
-- Vitanlega. Þessir verjendur reyna
hara að ná í þá aura, sem þeir geta. Þeim
er sama hvað þeir segja, ef þeir bara fá
aurana í vasann.
— Þetta er slúður hjá þér.
— Já, vertu bara vondur. Ég skal
kaj !a á vörðinn þarna. Þú heyrðir þessar
glefsur, sem lesnar voru, eða hvað?
— Það er l.angt síðan hann skrif'aði
þær.
— Og hverju breytir það?
— En ég er kennari. Ef ég tryði ekki
á menntun, hverskonar kennari væri ég
þá?
— Við höfum lítið brúk fyrir kenn-
ara eins og þig.
— Við erum að senda krakkana okkar
í skóla og hvað er þeim kennt?
— En þeir gáfu ekki einu sinni
Brodsky tækifæri til að verja sig!
— Nóg af þessu. Við erum búnir að
heyra nóg um Brodsky.
— Þú þarna, sem varst að skrifa hjá
þér! Til hvers varstu að skrifa hjá þér?
— Ég er blaðamaður. Ég skrifa um
menntun og ég vil líka skrifia um þetta.
— Skrifa hvað um þetta? Það liggur
allt í augum uppi. Allir eruð þið eins.
Þa3 ætti að taka þessi b!öð frá þér.
— Reyndu!
— Og hvað verður þá?
— Reyndu bara að taka þau. >á sérðu,
hvað verður.
— Nú, svo að þú hefur í hótunum, eða
hvað? Hæ, þarna, vörður! Hér er verið
aö hafa í hótunum.
— Hann er bara vörður en ekki lög-
reglumaður, svo að hann fer ekki að
þjóta upp til handa og fóta fyrir gott
orð.
— Hæ, vörður! Það er verið að kalla
þig lögreglumann héma! Það ætti að
flytja ykkur alla út úr L.eningrad. Þá
lærðuð þið kannski, hvað það kostar að
fara út úr röðinni, sníkjudýrin ykkar!
— Félagar! Um hvað eruð þið að tala?
Það er verið að sýkna hann. Þið heyrð-
uð, hvað verjandinn sagði.
Rétturinn kemur inn aftur og
dómarinn les upp dóminn.
Brodsky vanrækir vísvitandi
skyldur sínar sem sovétborgari,
bæði hvað snertir umhyggju fyrir
r-jélfum sér og framleiðslu verð-
mæta, sem bezt sést á tíðum starf-
skiptum hans. Hann var varaður við
fyrii milligöngu MGB (öryggisráðu-
neytisins) 1961 og lögreglunnar
1962. Hann lofaði að fara í fasta
vinnu en úr framkvæmdum varð
ekki og hann hélt áfram að vera
iðjulaus, og hann orti úrkynjuð
kvæði sín og las þau upp á kvöld-
fundum. Af skýrslum nefndarinnar,
sem vinnur með ungum skáldum*
er bersýnilegt, að Brodsky er ekki
skáld. Hann var fordæmdur af
lesendum hlaðsins Kvöld-Leningrad.
Rétturinn mun því beita tilskipun-
inni frá 4. fehrúar 1961 og senda
Brodsky í nauðungarvinnu á fjar-
lægum stað í fimm ár.
Verðimir (gíinga fnam hjá verjandan.
urr.): Hvað heyrir maður! Þú tapaðir
rnálinu, félagi málafærslumaður, var
það ekki?
30. tbl. 1964