Lesbók Morgunblaðsins - 01.10.1967, Side 7

ÉGIIIOSI GOTT TIL
AÐ HEFJA STARF
Talað við lan Kirby prófessor í ensku við Háskóla Islands
Á þessu ári var sem kunnugt
er stofnað prófessorsembætti í
ensku við Háskóla íslands. í það
embætti valdist ungur enskur
menntamaður, Ian Kirby að
nafni. Hann er nú nýfluttur
hingað til lands ásamt konu sinni,
frú Pamelu Kirby, og ungum
syni þeírra hjóna, Neil, sem er
aðeins 4ra mánaða gamall. Hing-
að fluttist fjölskyldan frá Sví-
þjóð, en prófessor Kirby hefur
starfað sem enskur lektor við
háskólann í Uppsölum sex und-
anfarin ár. Háskólanámi lauk
hann við háskólann í London ár-
ið 1955 og kenndi að því loknu
ensku á. merintaskólastigi í Eng-
landi áður en hann hélt til Sví-
þjóðar. í samtali okkar kemur
einnig fram að'prófessor Kirby er
að vinna að doktorsritgerð á sviði
norrænna fræða.
Prófessor Kirby segist hugsa mjög
gott til að hefja sitt nýja starf hér á
íslandi, en, bætir hann við, það er
raunar of snemmt fyrir mig að ræða
hvort verða meiriháttar breytingar á
starfstilhögun. Enn hef ég ekki haft
persónuleg kynni af nemendunum,
en af því sem ég hef getað kynnt mér
af prófúrlausnum og gögnum, virðist
mér kennslufyrirkomulagið mjög
gott. Á þessu stigi málsins vil ég að-
eins nefna tvennt sem ég mun gera
mér far um að dragist ekki aftur úr
hinni eiginlegu tungumála- og bók-
menntakennslu. Annað er þekking
stúdentanna á brezku þjóðskipulagi
og þjó'ðlífi nútímans, að þeir fylgist
vel með því sem gerist í Bretlandi á
hinum ýmsu sviðum, þannig að þeir
fái lifandi samhengi í sjálft námið,
hitt atriðið er hæfni nemendanna til
að tala málið. Eg vildi ógjarna kom-
ast í sömu aðstöðu og prófessorinn í
Svíþjóð, sem neyddlst til að fella
námsmann, sem skilað hafði einum
beztu úrlausnunum á skriflegum
prófum, en reyndist svo ekki geta
komið fyrir sig orði á ensku. Ég mun
auðvita'ð gera þá kröfu, að nemendur
ræði við mig á ensku og ekki ís-
lenzku. En að sjálfsögðu hlakka ég til
að leggja grunninn að æðra ensku-
námi við háskólann, þótt það verði
að vísu ekki gert svo nokkru nemi
á þessu fyrsta ári.
— Hvernig var kennslutiihögun í
ensku við Uppsalaháskóla?
— Að mínu áliti var tilhögun í
flestu tilliti mjög góð. Enskir sendi-
kennarar voru fjórir við deildina.
Upphaflega var þeim aðeins ætla'ð að
slípa og fága þá kennslu sem nem-
endur höfðu þegar hlotið hjá pró-
fessor og dósentum — Svíar kalla
það fardighetsövningar — en á síð-
ustu tíu árum hefur sú breyting orðið
á, að sendikennurum hefur verið fal-
in síaukin kennsla og þá um leið
meiri ábyrgð í starfi. Segja má, að
sendikennarar annist nú svo til alla
bókmenntakennslu í ensku við Upp-
salaháskóla. Mér féll kennslan þar
ákaflega vel, og við kunnum vel
við okkur í Uppsölum, en sendikenn-
arastarf í Sviþjóð veitir ekki mögu-
leika til hækkunar í starfi. Reyndin
hefur samt oi'ðið sú, að margir Eng-
lendingar hafa dvalizt þar árum sam-
an sem sendikennarar, því að starfið
er vellaunað. Á pappírnum er að
vísu ákvæði um, að sendikennarar
á veg komin, en ef allt gengur vel,
munu — auðvitað að fengnu sam-
þykki fræðsluyfirvalda Svía — þessar
plötur verða gefnar út í fjöldafram-
leiðslu til notkunar í öllum skólum
landsins. Nú, og auk þess stjórnaði
kona mín sérstökum æfinganámskeið-
um, sem haldin voru aðra hvora
viku, þar sem þátttakendur þjálfuðu
sig í að tala ensku — þessi námskei'ð
sóttu aðallega eiginkonur prófessora
skeiðum, en samtímabókmenntir —
og hér á ég við bókmenntir 20. aldar
— eru vissulega á námsskrá. Hver
nemandi verður að skila .ritgerð um
bókmenntaleg efni, sem á að prófa
hæfni hans í sjálfstæ’ðri bókmennta-
gagnrýni, og til slíkra hluta er ætíð
valið efni úr samtímanum.
— Hvað er um doktorsritgei'ðina
að segja?
— Hún fjallar um forníslenzkt efni
og heitir á ensku „Vernacular Quota-
tions from the Bible in Norse Texts“
þ. e. a. s. tilvitnanir úr Biblíunni í
fomíslenzkum ritum. Þetta verk vinn
ég undir handleiðslu Peters Footes
í London. Ritin sem ég kanna í
þessu augnamiði, eru aðallega post-
ulasögur, heilagramannasögur, bisk-
upasögur, hómiliur og að einhverju
leyti konungasögurnar. Þetta eru nær
eingöngu prentuð rit, sem ég styðst
við, handrit óprentuð, sem koma hér
við sögu, eru ekki nema eitt eða
tvö. Og eins og nafn ritgerðarinnar
bendir til, tek ég eingöngu tilvitnanir
á íslenzku, ekki latneskar. Eitt af

Prófessorshjónin Pamela og Jan Kirkby meS soninn Neil. (Ljósm. Sv. Þorm.)
skuli vera aðeins sex ár í starfi, en
yfirleitt hafa rétt yfirvöld komið sér
saman um það núorðið að sniðganga
þetta ákvæði.
— Þið hafið verið or’ðin nokkuð
rótgróin í Svíþjóð eftir sex ár?
— Já, það má segja það. Við höfð-
um á hendi þar ýmsa starfsemi sem
við urðum nú að skilja við. Við tók-
um bæði hjónin þátt í starfsemi á veg
um Kennaraháskólans í Uppsölum, er
var undirbúningur að nýjungum í
enskukennslu á barna- og unglinga-
stigi í Sviþjóð. Ætlunin er að koma
á fót svonefndum „tungumálasmiðj-
um“ e'ða „language laboratories". I
samvinnu við sænskan kennara við
Kennaraháskólann samdi ég efni sem
ætlað er til þessarar starfsemi og síð-
an lásum við Pamela efnið inn á
plötur. Enn er þessi starfsemi skammt
við háskólann — en kannski fær hún
eitthvað svipað viðfangsefni hér, hver
veit? — Undanfarin fjögur ár höfum
við samt ætíð dvalizt um tíma í Eng-
landi þar sem ég hef kennt við ensku-
námskeið fyrir háskólafólk af Norð-
urlöndum, nú síðast í Cambridge.
Þessi námskeið hafa verið sótt af
sænskum, finnskum og norskum stú-
dentum, og rekin af Skandinövum.
Þau hafa verið vel sótt og eru vinsæl.
— Hversu ríka áherzlu leggja Eng-
lendingar á kennslu í samtímabók-
menntum á menntaskólastigi?
— Samtímabókmenntir þykja auð-
vitað sjálfsag'ður þáttur í móðurmáls-
kennslunni. Eftir 16 ára aldur má
segja að áherzlan sé nær eingöngu
lögð á bókmenntir okkar — að vísu
er um að ræða nokkuð frjálst val
nemenda á hinum ýmsu bókmennta-
því sem slik rannsókn kynni að leiða
í Ijós er, hvort til hafi verið Biblíu-
þýðing á íslenzku, sem töluvert eldri
væri en Stjórn, hin norræna þýðing á
sögu Gyðinga. Á þessu stigi málsins
er ógerningur að segja, hvort þessar
rannsóknir mínar sanni — eða af-
sanni — nokkuð um slíka Biblíuþýð-
ingu.
Það er rétt að taka fram, að söfnun
Biblíutilvitnana í forníslenzkum rit-
um hefur verið gerð áður, og komið
út í bókarformi, en sú bók er engan
veginn tæmandi visindarit. Ungur
Norðmaður, Belsheim að nafni, var
byrjaður á þessu verki, en féll frá
áður en hínn fékk lokfð því, og faðir
hans gaf safnið út til minningar um
hann árið 1884. Á sinn hátt er bókin
góð, en hins vegar er henni ábóta-
Framhald á bls. 12
J
1. október 1967
LESBOK MORGUNBLAÐSms 7