Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.1970, Page 7

„Aðrir“ endurtók Carlos þrá-
keliknisSega.
Joaquin þagSi um slund.
„Þessir aðrir, eins og fóikið
þitt, barðist gegn Spéni. Það er
þess vegna sem þiS foúið við or-
birgð.“
Hansi settí. aftur á sig tréfót-
inn og hagraeddi honum á síein
heiiU fyxir framaia sig.
.Hnáíaðu burt,“ sagði hann
höslugur. „Þú kemur mér í vont
ska.p. Þú skalt fá asnann. Ég
geng ekki á bak orða minna.
En ekki fyrr en að mér dauð-
____ M
um.
Carlos fór burt frá gamia
manninum og sagði ekki orð.
Sólin var að setjast og helltí
geisiaflóði sínu á þröskuldiim
4ijá Ixjp'ez-fjölskyldunni. Þau
bjuggu í „eueva", helii höggn-
um inn í sjálfí bergið. Carios
nam staðar og svipaðisí um eft-
ir Luis, bróður sínum. Svo kom
hann auga á hann undir fíkju-
trénu, þar sem hann lék sér við
iítinn hvolp, rétti dýrinu fing-
urinn, og þegar það náði áhon
um taki lyfti Laiis því haegt frá
jörðffiL
Lruis var í strigafouxum einum
fala og bex tvö ælfurarmbömd
á úlnliðnum. Hann var berfaetit-
ur.
Carlos blisíraði Luis iét
hvolpinii eiga sig og hljóp ±53.
foróður síns. Silfurarmfoöndin
hringluðu á úlnlið hans.
„Talaðirðu við gamla mann-
inn?“ spurði hann.
.-Já. og hann víll ekki iáia
mig fá Blanco." Carlos þagði
augnafolik, hnykklaði brúnir og
bætti við: „Og hann býst ekki
við að deyja fyrr en eftir tvö-
þrjú ár.“
Luús larui höfði. „Verð ég þá
ékki að fara að vinna með
þér?“
„Jú,“ sagði Carios og 3eit
burt.
í fjarska sá tií Granada,
garða hennar, gosbrunnanna,
kirknanna í serknesk-gotnesk-
um stífl, carmelitaiklaustranna,
umvöfðum kýpriustrjám, hvítra
siéttanna og Alhambra hinnar
roðasteindu. Það var sem borg-
in henti gys að Carilos, stork-
aði honum. Carlos andvarpaði.
Haim var fæddux í ara-
gónsku smáþorpi, þax sem ör-
bixgð var hlulskipti allra og
enginn gaf fegurðinni minnsta
gaum, og hann dxeymdi sýknt
og heilagt um þann dag, er
hann gaeti hefnl sín á þessari
síoltu borg, þurrkað út í ein.u
vetfangi alla þá auðmýkt, er
hann hafði orðið að þola af
heramax heindi. Hiainin sá sjálfan
sig í anda, orðinn stórauðug-
an fyrir eitthvert kraftaverk,
aka um götux Granad.a í glæsi
legum bíL á fullri ferð og flaut
•andi án aílláts. . . eða þá lika
standa á svölum Alhambra
Palaoe, stærsta og glæsiliegasta
gistihúissins í Granada og
henda út yfir mannfjöldann
tíu- eða jafnvel hundráð peseta
seðlum.
Aftur á móti þráði Luis frið.
Oll barátta var honum á móti
skapi. Klausturlifið dró hann
að sér, og hann sá Ijósflifandi
fyxir sér blómin í garðinum og
svalar súlnahvelfingarnar, þar
sem hann gengi um og læsi
bænirnar sínar. Hann þráði
kflaustur eins og það sem faðir
Bonifacio sagði honum frá, þeg
ar hann eftir margra daga föst-
ur, horaður með gljáa í augum
, lét mjúka hvíiuna ósnerta og
lagðist til svefns á steinlögðu
gólfinu, handviss um fordæm-
ingu sjáifs sín, tdl mestu ax-
maeftu fyrir móður Xuis, er
þjónaði prestinum-
„Ég vil verða nmnka»x,“ sagði
hann.
„Þú ert uppveðxaður af föð-
ur Bonifacio,“ hreytti Carlos út
úr sér, „við skulum líla upp til
möimimi"
Seuora Lopez lá esndiiöng í
járnrúmi fyrir endanum á ann-
arxi hseð helliskofans. í rökkr-
inu sá ekki í andlit henni, að-
eins langan, hoidskaxpan háls
inn og bringuna. Hún vax svart
kiædd og piisið náði niður á
ökkla hennar, bóigna og van
skapaða.
Caxlos leit af móður sinni til
Mærinnar frá Pilar, sem hékk
á veggnum. Fögur og skrúð-
klædd bjó þessi meyja þarna í
hellnnium þeirra eins og háieit,
framandi kona, sem langt vax
upp yfir eymdina hafin. Hún
töfraðí Carlos og gerði hann
þó vonlausan. „A'.drei myndi
hún hreyfa fingur til þess að
hjáipa okkur,“ hugsaði hann.
„Mamma,“ sagði hann, ...í
kvöfld tek ég Luis með mér.“
„HeL“ sagði senora Lopez,
og hreyfði sig e'kki úr rúminu,
„hann bróðix þinn er ekki
nema bam ennþá."
„Hann er orðinn sjö ára.“
-Sjö ára gamail er maður
bara krakki,“ endurtók senora
Lopez.
Caxlos íhugaði máiið. „Ég
vax ekki meira en sjö áxa, þeg-
ax ég fór fyrst að selja möndl-
ur.“
„>ú hefur heldur aldrei verið
almennilegur krakki.“
„Fæturnir á þér eru fu'llir af
vatni,“ sagði Carlos hastur.
„Þú getur ekki lengur unnið
húsverk. Með Luis með mér
get ég grætt tvöfalt. Þú getur
hætt hjá föður Bonifacio. Þú
getur hvílt þig. Kannski batn-
ar þér þá.“
Hann snerist á hæli, gafLu-
is bendingu og fór ú.t úr hell-
inum. Luis hi'kaði andartak og
hljóp svo á efti.r bróðurnum.
Semonan þreifiaði á bólgn-
um ökklunum, lokaði augunum
og sneri sér upp að veggnum.
Síðustu geislar sólarinnar
stigu dans á þröskuldlnium. Svo
lognuðust þeir útaf. Skuggarn-
ir eltu bírtuna af veggnum og
niður á gólfið og sveipuðu
myrkri blæju sínni konuna í
rúminu og bólgnu ökklana
hennar.
Bræðurnir héfldu Leiðax sinn-
ax hlið við hlið. Kattarræfilfl,
nærri farinn úr hárum, iædd-
ist í humátt á eftír þeím. Pedro,
betlarinn á horninu, rétti út lóf
ann af gömlum vana, sá svo
hverjir það voru og bölvaði."
Uppi í glugga taldi gítar harma
tölux sín.ar.
Þeir námu staðar hjá búðar-
holu einni óásjálegri og Carlos
keypti vatnsmelónu og brauð.
Varla voru þeir sietztir á bekk
er upp skaut umlhverfis þá
hálfri tylft tötrum klæddra
krakka, sem ekki höfðu augun
af melónunni.
„Hvað eigið þið mieð að vera
að glápa svona á okkur?“
spurði Carlos. Honum hvarf öll
matarlyst oig hanm stóð upp.
„Komdu,“ sagði hann við Lu-
is. „Við skulum borða niður-
fr.á, lan.gt í burtu frá þessum
hræsnuTum.“
Nóittin færðiist yfir Granada
ofan af Sacro Monte, þar sem
Sígaunaxnir búa, ágústinótt,
þung og kæfandi. Granada titr
aði, týndi smám saman björt-
um útlínum sínum, og eins og
risavaxin og affcáraleg jurt,
sem brýtur saman blöðin, þeg-
ar óveðux er í nánd, dró borg-
in að sér þröngax og myrkv-
aðiar götur sínar.
Drengirnir tveir, • sem komu
ofam af Alfoaícín, voru nú
staddir á Plaza Pineda. Þeir
höfðu sig ekki í JErammi og
héldu sig fyrir aftan borð við-
skiptavinann.a. Á sviðinu var
Miguiel, diamsaxirm, stappaði
hælunum í gólffjalirnar og kafli
eði til sín dansmeyna, sem fjar-
lægðist með piisaþyt. Miguel
enduntók kall siitit, en árang-
urslaust. Dansmeyjan unga smer
ist í hringi á sama stað eins og
upptreklkt brúða. Miguel
hnykklaði brúnir, drættirmdr
hörðmulðiu, muminisvipurimm varð
haxðiniesikjulegur, og hamm hélt
í áttimia til hemmiax, hæigt og
ógnamidi.
Carlos svipaðist um eftir
bróður sínum, og sá svo hvar
hann svaf í rykinu undir einu
borðinu.
„Stattu upp,“ sagði Carlos,
og ýtti við honum með fætin-
um, en án allxar hörku. „Þú
ert ekki hingað kominn til þegs
eins að sofa.“
Luis neri sér um augun,
geispaði og stóð upp.
„Horfðu nú á, hvernig á að
far.a að,“ sagði Carlos.
„Ég skal horfa,“ anzaði Luis.
Carlos leit í kringum sig, og
þegar hann sá, að forstjórinn
var farinn inn í kaffihúsið,
gekk hann kæruleysislega að
nálægu borði, lagði á það eina
möndhi, brosti, gekk að næsta
foorSL skildi þiar eftir aðra
möndiu, og svo koll af kolli.
Þegar hann hafði ráðstafað
handfylii af möndlum á þenn-
an hátt, kom hann aftur til
bróður síns.
„Jæja,“ sagði hann, „nú bíð
um við og sjáum hvað setur.
Þau borða þær eflaust áður
en lýkux.“
„Em hvers vegna býður þú
þeim ekki bara bliátt áfram
möndlurnar?“ spurði Luis.
Canlos hló við. „Hvers
vegr.a? Vegna þess, að ef ekki
þyrfti annað en bjóða þær til
sölu, til þess að þeir keyptu af
manmí, myndí hver einastistrák
ur í Granada gerast möndlu-
sali.“
Hann heilsaði ungum skó-
burstaxa, kroppinbak, er
grandskoðaði fótabúnað gest-
anna. „Jæja, hvernig gengur?“
„Herfilega," hreytti skóburst-
arinn út úr sér. „Þessar bann-
settu útlendingsdrósir ganga
ekki á öðru en bandaskóm.
Ekkert til að bursta! Svei mér
þá, þær myndu ganga berfætt-
ar til þess eins að spara sér
einn einasta peseta.“
Haan setti stóna, svarta kass
ann slnn niður, og fór að leita
í vösum sínurn að ofurlitlu
tóbaki. Herðakistillinn hrök>k
íil og frá innan undir tötra-
legum jakkanum.
„Konan þarna við fimmta borð
ið hefur borðað möndluna
þína,“ sagði Luis allt í einu.
Carlos þreif bakkann sinn,
stjakaði við skóburstaranum, og
gekk að borðinu, er Luis hafði
bent honum á.
„Senora,“ sagðd hann ku.rteis-
lega, „hvernig smakkaðisf yður
mandlan mín?“
Ahæg skímiandi,“ sagði kon-
an. „Þakka þér fyrir, Ijúfur-
inn.“
Carlos fannst hann orðinn að
fífli Venjulega var það svo, að
þeir, sem borðuðu möndluna, er
hann setti á borðið hjá þeim,
keyptu af honum einn poka.
Það. yar reglan. En nú lét þessi
kona eins og hún héldi að
hann hefði gefið henni möndl-
una. „Kannski sem virðingar-
vott,“ _ hugsaði hann beizkju-
lega. „Ég verð að segja henni að
kaupa af mér að minnsta kosti
fyrir einn peseta.“
En hann gerði ekkert þvílikt.
Riddaramennskan, sem öllum
Spánverjum er í blóð bordn,
réð gerðum hains, og hatnn tó'k
af bakkanum sínum stærsta
möndhipokann, þann er kostaði
þrjá peseta, og setti hann háitíð
lega á borðið, þar sem lágu
hanzkar konunnar og blævæng
ur.
„Heyrðu, vinur,“ sagði mað-
urinn sem sat við borðið hjá
konunni. „Selurðu möndlurnar
þínar, eða afhendixðu þær
ókeypis?“
Canlos sn.eri sér við. Maður-
inn var mjög dökkur á hör-
und, með stærðar nál í skræp-
óttu bindinu og þykkan vindil
í munnin.um. „Eflaust Suður-
ameríkani" hugsaðd Carlos.
„Ég sel þæ.r,“ sagði hann.
„En ef mér déttur það í hug,
gef ég þær, læt þær fyrir ekki
neitt.“
„Ósvífnd stráikihvolpur!“ sagðd
konan. „Ég vil ekki sjá þessar
óþverramöndlur þinar!“ Hún
tók möndlupokann og henti
honum á bakkann hjá Carlos.
Ameríkaninn sagði eitthvað
á máli, er Carlos ekki skildi.
Konan þagnaði, en hún vax
áfram ljót og heiftin brann í
augum hen.ni.
Maðurinn sneri sér að Carl-
os. „Láttu þetta ekkert á þig
fá,“ sagði hann. „Þessi kona er
mikil leikkona. Miklar leikkon
ur,“ hann hallaði sér að Carl-
os, „eru ekki alltaf neitt sér-
lega vel gefnar. Ég skal borga
möndlurnar þínar.“
En hann steingleymdi að gera
það. Hann lagði þungan hramm
inn á öxl drengsins og sagði:
„Ég framleiði kvikmyndir.
Veiztu hvað það er?“
„Ætli það ekki“ anzaði Carl-
os. „Það hlýtur að vera ágæt
is starf.“
„Myndi þér þykja gaman að
leika í kvikmynd?"
„Gæti vel verið.“
Maðurinn virtist íhuga málið.
„Ég er reyndar búinn að ráða
strák, em ég held hann sé heimsk
ur. Og hann getur ekki vanizt
Ijósunum, þau eru svo sterk.“
„Ég myndi venjast þeim auð-
veldlega.“
,,Jæja,“ sagði maðurinn, „nú
jæja, komdu þá á morgun. Við
tökum upp á Plaza de Gracia.
Veiztu hvar það er? Komdu á
morguin, fyrir klukkan átta,
svo við getum athugað málið.
Og komdu með asna með þér.“
„Asna? En ég á engan asna.
Ætti ég hann, myndi ég ekki
selja möndlur.“
„Þá vandast málíð,“ sagði mað
urinn. „Því hinn strákurinn hef
ur asna. En þú hlýtur að geta
útvegað þér hann, segjum
svona hálfan daginn. Þú munt
ekki sjá eftir því, þegar þú
sérð hvað ég borga vel.“
Hann tók upp blævæng kon-
unnar og fór að opna hann og
loka, en skipti sér ekkert meira
af Carlos.
Carlos sneri aftur.
„Gamla konan við fjórðaborð
ið til vinstri hefur borðað
möndluna þína,“ sagði Luis.
„Og fransmennirnir við innsta
borðið líka.“
„Gott,“ sagði Carlos en var
fúll.
Hamn tók af sér bakkann og
setti ólina um háls litla bróður
sínum.
„Farðu nú,“ sagði hann. „Og
reyndu að fá þau til að kaupa
stóra pokann, þennan á þrjá
peseta.“
Luis ók sér til og hentist svo
af stað, rétt eins og hvolpur,
sem hálsbandið hefur verið
leyst af.
Nóttiin hafði færzt etnm mær.
Nú hélt hún Plaza Mariana Pin
eda í brennheitum örmum sér.
Carlos þurrkaði af sér svit-
ann, sem lak í dropatali niður á
hökuinsu „Asinimn!“ huigsaði
hann. „Asninn! Joaquin verður
að lána mér hann. Hvar skyldi
hann vera?“
Hann fann Joaquin við hinn
enda torgsins. Vatnskrukkurnar
stóðu við hlið hans, þar sem
hann lét hallast upp að tré
einu og horfði á himininn, þar
sem óteljandi stjörnur ófu
flóknustu mynztur. Fyrir aftan
hann stóð Blanco og krafsaði í
jörðina. Öðru hvoru lyftihann
fagursköpuðu, hvítu höfðinu
með óþolinmæði, eins og hann
vildi reka á brott ásæknar
minningar ellegar ígrundaði
sína asnatilveru.
Carlos tók sér stöðu fyrir
framan Joaquin. „Þú virðist
ekki hugsa mikið um viðskipta-
vini þína,“ sagði hann svona í
formálaskyni.
„Hvorki meira né minna en
viðskiptavinir mínir hugsa um
mig,“ anzaði sá gamli.
„Þú vilt ekki gefa mér asn-
ann þinn?“ sagði Carlos og hóf
máls á ný.
„Á meðan ég lifi? Nei.“
„Jæja, lánaðiu mér hann þá.
Lániaðu mér hann á morgtum,
baxa á morgun, Joaquin.“
„Hvað gagnar það þér, þótt
þú fengir Blanco einn einasta
dag?“ spurði Joaquin og gerði
sér upp velvild.
Carlos bældi niður andúð sína
á Joaquin og útskýrði fyrir hon-
um með stillingu hvað um væri
að ræða. Joaquin hugsaði málið
langa stund og spurði Carlos
hversu mikið hann héldi að
Amerikaninn myndi borga hon
um. Svo endurtók hann sitt
fyrra svar:
„Nei.“
Hann lyfti tréfætinum af koll
inum sem hann hafði hvilt á og
setti hann niður við hlið heila
fótarins.
„Ég er viss um að Blanco
myndi ekki líka slíkt,“ bætti
hann við.
Hryggur í bragði og með
kreppta hnefa fór Carlos burt
frá Joaquin, sem aftur tók til
við að skoða himininn.
Carlos fann bróður sinn und
ir tómu borði, steinsofandi.
Með annarri hendinni skýldi
Luis augunum fyrir neónljósun
um, er féllu beint á þetta borð,
í hinmii hélt hamn á nökkrum
smápeningum.
Carlos tók aftur til við vinnu
sína, en hugurinn var annars
staðar. Hann sá Blanco fyrir
Frámh. á bls. 14
17. maí 1970
LESBÓK MORGUNBLAÐSINS 7