Lesbók Morgunblaðsins - 30.06.1974, Blaðsíða 5

f. J tMf I

SPARAKSTUR:
BRAGGINN
VANN
Nýlega fór fram sparaksturskeppni á
vegum danska blaSsins Bilen og bád-
sn. Eins og nærri má geta urðu
minnstu bilamir I sérflokki og af
þeim stóðu sig bezt Fiat 126. sem er
minnsta gerðin af Fiat og Citroen
2CV, ódýrasta gerSin frá Citroen og
venjulega nefndur Citroenbragginn.
Raunar varð bragginn sigurvegari;
hann eyddi ! þessari keppni sem
svaraSi 4.5 lítrum á 100 km. Enda
þótt bragginn sé á ýmsan hátt frum-
stæður, er svo mikil eftirspurn eftir
honum I Frakklandi, aS verksmiSjan
getur naumast annaS eftirspurninni.
Sparakstur I Danmörku. Bllnum er ýtt inn á bensínstöSina til að spara lekann.
NLIER ÞAÐ SPARAKSTUR í STAÐ HRAÐA
Kappakstur er gífurlega
vinsælt sport erlendis. En
til eru svo margar greinar
kappaksturs, að þar er fátt
sameiginiegt nema nafnið.
Til dæmis er ekki nándar
nærri alltaf keppt á svo-
nefndum kappaksturs-
bílum samkvæmt fyrstu,
annarri og þriðju formúlu.
Kappakstur á venjulegum
fólksbílum er ekki síður
vinsæll og stundum með
þvi formi, að alls ekki má
fara yfir löglegan hámarks-
hraða, enda fer slík keppni
fram á hverskyns vegum.
Hér á íslandi hefur ríkt
einhverskonar forpokuð
bannhugsjón í sambandi
við sport af þessu tagi,
enda þekkist það ekki
nema af afspurn. Af ein-
hverjum óskiljanlegum
ástæðum er ekki óhætt að
keppa í bílakstri á íslandi,
jafnvel þótt reglum sam-
kvæmt verði að halda sig
innan ákvæðanna um
hámarkshraða. Þar sem
venjulegir, íslenzkir öku-
menn gera það sjaldnast,
mundu þeir þar af leiðandi
fara framúr keppendum.
Venjulega er keppt í
flokkum og ræður vélar-
stærð flokkuninni. Lítið
sport þykir í að keppa á
hraðbrautum, en vegir af
því tagi, sem víðast má sjá
á voru landi, þykja mjög
eftirsóknarverðir til að
keppa á.
En tímarnir breytast og
mennirnir með. A fáeinum
mánuðum er oliukreppan
orðin staðreynd, hraðatak-
mörk hafa verið færð niður
og auk þess er sem betur
fer i tizku að taka tillit til
umhverfisins og spilla þvi
ekki að óþörfu — ekki
einu sinni með hávaða. Af
þessum sökum hefur ný
grein i ökusportinu verið
endurvakin: Sparakstur.
Þegar bensínlítrinn kostar
30 krónur er eðlilegt, að sú
hugsun verði ofaná,
hvernig koma megi farar-
tækinu sem lengst á lítran-
um.
Meðfylgjandi myndir eru
frá sparakstri, sem nýlega
fór fram í Danmörku. Að
sjálfsögðu er keppt í
ftokkum og þá flokkað eftir
vélarstærð, venjulega
miðað við rúmtak.
Þegar sparaksturskeppni
fer fram á verulega mis-
hæðóttu svæði, reynir
miklu meir á hæfni
ökumannsins. Hægt er að
drepa á vélinni niður í
móti, en hvernig á að aka á
brattann svo dropinn
nýtist sem bezt? Þá kemur
sú spurnining upp, hvort
betra sé að eyða aukaorku
á jafnsléttunni við að ná
upp hraða, sem síðan
fleytir bílnum upp brekk-
una.
Sumir hafa þær hug-
myndir um sparakstur, að
bezt sé að aka sem
hægast. Það er alrangt.
Hagkvæmust verður út-
koman, ef hægt er að aka á
minnsta mögulegum
snúningshraða í hæsta gír.
Á flestum fólksbílum er
það á hraðabilinu 60-70
km á klst. Þá er hægt að
vera í fjórða gír og fleytir
það bílnum lengst á til-
teknu eldsneytismagni.
Sérfræðingum í spar-
akstri ber saman um, að
galdurinn sé að verulegu
leyti fólginn í að hreyfa
fótinn sem minnst á
bensíngjöfinni. Þeir benda
á, að ekki sé rétt að gefa
eftir á bensingjöfinni,
þegar skipt er um gír. Hver
eftirgjöf hefur í för með sér
nýtt ástig og þar með gusu
af bensíni.
Aðeins einu sinni hefur
keppni í sparakstri farið
fram á íslandi. Fyrir þeirri
keppni stóðu í sameiningu
vikublaðið Vikan og Félag
íslenzkra bifreiðaeigenda.
Mikil þátttaka varð í þess-
ari keppni, en ekið var úr
Reykjavik og austur fyrir
Fjall unz þrutu þeir 5 lítrar
af bensíni, sem hverjum
þátttakanda voru útmældir
í byrjun.
Úrslitin urðu að ein-
hverju leyti tilviljunar-
kennd vegna þess að menn
voru óvanir þesskonar
akstri, en úrslit urðu, að
þrjár gerðir af Citroen
komust lengst, eða tals-
vert austur fyrir Þjórsá, en
skemmst fór ameriskur
Ford, sem hikstaði á
síðasta dropanum við
Hveragerði. Væri ekki úr
vegi að endurtaka keppni
af þessu tagi, þar sem all-
mörg ár eru nú um liðin og
nýjar gerðir af spar-
neytnum bilum hafa séð
dagsins Ijós. Mundi það ef
til verða til þess að örva þá
stefnu að spara fremur
bensinið, sem nú er farið
að koma óvægilega við
pyngju hvers bíleiganda.
tok, hann krækti hrútana saman á
hornunum, kastaði þeim um axlir
sér og stökk svo yfir gljúfriö. ,,Vel
stokkið, ef maðurinn hefði verið
óhræddur," mælti skessan þá.
„Lítið er það, sem gangandi
manninn dregur ekki," mælti
Grettir, ,,og stiikktu betur, þú ert
laus og óhrædd.“ Skessan stökk,
komst ekki yfir á hinn gljúfur-
barminn, en náði i víðirunna, sem
(>\' þar, og hékk svo. Grettir hjú þá
á hrislurnar. Við það steyptist
skessan niður f gljúfrið og beið
bana. — Þannig segja Húnvetn-
ingar frá, en setningin: „Litið er
það, sem gangandi manninn dreg-
ur ekkivarð að máltæki.
Grettisskyrtur eru tvær, önnur
í Reykjabybbu í Húnavatnssýslu,
hin í Staðarfjöllum f Skagafirði.
A báðum stöðum eru ljósieitir
blettir og lfkjast þeir tilsýndar
skyrtu, sem hengd 'er á stag.
Munnmæli herma, að á báðum
stöðum hafi Grettir breitt skvrtu
sína til þerris, en við það hafi
blettirnir skipt um lit og fengið á
sig lit skyrtunnar og hann hafi
ekki máðst af sföan.
Grettisnýpa er sagt að sé í
Öxnadal og er það annað nafn á
Hraundranga. Sagt er, að Grettir
hafi klifið upp á Dranginn og
hengt þar til sannindamerkis knif
sinn og belti og sagt, að hvort
tveggja skyldi eignast sá, er sækti
það.
Þá koma ýmis örnefni, sitt úr
hverjum stað: Grettishjalli í
Stöðvarfirði. Grettissteinn hjá
Háfi. Grettissker hjá Reykjum á
Reykjaströnd. Grettisklöpp hjá
Dagverðarevri. Grettishella á
Skjaldbreið og önnur á Rit.
— 0 —
Eflaust eru Grettis-örnefnin
langtum fleiri og dreifð um allt
land. Lesbók væri mikil þiikk á, ef
lesendur vildu senda henni þau
nöfn, sem þeim eru kunn, os
munnmæli, sem þeim fvlgja.