Lesbók Morgunblaðsins - 17.10.1976, Qupperneq 16
Er þérsama
hverkennir
barninu þínu?
MARGIR foreldrar munu þekkja þau vandamál,
er kennaraskipti geta skapað hjá börnum.
Bekkjarkennarinn er haldreipi barnsins ( skól-
anum, sá fullorðinn, sem það þekkir best,
treystir og getur alltaf leitað til á skólatfma.
Kennaraskipti skapa þvf spennu og kvfða hjá
barninu þó að það, af forvitni, virðist hlakka til
þess að hitta nýjan kennara.
Í mörgum barnaskólum landsins skeður það
ár eftir ár að meirihluti kennaranna hverfur frá
skólanum eftir árs starf. Nemendur þekkja þvf
ekki annað en sífelld kennaraskipti allt skyldu-
námsstigið. Nýi kennarinn, sem byrjar að
hausti, er þá oftast nýliði, oft nýstúdent, sem
ætlár sér ekki barnakennslu sem ævistarf, en
staldrar við áður en hann byrjar háskólanám
eða hverfur til betur launaðra starfa. Við köll-
um þetta fólk „réttindalausa kennara", en
meðal iðnaðarmanna eru slíkir nefndir „fúskar-
ar". Ekki hef ég heyrt á það minnst að leysa
vanda þeirra prestakalla er enginn guðfræðing-
ur fæst til að þjóna með þvf að ráða „réttinda-
lausa presta" t.d. fólk með kennarapróf.
í hópi réttindalausu kennaranna er fólk, sem
árum saman hefur kennt. Áhuga- og hæfileika-
fólk, sem jafnvel f áratugi hefur bjargað skóla-
haldi heilla byggða. Þvf miður hefur það ekki
átt þess kost að afla sér uppeldis og kennslu-
fræðimenntunar samhliða kennslustarfinu.
Fyrst að þvf hefur svo lengi verið trúað fyrir
barnakennslu og það hefur sýnt áhuga og
hæfni er sjálfsagt að það eigi þess kost að
sækja sumar-kennaraskóla.
Kennaraeklan er ekki lengur afmarkað dreif-
býlisvandamál og er nú við bæjardyr höfuð-
borgarinnar. Margir réttindalausir kennarar
starfa nú við barnaskóla f stærstu bæjum
landsins t.d. á Reykjanesi og á Akureyri. Hvað
þá ef litið er til skóla f sjávarþorpum og
sveitum. Áætla má að ráðið hafi verið f 600
lausar kennarastöður við grunnskóla í haust og
þar af sé aðeins helmingur kennaramenntað
fólk. Lfklega eru þá 60—70% grunnskóla
landsins að hluta „mannaðir" fólki án uppeld-
is- og kennslufræðimenntunar og þar af þó
nokkrir skólar þar sem enginn réttindakennari
starfar f vetur.
Byrjendakennslan er veigamikill en við-
kvæmur þáttur f skólastarfinu. f þá kennslu
hleypur ekki hver sem er. Þar þarf að kunna til
verka, hafa uppeldis- og kennslufræðiþekk-
ingu. Það er þvf alvarlegt þegar byrjendur lenda
f höndum fúskara f barnakennslu. Til hvers er
að kosta milljörðum f skólakerfi ef undirstöðu-
menntun hvers einstaklings er ekki tryggð?
Margir skólastjórar er starfa við sffelldan kenn-
araskort hafa bjargað byrjendakennslunni í
skólum sfnum með þvf að fá það kennara-
menntaða fólk er þeir hafa við skólann í byrj-
endakennsluna. Kennarinn er þá gjarnan flutt-
ur úr kennslu eldri barnanna en við þá starfs-
breytingu lækka laun hans um allt að fimmta
hluta. Er það afleiðing kjaramunar grunnskóla-
kennara sem fer eftir þvf hvaða aldursárgöng-
um þeir kenna. Enn eru til þeir kennarar er taka
þessu, en þeim fer fækkandi, sem hafa efni á
þvf að greiða 200 þús. krónur á ári fyrir
hugsjón sína.
Kennaraeklan er ekki einkamál kennarasam-
takanna f launabaráttunni. Þetta er vandamál
er snertir vaxandi hluta þjóðarinnar. Alþingi og
rfkisstjórn geta ekki látið málið afskiptalaust og
það er of vfðtækt til þess að um það standi
pólitískir flokkadrættir. Þvf verður ekki trúað
að stjórnvöld láti grunnskólahaldi þjóðarinnar
hraka svo að það geti með ófyrirsjáanlegum
afleiðingum komið fram á allri menntun þjóðar-
innar. Ef svo fer, til hvers verður þá að kosta
framhalds- og háskóla?
Það er staðreynd að aðeins Iftill hluti þeirra
er útskrifast hafa með kennaraprófi síðasta
áratug stunda kennslu. Skýring þess er ofur
einföld, — kennaralaun standast ekki saman-
burð við laun fyrir ýmis önnur störf sem mörg
hver eru ábyrgðarminni og þægilegri.
Valgeir Gestsson.
] 1' / c> lír FL" ÍÓTF MKlm- UR K\I£F>- DhR- 1 £> RK 5l| /Cí?D?P oRföK- m
[ / VI | ] JV bi\j V ’IF- 'A ,í4kj
FLoKlC? U(2. \J£(ÍK~ 7.E/HÍ
/r " ii í KL'i M- 1 R.
1 ('—I i _JT 1 i ' Fyc>'ut>- G Mí f TflR/NS
\ y ölKu M M É\LÍ- ceis- LIR.
WdCc Aí> SKf\LP 5 l£Lfí 'A l PA»
REKft UM Öíopfj AR
Kiud- U R r/ói 1 1
1 R RO \>m- LA «. RrAT-
'J7 ® i E 0.0^ Qp i RÍE
UfoDrlAJ- Tt K ►J - 1 N c. AM - BAtt
WEL- 1 M ■ elpuk - HES/TL #
WflT
1 SÍRft VR JK- Leivíi O R.Ð
KoM- l
Ikl- I ArKfl RÓTAR TflUC J>R'/K,VC u.a n&otf- £F KM HRVtóT/) ýíFM
■ írÆÐi " (jý* 9 FÆ<?I
5KU- IMC.R- L.E tO FéLhL MEíF
FAMft- þAAÖK / M4
VEttK- FFL<L\ Kkkl- 9'
\I\LS- ULT Mm ic- !f> IflWT- Ufc-
Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
kOT- A R Mká- 11 p - iU Di UID
e S K Á ÚL A rl D R 'o t A jA
9 K A F L A DvF'JN UiX A N A iVtTn 1 Ð
■ FltKfl U F S A A M n A A T A £> 1
r r 7oír 9'*yjL <K L A $ ( Á. U R K f 11. 1 A L
H A (k A L A U $ u R R t'/M- K A R A
fcP- rOM A F \ A R A R e íkki N b L 'o
t 'fiUf* CfH 1 N A 5TAFUA ííEIÐI e Ð SKAuffl L- R 'o T e P £ s T
UflW m á A Æ Ð i R R X T i u fWF- /Ma y A
1 5 L ÍSJBJi TuRT •o M t T 1 c t T u R
R O T l N VERK F.CRI r A N Á t R SKoTr T o
t f> 1 u?,ílN J A T A N A T Ff/ftf. H A F
<jí u- Lfi ! 'A T flfipwi ÍKflpr o M FffUM £r aji e ’lílNN K L A K A M M
4 5 M • • o L u M u S/ FPí.15 FflR A J> A L ■ U A
5 K A L A A R M A R t <0*- A ja