Lesbók Morgunblaðsins - 14.11.1976, Blaðsíða 6

Jón S. Nikódemusson utan við verkstæðið sitt á Króknum
Húsið er gamalt og stendur þar
undir Nöfunum sem byggð hófst á
Króknum. Það er eitt af þessum ör-
litlu húsum, klætt með bárujarni, þar
sem stofan er ámóta stór og barna-
herbergi eru höfð nú a dögum.
Skorturá gólfrými kemur þó ekki að
sök þarna og hús af þessu tagi hafa
einatt eitthvað til að bera, sem vantar
í nútíma íbúðarhúsnæði. Mérfinnst
ævinlega eftirminnilegt að koma i
þessi gömlu hús, þar sem timinn líkt
og stendur kyrr þótt klukkan tifi á
vegg. Svona hús eru orðin eins og
hluti af nátturunni samt er allt strokið
og hreint og marrar viðkunnanlega
undan fæti i fjalagólfinu.
Þannig er húsið hans Jóns
Nikodemussonar á Króknum, og þar
bar fundum okkar saman stutta stund
í sumar. Ég hafði heyrt um þennan
dverghaga mann sem nú er orðinn
71 árs og hefur sett svip sinn á
staðinn meiripart þessarar aldar. Ekki
svo að skilja að Jón Nikódemusson
slái um sig eða skeri sig úr. Hann er
þvert á móti fullkomlega yfirlætislaus
fremur lágur í loftinu en vel á sig
kominn og elskulegri maður í viðmóti
er vandfundinn. Þótt Jón ætti að vera
kominn á karlagrobbsaldurinn fyrir
þó nokkru, heldur hann ekki afrekum
sinum á loft; aðrir höfðu sagt mér af
þeim.
Til dæmis hafði ég heyrt getið um
hitaveituborinn, um fallbyssuna og
bátinn sem er nýjasti smíðisgripur
Jóns. Við komum að því síðar. Fyrst
er að geta um uppruna Jóns
Nikódemussonar; setja völundinn
bak við verkin á sinn stað í tíma og
rúmi að gamalli og góðri venju.
Þá er þar til máls að taka að Jón er
Skagfirðingur, fæddur i Holtskoti i
Seiluhreppi, en fluttist á Krókinn átta
ára gamall. Snemma hneigðist hugur
hans til smíða og ungur að árum
komst hann i kynni við Pétur Sig-
hvatsson úrsmið, sem var „altmulig-
mand” á staðnum og sá bæði um
símann og vatnsveituna fyrir utan
úrsmíðina. Á verkstæðinu hjá Pétri
kenndi að vonum margra grasa og
þar voru þessi dýrindis verkfæri, sem
fátækur drenghnokki gat engan
veginn eignast né yfirhöfuð fengið
aðgang að. Þarna datt Jón litli
Nikódemusson í þann lukkupott að fá
aðdunda sérá verkstæðinu hjá Pétri
úrsmið;, hann fékk meira að segja að
renna í úrsmíðarennibekknum.
Um fermingaraldur hafði Jón náð
þeirri færni I málmsmíði að hann
smiðaði á eigin spýtur litla gufuvel,
sem var í öllum atriðum rétt gerð og
vann samkvæmt því. Utan um vélina
smiðaði hann bát og allt var þetta svo
smátt i sniðum, að báturinn var
aðeins 50 cm á lengd. Það var mikil
eftirvænting að sjósetja bátinn og
tæknilegur sigur, þegar kom í Ijós að
þessi örsmáa gufuvél knúði hann
áfram.
Smíðaði sjölfur höggbor
til að bora eftir heitu vatni
Sagt frð völundinum Jöni S. Niködemussyni
ö Sauöörkröki — Eftir (jiísla Sigurðsson
©