Lesbók Morgunblaðsins - 29.05.1977, Qupperneq 11

Það var fyrir þó nokkrum
árum að ég settist niður eitt
skammdegiskvöid og ætlaði að
fara að bródera í kaffidúkinn
minn, sem ég hafði haft í
igripum seinustu tuttugu árin.
En nú brá svo við, að ég sá ekki
nógu vei til þess aö sauma
þessi ffngerðu spor með ein-
földu „áróragarni". Var ég nú
orðin svo gömul, að ég þyrfti
lesgleraugu?
Ég brá mér til augniæknis-
ins, en hann sagði að ég þyrfti
cngin lesgleraugu næstu tvö
árin. ég væri nú lfka svo ung
ennþá. Léttfætt skokkaði ég út
frá honum, en vafði kaffi-
dúkinn saman og stakk honum
upp í skáp og reyndi að gleyma
honum.
Lesgleraugu
Næstu tvö árin las ég mín
blöð og bækur skammlaust en
ansans ári gekk mér alltaf iila
að þræða nál. Brátt fór Ifka að
bera á þvf að báglega sá ég í
sfmaskrá og mér hætti til að
hringja í skökk númer. Og
þegar svo var komið, að ég gat
ekki á dimmum skammdegis-
morgnum lesið framhalds-
söguna f Mogganum mfnum,
hvað langt, sem ég teygði
handlcggina frá mér, fór ég
aftur til augnlæknisins og nú
varð þessu ekki frestað lengur.
Ég var nú orðin ein af
þessum virðulegu miðaldra
konum með lesgleraugu.
Mér tókst að ljúka kaffi-
dúknum, sem ég hafði byrjað á
fyrir 23 árum og persónur
Marfu Lang í framhaldssögu
Moggans hurfu ekki lengur í
þoku, þegar ég sat yfir
morgunteinu. Það var aldeilis
munur að lifa.
Ennþá hætti ég mér samt
ekki með gleraugun á
almannafæri. Ég hafði þau
aldrei með mér í hús og þegar
mér voru sýndar myndir verð
ég nú að viðurkenna að ég sá
þær bara í þoku, þó að ég
reyndi að rétta þær sem lengst
frá mér.
Á söngæfingunum þraukaði
ég gleraugnalaus eftir þetta
heilan vetur. Það var furða
hvað nóturnar voru skýrt
prentaðar. En næsta haust var
það vonlaust. Nú varð ég að
hafa gleraugun, öðruvísi var
vitavonlaust að sjá nóturnar.
En á móti varð ég lfka að sætta
mig við að sjá söngstjórann
aðeins f móðu.
Nú er svo komið, að ég fer
ekki út úr húsi án þess að
stinga gleraugunum f veskið.
Ég set þau upp, þegar ég þarf
að skrifa ávísanir, en fram að
þessu hefur mér tekizt að
skrifa nafnið mitt gleraugna-
laust og meira að segja nafn-
númerið ef birtan er góð.
Ég stirðna ekki í handleggn-
um á málverkasýningum, þvf
að langi mig til að sjá nöfn
myndanna f sýningarskránni
verð ég skilyrðislaust að setja
upp gleraugun, en rffa þau
jafnóðum aftur, þegar ég fer
að skoða næstu mynd.
Nú skil ég konuna, sem taut-
aði: „Hvað er að sjá gleraugun
mín, það er eins og ég hafi
stungið þeim í sykurkarið." Ég
er nefnilega farin að þurfa að
nota þau f eldhúsinu þá sjald-
an ég er svo myndarleg að
baka eða búa til rétt eftir
uppskrift svo og til að sjá
skammlaust á búrvigtina.
Ósjaldan vill þá setjast á þau
smjörlfkisklessa og sykur- eða
hveitiský, því að sffellt er ég
að þrífa þau ofan á milli þess,
sem ég lít í uppskriftina.
Furðulegt var, hvað mér
fannst lítiö aukazt við andlits-
hrukkurnar á undanförnum
árum. En fyrir skömmu var
mér litið í spegil — gegnum
gleraugu. Ég held að ég geri
það ekkert aftur í bráð. Það er
Ifka ansi óþægilegt að fremja
andlitssnyrtingu með gleraug-
un á nefinu.
Enn er ég ekki komin á það
stig að leita dyrum og
dyngjum að gleraugunum og
finna þau svo á nefinu eða i
svuntuvasanum. En kannski
Ifða ekki svo mörg ár, þangað
til að því kemur.
Anna Marfa Þórisdóttir.
Guðrún Svava
Svavarsdóttir
kvaddi sér líka hljóðs í fyrsta sinni
með sýningu í Gallery SÚM. Emnig
hún hefur kosið sér einskonar raun-
sæi, sem ekki er þó komið i fastan
farveg og verkin á sýningunni voru
álíka misjöfn að gæðum og oft vill
verða á fyrstu sýningum. Þau beztu
voru þó bæði athyglisverð og eftir-
minmleg og það er meira en nóg til
að gleðjast yfir. Guðrún Svava málar
fólk og landslag, stundum með
rómantísku ívafi eins og myndirnar af
Þorstemi frá Hamri í blómskrýddri
brekku, ellegar með súrrealísku ívafi
eins og myndina af dansmærinni,
systur listakonunnar, sem kom fagur-
lega svífandi til jarðar í Hollandi. . .
Með þessu hefur Guðrún Svava hasl-
að sér völl í myndgerð með margvis-
lega þróunarmöguleika; í því húsi eru
margar vistarverur svo notuð sé göm-
ul og góð samlíking. Áhrifin eru að
hluta komin úr popplist og að hluta úr
nýraunsæi. Mér sýnist Guðrún Svava
bæði hafa nægilega hæfileika og
kunnáttu til að geta spunnið sinn
eigin vef úr þvi á áhugaverðan og
persónulegan hátt.
Jóhannes Kjarvai
er ennþá jafn hugstæður, sérstæður
og hrifandi og þá er hann var á
meðal okkar. Það hefur enn einu
sinni orðið Ijóst og kannski aldrei
betur. Sýnmg á myndum úr eigu
Reykjavikurborgar og úr einkaeign er
framúrskarandi og það er hollur skóli
að gaumgæfa vinnubrögð Kjarvals i
þessum myndum. Þar er ekkert til
sparað í vinnu og fyrirhöfn að
árangurinn verði sem beztur og til-
finning Kjarvals er svo fín og mögnuð
í senn, að myndir hans verða aldrei
stirðlegar, hversu mikið sem hann
vinnur þær. Þessi sýning mun standa
fram i ágúst og verða henni gerð
nánari skil í Lesbók á næstunni og
skal þvi ekki fjölyrt frekar um hana
hér.
Jónas Guðmundsson
hefur verið mikilvirkur að undan-
förnu og haldið sýningar, sem spanna
svæðið frá Hvammstanga til Frank-
furt. Á sýningu hans að Kjarvalsstöð-
um voru nálega einvöiöungu vatns-
litamyndir og gætu ýmsir lært af
Jónasi i tækni, sem velgdu bekki i
listaakademíum, meðan hann var
enn að stýra togurum. Tækni er gott
vegarnesti; undirstöðuatriði, sem
menn ættu að læra í skólum, en
virðist vera vanrækt nú orðið.
Jónas hættir sér ekki út í neinar
óviðráðanlegar ófærur og kemst vel
frá sínum viðfangsefnum, sem eink-
um eru hús og skip. Hann er í mikilli
framför og það er út af fyrir sig
markverður áfangi að hljóta samþykki
listráðs á Kjarvalsstöðum eftir ekki
lengri feril.
Einar Þorláksson
sýndi bæði í Galleri Sólon íslandus
og á ísafirði, en það voru minm háttar
sýningar; millikafli, sem ekki markar
tímamót á ferli listamannsins. Að
þessu sinni sýndi Einar pastelmyndir;
margar þeirra hugljúfar og litfagrar.
en af reynslunni virðist mega ráða, að
málarar hafi takmarkaðan ávinning af
að vinna með pastellitum til lengdar.
Abstraktmyndir Einars frá síðustu
sýningu hans, unnar i acryl, höfðu
stórum meiri slagkraft. Þegar bezt
lætur og Einar hittir naglann á höfuð-
ið, gerir hann athyglisverðari
abstraktmyndir en flestir hérlendir
málarar.
Grafíksýningin
i Norræna Húsinu var merkur list-
viðburður. Það er komið upp sterkt lið
í þessari grein og þar er leikið á
skemmtilega ólika strengi. Mér virtist
ungt fólk vera í miklum meirihluta
meðal sýmnargesta og áhugi þess
gefur fyrirheit um enn frekari land-
vinninga þessarar listgreinar. Greini-
legt er að ýmislegt, sem nútima lista-
mönnum er hugleikið, næst betur
fram i grafík, en á annan hátt, enda
mikill misskilningur að öll myndræn
viðfangsefni verði bezt leyst með oliu-
lit á léreft.
Bragi Ásgeirsson
opnaði sýningu i Norræna húsinu
um miðjan mai og er henni lokið.
Bragi sýnir myndir, sem telja verður í
beinu framhaldi af því sem sést hefur
frá hans hendi að undanförnu; mynd-
verk unnin á plötur, þar sem ákveðið
og sérstætt ..andrúnY' er myndað fyrir
tilstuðlan fundinna hluta, litar og jafn-
vel eftirprentana. Bragi hefur um ára-
bil þróað þessa myndgerð; hann hef-
ur skipað þann bás einn hér á landi
eftir því sem ég veit bezt. Bragi hefur
alltaf náð mjög persónulegum tökum,
hvort heldur hann vann i grafik eða
málaði. Þó hér sé ekki um málverk að
ræða í venjulegum ’skilningi þess
orðs, tekst Braga að skapa merkileg-
an myndheim, sem þróast getur i
ýmsar áttir: Sumum kann að virðasi
myndir af þessu tagi dálitið strembn-
ar við fyrstu kynni, en þær vinna á
eins og allt sem vel er gert
Listasafn Ríkisins
eða öllu heldur nefndm, sem sér
um innkaup á listaverkum til safns-
ins, hefur sannarlega átt þess kost að
festa kaup á ágætum verkum á þess-
um vetri. Hinsvegar hefur háttalag
nefndarinnar ekki vakið litla athygli
— og þá fyrir það sem siður skyldi.
Stundum virðist svo sem þessi nefnd
sé búin að ákveða það áður en sýmng
er opnuð, hvort ómaksins virði sé að
líta þar inn og margir hafa látið i Ijósi
furðu á vali nefndarinnar Að sjálf-
sögðu á safnið að kaupa myndir á
hverri einustu sýningu, sem haldin er
að Kjarvalsstöðum og i Norræna hús-
inu, — minnugt þess, að þar eiga að
vera þröskuldar, sem einungis fram-
bærileg list kemst yfir Samt var
nefndin beinlinis rekin til að koma á
sýningu Gunnlaugs Stefáns i Nor-
ræna Húsinu og án þessa hefði safnið
ekki eignast mynd eftir hann frá
þessari athyglisverðu sýningu
Nefndin smðgekk allar beztu myndir
Þorbjargar Höskuldsdóttur og festi
kaup á mynd, sem stóð þar flestum
að baki. Á sýningu Baltasars kom
nefndin ekki fyrr en næst siðasta
daginn og festi kaup á mynd, þegar
ekkert úrval var lengur til Ef Lista-
safn íslands á að verða meira en
nafmð tómt, er nauðsynlegt að
ástunduð verði önnur og betri vin’nu-
bröðg i þessu efni.