Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.1979, Blaðsíða 3

Sýningarhúsið Malmö Konsthall.
skúlptúrinn hékk niður úr loftinu en hinn
stóð fyrir utan og voru börnin ekki lengi
aö uppgötva þetta mjúka leiktæki, gæslu-
mönnum sýningarinnar til mikils hugar-
angurs en Jóhanni til staöfestingar á því
sem hann ætlaðist til. Svo heppilega vildi
til, að slönguskúlptúrarnir, sem Jóhann
vann fyrir sýninguna og sett var upp í
sambandi viö Ólympíuleikana í Munchen,
voru geymdir í Þýskalandi og því ekki
langt undan.
Best myndu þessir skúlptúrar njóta sín
fljótandi á vatni, þar sem þeir í fjarðlægö
líkjast helst löngu útdauöum kynjadýrum.
Kannski fleytir Jóhann þeim einhvern tíma
út á Tjörnina, þegar þau hjónin taka sig
upp og flytjast heim. Hörður Ágústsson
var sá eini þeirra ellefumenninganna, sem
ekki gat verið viöstaddur opnun sýningar-
innar sakir mikilla anna heima fyrir. Þarna
sýndi Höröur eldri teikningar og myndir
gerðar með litböndum, sem í daglegu
máli kallast „teip" og viö minnumst frá
sýningu hans að Kjarvalsstöðum 1976.
Líta má á límbandsmyndir Harðar sem
kannanir á eðli og afstööu frumforma og
tilraunir með verkun lita og optískra
áhrifa. Sökum sérstæðra vinnubragða og
hreinleika lita og forma juku þessar
myndir verulega breidd sýningarinnar.
„Sól úti, sól inni“ hefði getað veriö
samnefnari verka Jóns Gunnars Árnason-
ar. Hann er höfundur sólskúlptúra, ákaf-
lega skemmtilegra og frumlegra að mín-
um dómi. Eitt stærsta verk hans er
„Sigurvagn sólarinnar", þar sem tvö hjól
eru undirstaöa léttikerru úr áli og króm-
húðuðu stáli, sem teygir upp þrjá óreglu-
lega arma og enda í þrem kringlóttum
speglum. Hlutverk þeirráer eins og segir í
yfirlýsingu Jóns Gunnars í sýningarskrá;
„ef þú heldur spegli á loft móti sólarljós-
inu, þá endurvarpar spegillinn Ijósgeislum
til baka til sólarinnar, sem viö það verður
Ijósmeiri og sendir sterkari sólargeisla til
jaröar."
Fyrir utan sýningarsalinn hafi einnig
verið komið fyrir spegilskúlptúr eftir Jón
Gunnar; eins konar hreyfilistaverki, sem
veðri og vindum var ætlað að hreyfa, en
höfðu leikiö svo grátt, aö þegar ég kom
aftur til Málmeyjar nokkrum dögum síðar,
týndi ég spegilbrotin upp úr götunni.
Frá Amsterdam komu fjórmenningarnir
Hreinn Friðfinnsson, Ólafur Lárusson og
bræðurnir Kristján og Sigurður Guö-
mundssynir sem allir eru búsettir þar.
Hreinn kom með „Regnbogaróluna" sína
og hefði ég gjarnan viljað sjá meira frá
hans hendi, en fallegt Ijóð í sýningarskrá á
ensku og sænsku jók hlut hans verulega.
Ég tók mér leyfi til að snara því á íslensku:
Ólafur Lárusson notar kvikmyndavélina
til að koma á framfæri Ijóðrænum hug-
dettum sínum og sýnir 8 mm myndsegul-
band gert á síðasta ári og ber heitið:
Athugasemd án ástæöu. Auk þess sýnir
Ólafur á veggjum báss síns myndir
(negatívur) af sama myndsegulbandi.
Sigurður Guðmundsson yrkir einnig með
myndavélinni; oftast nær er hann aðalper-
sóna „ástands“ þess er hann setur á svið í
myndinni. í sýningarskrá segir Sigurður:
„Listsköpun mín fjallar um það sem ég
ekki þekki, en er þó til. /Etlun mín er aö
lýsa þeim hluta raunveruleikans sem mér
er ókunnur."
Oftsinnis hafa konseptlistamenn verið
ásakaðir fyrir það að skapa list sem er
almenningi óaögengileg. Því er það þakk-
arvert þegar listamenn setja fram skýring-'
ar á hugmyndum, þar sem verkin skýra
sig ekki sjálf. Verk Sigurðar Guömunds-
sonar eru einnig hugmyndafræðilegs eðlis
og mestan svip á bás hans setja línu-
myndir hans, 24 myndir og 60 línur í
hverri mynd, mismunandi breiðar eftir
tíma þeim sem hann gefur sér við hverja
mynd.
Frá Dússeldorf kom Þóröur Ben
Sveinsson meö stórt málverk af róman-
tískum toga spunniö: Sumarnótt á Þing-
völlum í æsilegum litum, sem aðeins þeir
þekkja sem upplifaö hafa litabrigði ís-
lenskrar náttúru. Einnig sýndi Þórður
teikningar af húsum þar sem hann setti
fram skemmtilegar hugmyndir um ákaf-
lega manneskjulegt umhverfi og aliir íbúar
fjölbýlishúsa hafa aðgang aö grænum
bletti.
Frumstærðfræði er viðfangsefni
Magnúsar Pálssonar. í staðinn fyrir að
krota tölurnar á blað eru þær krotaðar í
sand, síðan eru teknar gibsafsteypur og
afsteypurnar sýnir Magnús á löngu borði
sem gengur eftir sýningarsalnum. Þar eru
þeim raðað upp og hægt að lesa úr
tölunum á negatífum og pósitífum gibsaf-
steypunum.
Tryggvi Ólafsson átti þarna mörg stór
málverk, sum ný, en önnur eldri og fóru
þau ákaflega vel vegna góös rýmis, þar
sem djúpir og mettaðir litatónar verkanna
fengu nú að fullu notið sín.
Þá skal síðast telja Magnús Tómasson
sem sýndi í fallegum glerkössum verk sín:
tilbrigði um flugiö og sögu þess og
hugleiðingar um grískar goðsagnir, ásamt
samanburðarlandafræði hans um Snæ-
fellsjökul og Fujiama. Allt sett saman og
unnið með þeirri verklagni og nákvæmni
sem Magnús er þekktur fyrir og með ívafi
af skemmtilegum gálgahúmor.
Sýning þessi hefði ekki orðið að veru-
leika, ef ekki hefði komið til skilningur og
hjálpsemi forráðamanna Loftleiða sem
fluttu verkin endurgjaldslaust til Svíþjóðar
og skutu sæti undir höfunda verkanna,
svo og lagði Norræni menningarsjóðurinn
sitt af mörkum. Listamennirnir rómuðu
mjög hjálpsemi svía, en ekki sáu íslensk
yfirvöld sér fært aö styrkja þetta vafa-
sama fyrirtæki, sem þó verður til að auka
hróður íslands á ómældan hátt, öllum
aöstandendum sýningarinnar til hvatning-
ar og mikils sóma. Held ég, að allir sem
viðstaddir voru opnun sýningarinnar í
Malmö hafi verið sammála um að sá
dagur hafi verið mikill hátíðardagur.
Frá rótum hins glæsta turns
ímyndunar
vex fram skuggi hans
auömjúkur skuggi játningar
í birtu sólar
í mánaskini
lætur vel viö heigar víölendar
grænar grundir
einfaldleikans
þar sem einhvers staöar
segir sagan
liggur fjársjóðurinn
sem hugurinn þráir sárt
tilgangurinn
Hvarerveltvangur
foreldratil þessaöhafa
öhrif ö þröun skölans?
Skólamálin eru ofarlega í hugum tengsl milli námsgreina, fulloröins-
margra Þessa dagana. Greinar eru fræðsla, á aö stefna aö því aö börn
birtar í fjölmiölum, ráðstefnur meö meðalnámshæfileika skuli njóta
haldnar og umræöufundir um alls sín best, sálfræöiaðstoö fyrir börn
konar veigamiklar ákvaröanir sem sem eiga í sérstökum erfiðleikum, —
eru á döfinni og Þarf aö ræða eöa allt eru þetta þýðingarmikil mál fyrir
taka ákvaröanir um. hvern og einn, viökvæm og vand-
Þeir sem taka Þátt í þessari um- meðfarin. Fram aö Þessu hefur
ræöu eru næstum einvöröungu ákvaröanataka um Þau veriö næst-
skólafólk, kennarar og skólastjórar, um algerlega utan áhrifavalds for-
en minna heyrist frá öllum hinum eldra eöa forráöamanna nemanda,
sem standa utan viö skólana. Margt peirra aðila sem Þó samkvæmt
af þessu fólki Þar á meöal stór hluti lögum bera meginábyrgö á Því
foreldra skólanemendanna hefur líka hvernig til tekst við uppeldi og
skoöanir á Því hvernig skólarnir skuli þroska þessara barna.
Þróast, hver skuli vera almenn mark- sú tilhögum sem hefur tíðkast í
miö, hverju Þurfi að breyta og hvern- mörgum skólum aö hafa sérstaka
ig, byggt á reynslu, menntun og í foreldradaga í pví formi aö annað
mörgum tilfellum á samanburði viö foreldra eöa báöir spjalla við kenn-
skóla í öörum löndum. ara í einrúmi um námsárangur og
Þaö ætlar aö ganga ótrúlega seint frammistööu barns síns er góö svo
aö koma á skipulögðu samstarfi langt sem hún nær, en er ein sér
foreldra og skóla hér á landi, Þrátt engan veginn fullnægjandi lengur.
fyrir margar ályktanir, góðan ásetn- Þaö er kominn tími til Þess að gera
ing og umræöu manna á milli í pá kröfu bæöi til foreldra og skóla-
áratugi. fólks aö Þeir hætti aö líta svo á aö
Kennarar kvarta oft undan Því að skólinn sé eingöngu einkamál hvers
foreldrar sýni ekki skólanum áhuga, og eins nemanda og foreldra viö-
en þegar grannt er aö gáð er hrein- komandi.
lega gengiö út frá pví að foreldrar Þar sem foreldrar bera í raun
séu sinnulausir og Það viöhorf er ábyrgö á Því hvernig skólanum tekst
áberandi aö alls enginn ávinningur til aö aöstoða viö uppeldi barnanna
sé aö Því fyrir skólann aö samstarf og unglinganna þá verður að veita
takist, í mesta lagi aö slíkt sé gert peim vettvang til raunverulegra
fyrir þrýsting og frumkvæði foreldr- áhrifa t.d. meö foreldraráöum eöa
anna sjálfra. fulltrúum foreldra í skólastjórnir,
Margir foreldrar segja þá sögu aö kosnir af foreldrum í viðkomandi
þeim sé boðiö í skólann til þess að skóla. Þaö er til vísir að þessu í
fylgjast meö og kynnast námsefni og nokkrum skólum en þetta veröur aö
kennsluháttum en þegar aö því er vera almenn regla. Verkefnin eru
komiö aö spyrja hvar sé vettvangur mörg og aðkallandi fyrir slíka sam-
til Þess aö hafa áhrif og gagnrýna, starfsaðila aö vinna aö, svo sem aö
með Það fyrir augum aö taka Þátt í samræma skólann aö heimili og
Því aö móta skólann, Þá sé svariö á fjölskyldulífi en ekki öfugt eins og
Þá leiö aö „svona er unniö hér — hefur viögengist allt of lengi.
ykkur er boöið aö koma og fylgjast Þaö er aö byrja aö renna upp fyrir
með en þess er ekki óskaö að þiö fólki aö þaö hlýtur fyrst og fremst aö
breytið neinu, jú gagnrýnið en viö vera hagur barnanna, eins og best
Þurfum ekki aö fara eftir Því.“ fer á Því aö samhentir foreldrar
Á þingum og fundum skólafólks annist uppeldi þeirra, aö á sama hátt
eru teknar mikilvægar ákvarðanir séu góö og traust samskipti skólans
um mál sem varða allan Þorra barna og forráöamanna barnanna ein
og unglingar í landinu og geta skipt meginforsendan fyrir pví aö skóla-
sköpum fyrir framtíöarheill Þeirra í starfiö beri tilætlaðan árangur.
námi starfi og í lífinu yfirleitt; sam-
ræmdu prófin, sérkennsla í lestri, Erna Ragnarsdóttir.