Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.1979, Blaðsíða 14

Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu
j \ m\ tFOC nuv- íhf. X <Tf
s A K N -t* A U S 1 £> jfí V 'A
A P A ,*t'C A u 4 A £> V A L
FUCL ÍA-IU K A r T U A L U 'll-'fí T iK‘T- XA»T 3 A L A
■V C.uS> r**At f- A f) i R Lo*KA Clucl- At L A A K1IÍS- ie. T A P
K' z, K 'A K ! AT- ORKfl E L T A ‘ÁV* HA*. U N N U r
K e L A AR 5 K T ’o r A K c. n / N A
£.F- oPU- ? K U UJ ÍN D- IhJd BIOD- K b S A K K i á /4BIR
fJÍ'* K f? önn- F 1 T U R SÁR- / n UAIA9 K A L D A F
Ifc K A k \ K 'tolfí nunAu R A K A £ L '0 K A
í HCM N "0 S 5rJ- eMMiíj ! ?Öt.OlM - Lec. K h U á T 1 N r'
V iwvxe 5 T 'A L 1 U F A Af 'A VI A
H A L A R I £> U N A 'A D &L. Ú£LT Æ £
|l- 1 'S K 5> A R ?! N 1 5icw- e t / N £ ! d L 1
llNC,- 1 ' r‘ F A R \ Ð N u r N A KoM- IST N 'A l R
l cJ UiTfi \iefík íilT- Ufi ÚT Ifífííys- u n TrUin f^ L/K- /\MÍ' HLUT- | /h'N Á"*vV KÍUL- DRfl 1 t^LL, I [SP/L- | IU fírrue UofíClA rffí
» 1 [•: (i L! ® „ •’ & í- 1 L-
S p i L. rucL Ílar
A AA O O Í5 VdnDU NMANNi NAfN ÓHR' w «-T. FTLU- e>T'ttit
Kul- IÐ iKlRk-Ja iHöfC 1 1 fJCl ZrKrU- L£ þ>UN WUA '/£
\st*FUR tA" IR 1=»P- ætu
FfíLHI
w6r/<}
|^° MfiRK Tíkim L'i F - FÆA 1
FP yictf. tApAK *T*
MUHN- ■TÓBfíK- i £> XURT UWUtA J y 5N- LIPRft
I?|FAM PR rcsfí
aveTPi 3or?e>q C/T- / LU
1R L'i K"- A N1 J- Hluti LeCLTQ ÍK.ST. .UA
vorr FflR
(.ewaö- M.- giúifJR Hl'iFuM Köpift- VI35 - LfUX 1
KoH - flH ENC. - / AJ a KL\f>- UR 1 Höcln- A P-
1 \cu- IÐúR
MI.NHÍ Nf.Ff' ÍéIKN | y J FliK- u R
Fenix
Framhald af bls. 31
Sagan af fulginum Fenix eins
og hún er á höfuölíni frá
Snóksdal, sem varöveitt er í
Þjóömingjasafni. Ljósm. Gísli
Gestsson.
Ég veit, aö séra Guðmundur Erlendsson
fór einu sinni í læri til Odds biskups
Einarssonar til þess aö láta hann yfirfara
eitt kvæöi sitt, enda þótti honum þaö
vafalaust miklu skipta, aö hin andlega
spekt væri í góöu lagi í því kvæði. Þetta
var nefnilega minningarkvæði um Herra
Guöbrand Þorláksson Hólabiskup, og
lagöi hann þar út af aldingarðs-fyrir-
myndaninni.
Séra Guðmundur var hrifnastur af
tveimur fuglum í heimi hér. Annar þeirra
var fuglinn Fenix, hinn var íslenska lóan.
Hann heiðraði báöa þessa fugla meö
kvæöi, sem hann orti undir sama bragar-
hætti. Geta má lóukvæðisins fyrst, því aö
það átti sér síðar nokkur eftirköst. Séra
Guðmundur útskýröi nefnilega lóunafniö
svo, aö þaö væri dregið af lofsöng
lóunnar til Guös. Þessvegna skrifaði hann
nafn hennar „lófa“. Allt háttalag „lófunn-
ar“ var síöan útskýrt á andlegan hátt, og
má þar kenna aöskiljanlega þjóðtrú um
þennan vinsæla fugl. Eftirköst þessa
kvæðis ætti hverjum íslendingi aö vera í
fersku minni. Hver kann ekki þetta kvæöi
Jónasar Hallgrímssonar:
Snemma lóan litla í
lofti bláu „Dirrindí"
undir sólu syngur.
„Lofiö gæsku gjafarans,
grænar eru sveitir lands
fagur himinhringur.1*
Svona hefur hin andlega spekt 17. aldar
elt okkur í dulargerfi ailt fram á daginn í
dag.
En snúum okkur nú að fuglinum Fenix,
og „Sólarstaðnum".
í Fenix-kvæði segir frá því, er Fuglinn
Fenix flytur eggiö sem hann hefur vafiö
utan um blóðorminn, sem af honum
kviknaði, til Heliopolis. Svo segir:
í Sólar mæta musteriö
meö það kemst á altariö.
Skjótlega svo skilur við,
þá skoröaö hefur í máta.
Hins að fyrra fornum siö
fær um eyðimerkur bið.
Elskar gjarnan einværiö
ei vill skoöast láta.
Þetta „Sólarmusteri" kemur aftur fyrir
öðru kvæði séra Guömundar, en þá á
hann viö íslensku kirkjuna. Kvæöiö heitir
„Vökubón", og er hugleiðing um íslenska
kirkjusögu frá því aö lúthersk trú hélt
innreiö sína í ísland.
Þar segir m.a.:
Paradísar port með Ijósum
prýöilegt hefur hér fyrir lýðum
opið staðiö um árin téöu.
Er og Sólar-hér musteri.
Hér verkstaöir Herrans kæra,
hér og þjónar Drottins eru,
hér prentverk og herrar dýrir,
hér dýrmætir skólar eru.
Ummælin um skólana vísa til þess, aö
Jósef var talinn hafa haldiö skóla í
„Heliopolis.“
Síðar í sama kvæöi segir hann:
Gullleg öld í ísaveldi
er sem víðar því hjá lýðum,
evangelí sendist sálum,
sætur tón með Herrans þjónum.
ísland hafiö er því reyndar
ofur mjög aö Sólar hofi
oröa Guös fyrir eign og dýröir
álíka sem Kapernáum.
Þessi líking um landiö okkar er því
byggö á sögninni um fuglinn Fenix.
Ariö 1812 orti ónafngreindur íslending-
ur kvæði af fuglinum Fenix. Þaö er ort
undir einhverjum vikivakahætti, og er
viðkvæðið svo:
Einn er fugl í heimi yst.
um hann vísir greina
hann merki Krist og upprisuna hreina.
í kvæði þessu er fyrirmyndanin heim-
færö upp á Krist, og hinn trúaöa mann.
Lokavers kaflans um Krist hljóöar svo:
En hvaö fríður, já fegri þá
en Fenix, svo eg meina
varstu, Jesú, á að sjá,
er upp þig reistir dauöu frá
meö upprisunnar vegsemd harla
hreina.
Lokaerindi kvæöisins er þetta fallega
bænarvers:
Flý eg nú sem fugl í ból,
þú fríðust bótin meina,
í þitt fagra friöarskjól.
Fylgi oss æ þín náöarsól
og gefi oss loksins lífsupprisuna
hreina.
Deilt um.
fornritaútgöfur
Framhald af bls. 7
Tillagan var felld með 17 atkvæðum
gegn 12.
Já sögöu: Einar Olgeirsson, Finnur
Jónsson, Gunnar Thoroddsen, Lúövík
Jósefsson, Sigfús Sigurhjartarson, Sig-
uröur Bjarnason, Sigurður Guðnason,
Sigurður Thoroddsen, Þórpddur
Guömundsson, Áki Jakobsson, Ásgeir
Ásgeirsson, Barði Guðmundsson.
Nei sögöu: Eysteinn Jónsson, Garðar
Þorsteinsson, Helgi Jónasson, Jakob
Möller, Jón Sigurösson, Jörundur
Brynjólfsson, Ólafur Thors, Páll
Zophóníasson, Páll Þorsteinsson, Pétur
Ottesen, Siguröur E. Hlíðar, Siguröur
Kristjánsson, Siguröur Þórðarson, Skúli
Guðmundsson, Sveinbjörn Högnason,
Bjarni Ásgeirsson, Jóhann Jósefsson.
Jón Pálmason og Stefán Jóh. Stefáns-
son greiddu ekki atkvæði.
Emil Jónsson, Gísli Guömundsson, Gísli
Sveinsson og Ingólfur Jónsson fjarstadd-
ir.
Þá fór fram atkvæöagreiösia um tillögu-
grein þremenninganna. Hún var sam-
þykkt meö 19 atkvæðum gegn 12, nafna-
kall.
Já sögöu: Helgi Jónasson, Jakob
Möller, Jón Pálmason, Jón Sigurösson,
Jörundur Brynjólfsson, Ólafur Thors, Páll
Zóphóníasson, Páll Þorsteinsson, Pétur
Ottesen, Siguröur E. Hlíðar, Siguröur
Kristjánsson, Siguröur Þóröarson, Skúli
Guðmundsson, Sveinbjörn Högnason,
Bjarni Ásgeirsson, Finnur Jónsson, Garö-
ar Þorsteinsson, Eysteinn Jónsson og
Jóhann Jósefsson.
Nei sögöu: Gunnar Thoroddsen, Lúövík
Jósefsson, Sigfús Sigurhjartarson, Sig-
urður Bjarnason, Siguröur Guönason,
Siguröur Thoroddsen, Áki Jakobsson,
Ásgeir Ásgeirsson, Barði Gúðmundsson,
Einar Olgeirsson, Þóroddur Guðmunds-
son og Emil Jónsson.
Þrír þingmenn voru fjarstaddir: Gísli
Sveinsson, Gísli Guðmundsson og Ingólf-
ur Jónsson. Þaö vekur nokkra athygli, aö