Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.1979, Blaðsíða 12

Lesbók Morgunblaðsins - 17.02.1979, Blaðsíða 12
Pétur Einarsson, skólastjóri: Áhuginn á náminu á að kveikja þá þrá, sem leiðir af sér leit. Litið inn í Leiklistarsk íslands Loftið í blöðruna Góöu leikriti mætti meö fullri viröingu líkja viö hagleiksblööru, sem þá fyrst nær fullri reisn og þýöingu er sannir listamenn hafa fyllt hana anda sínum; blásiö hvert hólf hennar upp samkvæmt gildi þess fyrir heildina. Ef vondir listamenn fara um hana höndum verður útkoman önnur. Sumir eyða öllu lofti sínu í aö blása meö eld í augum út einn hluta hennar, sem verður fyrir bragöið heljarinnar óskapn- aður, en afgangurinn hangir niður úr sem tuska. Aörir ráöa hvorki yfir tækni né innblæstri til afreka og lyktir veröa þær aö hamurinn liggur í óreiöu á gólfíhu eins og slytti. Þá er stundum sagt aö viðkom- andi leikari hafi fariö snoturlega með textann. Leikllst er list augnabliksins. Áhrif hennar veröa ekki varöveitt á söfnum eöa í bókum. Engu að síður verður einn þáttur leiklistarinnar ferjaöur yfir árin, — sam- eiginleg tækniþekking. Helztu leikhús- lifa menn hafa jafnan lagt áherslu á nauðsyn þess fyrir alla leikmenningu, aö hver kynslóö leikara nái sem mestri leikni og kunnáttu og hlúi aö henni. Leiöin liggur í Leiklistarskóla íslands. Þar eru 16 manns lokuö inni frá morgni til kvölds aö læra að lifa lífi annars fólks. Það er hádegi. Einn nemandinn liggur veikur heima. „Þaö ætti að hafa þennan skóla í sóttkví," segir Hafdís Árnadóttir leikfimikennari. Þetta er strangt nám, en sú spurning vaknar, hvaö veröi kennt í listgrein sem þessari. Og hvað er góöur leikari? Góður leikarí getur allt „Þaö er sagt aö góöur leikari sé maður sem geti allt," segir Pétur Einarsson, skólastjóri. „Þetta er efni í ritgerð, en beztu leikararnir eru yfirleitt fjölhæfir listamenn. Leikarinn verður aö hafa fullkomiö vald yfir líkama sínum, rödd og tali. En auk þess verður hann aö hafa gott Lœrt að annarra samband viö þau ógrunduðu viöbrögö sem koma frá hjartanu og geta nýtt sér þau hvenær sem er. Hann þarf aö hafa ímyndunaraflið vakandi og nýta þaö í sköpuninni og þar aö auki heilmikiö innsæi í manneskjuna, geta skynjaö aöra menn jafnt og sjálfan sig. Loks þarf góöur leikari aö hafa vissa sögulega og fræöi- lega þekkingu á listgreinlnni, auk þekk- ingar á vinnubrögöum í leikhúsi." „Sú aukakrafa er lögö á leikarann, aö hann verður að vinna meö öörum aö því aö skapa listræna heildarmynd. Þaö þurfa meðlimir hljómsveita aö vísu líka aö gera, en þeir þurfa þó aðeins aö vinna meö einu hljóöfæri. Leikarinn þarf aö nota allan líkama sinn og hugsanakerfi." Pétur ræöst á hina spurninguna, sem sett var fram: „Þessi skóli getur aldrei kennt allt. Þaö væri fáránlegt aö ímynda sér aö héöan væri hægt aö útskrifa fullkomna leikara. Þegar í leikhúsið kemur, er hvert verkefni listamannsins barátta frá grunni. Meö þjálfun og þekkingu stendur hann hins vegar betur aö vígi í þessari baráttu." „Hér mætast tveir pólar, skólinn og nemendur. Þetta er nám af því tagi, sem krefst áhuga af nemendum. Og sá áhugi útheimtir gífurlegan kraft og einbeitingu og, — þaö sem er hverjum listamanni gulls ígildi: Þrá sem leiðir af sér leit.“ Að missa ævintýrið En hvaö er kennt í leiklistarskóla? Leikarar eru ekki sérstakur þjóöflokkur, og því velst til þeirrar iöju fólk úr ólíkum rööum samfélagsins. En leikhúsið er ekki aöeins spegill mannlífsins: þar kvikna tilfinningar og hreyfingar, sem flestir þurfa aldrei að sýna í lífinu. Því beinist námið í fyrstu mjög aö því aö losa um ýmsar andlegar og líkamlegar hömlur, annars vegar meö erfiöri leikfimi, hins vegar meö svokölluöum spuna, sem felst í því aö lifa sig undirbúningslaust inn í ýmiss konar aöstæöur. Smám saman dregur úr þessari þjálfun, og fræöilegra nám veröur meira. Þar rís hæst leiktúlkun, þar sem nemendur æfa til sýninga kafla úr leikritum og reyna þar aö nýta fengna þekkingu og reynslu. Auk þess má nefna raddþjálfun, söng og flautuleik, alhliöa fræöslu um íslenzkt mál, leikhúsfræöi og leiklistarsögu, skilmingar, — og fyrir kemur að nemendur eru sendir út á götu aö draga lærdóm af samborgur- um sínum. „Þetta nám heur í för meö sér jákvæö- ara hugarfar gagnvart öllu mannlífi," segir nemandi í 1. bekk, Ragnheiöur Tryggva- dóttir. Aörir í bekknum heita Ellert, Kjartan, Sólveig, Arnór, Erla, Pálmi og Örn. Kjrtan: Fordómarnir eru margir fljótir aö hverfa. Ellert: Þaö veröur eðlilegt, að til sé öðruvísi fólk en viö! Erla: Áöur hætti mér til aö draga fólk í dilka og einfalda þaö. Nú reyni ég meira aö átta mig á því, hvaö ræöur mynd minni af því og hvaö er á bak viö þessa mynd. Arnór: Og maður áttar sig betur á því, hvaö umhverfi ræöur oft miklu í mótun fólks. Erlá: Líka ýmsar hugmyndir um siðferði og annað, sem okkur eru innrættar og viö vitum ekki hvers vegna viö aðhyllumst. Viö ræðum eilítiö muninn á þessu námi og því, sem þau hafa áöur kynnzt. Öllum ber saman um aö hér veröi ekki slegið slöku viö, — hver og einn veröi aö standa skil gerða sinna. „Viö erum hér til aö draga lærdóminn úr kennurunum, en ekki þeir til aö troöa honum í okkur eins og áöur,“ segir Ragnheiöur. En hvaöa áhrif hefur þaö á hugmyndir manns um leikhús aö hefja leiklistarnám? Ragnheiður: Maður gerir fyrst og fremst mikiu meiri kröfur til niöurstöðunnar, aö þaö sem er aö gerast á sviðinu þjóni tilgangi sýningarinnar í heild. Arnór: Nú veröur sýningin að vera markviss. Áöur sat maður hugfanginn yfir dýröinni á sviöinu, en nú kemur fyrir aö maöur er alveg miöur sín eftir alla ringulreiðina. Kjartan: Ég hef líka áttaö mig betur á því, hvað hver einstakur maöur er mikil- vægur og þarf aö leggja mikið á sig. Ellert: Maöur hugsar nú um fleiri hliöar á leiklistinni og veltir meira fyrir sér, hverjum útkoman er aö þakka og kenna. Kjartan: En erum viö aö segja aö maöur veröi aö fara í leiklistarskóla til aö geta notiö leiksýninga?

x

Lesbók Morgunblaðsins

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Lesbók Morgunblaðsins
https://timarit.is/publication/288

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.