Lesbók Morgunblaðsins - 07.07.1979, Blaðsíða 2

Nú
væri
Anna
Frank
fimm-
tug
Dagbók Önnu Frank var fyrst gefin úr 1947. Hún var
skrifuð í ffyrri heimsstyrjöldinni, er Frankfjölskyldan ásamt
fjórum öðrum gyöingum var í felum fyrir nasistum í
Amsterdam. Nú eru 35 ár liðin frá pví upp komst um fylgsni
peirra og pau send í „vinnubúðir“ gyðinga, paðan sem
aöeins Otto Frank, faöir Önnu, átti afturkvæmt. Anna var
aðeins 15 ára er hún dó. Hún hefði pví orðið fimmtug 12. júní
á pessu ári. Enn heillar dagbókin hennar hugi lesenda um
allan heim og hefur sagan verið bæði kvikmynduð og færð í
leikritsform.
Þessi grein er úrdráttur úr bók, sem brátt kemur út hjá
bókaforlaginu „Frontpage Pass“ f Sviss. Hér segir Otto
Frank, sem nú er 89 ára gamall, frá pví, hvernig hann komst
að örlögum Önnu og uppgötvaði dagbókina, sem hefur
oröiö honum óumræðanlega mikils virði.
Otto Frank býr
nú í Svitis ásamt
annarri konu
sinni. Hér heldur
hann á einni ai
þcim mörgu bók-
um. sem gefnar
hafa verið út til
minningar um
Önnu Frank.
©
Bak við bókaskápinn var inngangurinn
að felustað Frankfjölskyldunnar.
Þarna héldust þau við, ásamt fjórum
öðrum gyðingum í 25 mánuði. unz
komið var upp um þau.
OTTO FRANK
segir frá
dóttur sinni
og hinni
frægu dag-
bók hennar
Anna heföi orðiö fimmtug á þessu
ári. Enginn veit, hver örlög hennar
heföu orðið, ef hún hefði lifað. Ef til
vill væri hún nú frægur rithöfundur,
eða gift Pétri vini sínum og barn-
mörg móðir. Þetta eru allt draumór-
ar í mér, en víst er, að örlög Önnu
eru orðin lifandi tákn um þá kúgun
og drápsfýsn, sem við áttum við að
búa, og sem ennþá á sér hliðstæðu í
heiminum í dag. Dagbók Önnu hefur
komið út á 52 tungumálum og að ég
held í meir en 13 milljónum eintaka.
Ýmsar stofnanir hafa og verið settar
á laggirnar til minningar um Önnu,
t.d. „Anna Frank Foundation" í
Amsterdam, „Japanese Christian
Friends of Israel" í Japan. í Belgíu
var rósategund skýrð eftir Önnu, og í
Pennsylvaníu ber 12. júní nafn henn-
ar. Síðast en ekki síst hefur bókin
verið kvikmynduð og færð í leikrita-
form.
Eftir að stríðinu lauk, hélt ég aftur
til Amsterdam til aö hitta vini mína,
en þeir voru nú mitt eina athvarf í
lífinu. í þeirra hópi voru hjónin Henk
og Miep, sem höfðu veitt okkur
fylgsni fyrir nasistum. Ég var niöur-
dreginn við komuna til Amsterdam
og óviss um, hvort ég myndi nokkurn
tíma sjá börnin mín aftur, en ég hafði
ekkert af þeim frétt frá því við vorum
flutt á brott 1944. Ég hafði sjálfur
verið sendur til Auschwitz í þrælk-
unarvinnu. Þar veiktist ég og var enn
á sjúkrahúsinu, þegar Rússarnir
komu í janúar 1945. Ég man ennþá
eftir þeim, klæddum í hvítar loðkáp-
ur. Okkur var sama, þótt þeir væru
kommúnistar, við hugsuðum ekki um
pólitík, frelsið var okkur mikilvæg-
ara.
Rússarnir gáfu okkur mat, þótt
ekki heföu þeir mikið sjálfir og fluttu
okkur í lestum frá Auschwitz yfir
Katowitz, Zernowitz til Odessa. A
þessu ferðalagi frétti ég um dauða
konu minnar. Hún hafði ekki gert sér
neinar vonir um að ég né börnin
kæmust af og missti þá alla lífslöng-
un sjálf og þarf þá ekki að spyrja að
endalokum. Eiski komst ég að því,
hvaö orðið hafði um börnin, þrátt
fyrir ótal fyrirspurnir á meðal sam-
ferðamanna minna.
Eitt sinn er lestin stoppaöi á
leiðinni, kom gömul vinkona Önnu
frá Amsterdam auga á mig. Hún
kynnti mig fyrir móður sinni, sem var
einnig aö spyrjast fyrir um mann sinn
og son. Þessi kona hét Fritzy, og
giftumst við síðar. Ekki grunaði mig
þá, hvað framtíðin bæri í skauti sínu.
— Ég geröi allt, sem ég gat, til að
afla mér upplýsinga um dætur mínar,
en án árangurs. Það var ekki fyrr en
fjórum vikum eftir komu mína til
Amsterdam, að ég fékk þær fréttir
frá fólki, sem hafði verið í „vinnubúð-
unum“ við Bergen Belsen, að Anna
og Margot höfðu fengiö berkla og
dáiö. Ég var niöurbrotinn viö þessar
fréttir. Til að hafa eitthvað fyrir stafni
sneri ég mér að því, að byggja aftur
upp kryddinnflutningsfyrirtæki, sem
ég haföi átt fyrir stríðiö og fékk mér
til aðstoðar nokkra vini mína og fyrri
samstarfsmenn. Einnig starfaði ég
að ýmsum líknarstörfum, t.d. reynd-
um viö aö hafa upp á ættingjum
munaðarlausra barna í þeim tilgangi
að koma þeim til fjölskyldna þeirra,
og heimsóttum sjúka og fatlaða. Öll
þessi störf gáfu lífi mínu nýtt gildi.
Fyrrum samstarfsmenn mínir í