Lesbók Morgunblaðsins - 07.07.1979, Blaðsíða 5

„Ég fór aö sarga
á fiðluna ... það
brakaði í vindla-
kassanum og
skerandi kveinin
úr stálþráöar-
strengjunum
voru ömurleg.
Kötturinn þaut
út úr rúminu og
rauk á dyr“.
' '\\ \\ X Vr/^\ \ j.!- ' í iíl| li / • i I 'i
og fór aö leika á heimasmíðuöu Fiðluna.
Ég vissi ekkert um lag og haföi ekki einu
sinni minnstu skímu um tónlist. Stál-
þráösstrengirnir nötruöu. Vlndlakassinn,
sem búiö var aö rýja venjulegu innihaldi
sínu, titraöi af tómahljóöi og holhljóöi.
Hræðileg óhljóö bárust aö eyrum. Köttur-
inn stökk á dyr.
— Því ertu aö þessu? sþurði móöir
mín.
— Ég ætla aö verða mikill tónlistar-
maöur.
— Enginn úr okkar ætt hefur getaö
rekið upp bofs, nema þá móðurafi minn,
sagöi mamma. Viö höfum aðeins getaö
unnið.
— Ég ætla aö fara í ferðalög og spila
meö mikilli söngkonu. Mömmu féllust
hendur viö tilhugsunina eina.
— Hver er þaö? spuröi hún eins og
þaö skipti meira máli.
— Þaö segi ég ekkert um. En ég ætla
aö spila. Hún á aö syngja.
Móöir mín reyndi um stund aö afbera
óhljóðin á meöan hún var aö íhuga þetta.
Hún ætlar aö koma hingað einhvern
sunnudag svo aö við getum æft okkur,
sagöi ég.
— Þú lætur þér ekki detta í hug að
fara aö draga neinn hingaö.
Ég var aö reyna aö spila eitthvaö á
fiðluna. Mig langaöi aö laða fram þú
bláfjallageimur úr urgandi stálþráöar-
strengjunum. Sjá þann hinn mikla flokk
um fjöll stóö mér svo fjarri aö ekki tjóaöi
um aö taja. En sundurslitinn þjóösöngur-
inn sem alltaf hjakkaöi í sama farinu vildi
ekki einu sinni taka á sig neitt form. Ég
stautaöi mig í hljóöi fram úr textanum, en
reyndi aö spila undir um leiö. Maöur meö
tóngáfu heföi aö líkindum getaö leikiö
hann á þvottabretti. Hjá mér þekktist
hann ekki einu sinni þrátt fyrir hljóðfæriö.
Tónlist mín nísti þau í eldhúsinu í
gegnum merg og bein. Þó aö ekkert
þeirra heföi heldur neinn skilning á slíku,
skildist þeim samt að þaö sem þau
heyrðu var á einhvern hátt æsandi,
storkun viö allan viröuleik, sjálfsmoröstil-
raun tjáö í hljóðum.
Andlit móöur minnar bar vitni vítiskvöl-
um undirheima. Móöuramma mín, sem
heyrnarleysiö bjargaöi aö mestu, reyndi
af einskæru trygglyndi í garö mömmu aö
láta líta svo út sem hún væri sárþjáö Ifka.
— Ég er handviss um aö þetta fer í
eyrun á mér? sagöi hún smjaðurslega til
þess aö geta einhvern veginn verið meö í
þessu.
Kötturinn haföi náð meö loppunni upp í
handfangið á huröinni og tekizt af sjálfs-
dáöum aö forða sér út. Pabbi einn lét
sem ekkert væri. Þaö var kvöldvinnan
hans þessa stundina aö sauma saman
slitna gjörö úr aktygjum. Móöir mín varö
aftur á móti öskuvond eins og fyrir gat
komiö.
— Hypjaöu þig út í skóg, ef þú þarft
endilega aö halda þessu áfram, sagöi hún
skipandi.
Eg hætti rétt í bili. En þaö var bara til
þess aö útskýra, hve þetta væri allt
saman áríöandi.
— Ég verö aö æfa mig, til þess aö viö
getum fariö aö leggja af staö og koma
fram saman.
— Um hvern ertu aö tala?
Ég hikaði enn við að skýra frá því. Ég
hikaöi viö aö varpa rýrö hversdagsleikans
á nafn Lydiu Backe meö því aö draga þaö
niður í umhverfi þar sem enginn haföi
hundsvit á Hinni miklu list. Þegar ég yröi
búinn aö ná takmarkinu, skyldi enginn
þurfa aö vera í vafa um hver þaö væri.
— Þaö gildir einu. Þiö fáiö aö vita þaö
seinna.
Frá leyndarmálinu sagöi ég engum.
Meö vindlakassafiölunni minni ætlaöi ég
aö spila mig beint inn í hjarta Lydiu
Backe og ég ætlaöi aö sannfæra fegurstu
konu sem ég hafði nokkurn tíma séö um
gáfur mínar, um mikilleik minn. Ég fór og
settist á tröppurnar úti, þar sem ég hélt
áfram aö framleiða þessi skerandi óhljóö.
Einmitt sunnudaginn sem Lydia Backe,
Drottning söngsins, haföi sagzt ætla aö
koma, voru foreldrar mínir staðráönir í aö
bregöa sér í burtu. Bróöir minn var þegar
á bak og burt. Móðuramma mín haföi
fariö niöur í litla kofann og hreiöraö þar
um sig í horninu. Jan Olof var á rölti fram
og aftur um skógarásana eins og alla
aöra sunnudaga og var aö svipast um
eftir trjáviði, sem dugaö gæti til þess aö
smíöa úr honum hús. Hann geröi þaö líka
þó aö ekkert ætti aö byggja. Húsiö hlaut
því aö verða tómt. Ég átti aö halda kyrru
fyrir heima og gæta þess.
Áöur en foreldrar mínir settust upp í
vagninn meö fjöörunum lét ég sprengj-
una springa.
— Söngkonan sem ég var aö tala um
kemur í dag. Viö ætlum aö æfa.
Mamma náfölnaöi í framan.
— Þú hleypir engum ókunnugum inn á
meöan viö erum í burtu, sagöi hún.
— Ég get nú varla farið aö varna henni
inngöngu, þegar hún kemur svona langa
leiö?
Móöir mín æsti sig upp af einhverri
óskiljanlegri ástæöu.
— Þú dirfist ekki aö láta neinn koma
hér inn fyrir dyr.
Þaö var eins og tilfinningar hennar
toguöust á og allt væri komiö aö suöur-
marki. Úr andliti hennar las ég kvöl. Þaö
var í þannig ham sem hún settist í
vagnsætiö. Þá sneri hún allt í einu viö
blaöinu og sárbaö mig í staö þess að
hóta mér.
— Skilurðu ekki aö mig heföi langaö til
þess aö vera heima ef einhver kemur?
sagöi hún gráti nær. Ef þaö er ókunnug
manneskja, þá heföi ég viljað bjóöa henni
kaffi.
Skýringin kom mér á óvart. Ég skildi
loksins aö mamma haföi í fyrsta sinn sett
mig, yngri son sinn, í samband viö stúlku,
stúlku sem hugsanlegt var aö gæti
einhvern daginn átt eftir aö standa henni
nærri, verða kona sonar hennar. Ég sá
aödráttarafl, ótta, kvíöa, eftirvæntingu,
angurværö, áhyggjur, afbrýöi í garö
annarrar konu, allt speglast í senn í
augum móöur minnar. Eitthvaö skrítiö
haföi gerzt. Viö höfum verið aö tala
saman um ókunnuga konu, en þó þannig,
að það gat hugsazt að þaö væri einmitt
konan mín.
Móöir mín haföi ekki hugmynd um aö
þaö var listin sem átti aö sameina Lydiu
og mig. Ég lofaöi henni líka aö halda þaö
sem hún vildi. En mér fannst ég vera
fullorðinn og bera líka ábyrgö á einhverj-
um öörum en sjálfum mér. Á því andar-
taki fannst mér ég þroskast firnin öll og
veröa aö manni. Ég fann líkama minn
þyngjast. Mér fannst ég veröa virðulegri í
hreyfingum.
— Þetta veröur nú áreiöaniega í lagi,
sagöi ég.
Vagninn meö fjöörunum skrönglaöist
burt og ég sá ekki betur en móður minni
hryndu tár af hvarmi þar sem hún sat og
sneri í mig baki.
í einmanaleik mínum einsetti ég mér aö
bíða. Blær þessarar stundar var blandinn
kvíöa. Birtan flökti yfir hesthúshólnum og
giröingunni niöur undir þjóöveginum.
Tilfinningin fyrir ábyrgöinni og því aö vera
orðinn fullgildur karlmaöur sem beiö í
sínum eigin túnfæti eftir veröandi konu
sinni skyggöi á allt annaö hjá mér. Ég
haföi aldrei áður lifaö neitt þvílíkt. Hin
útvalda var væntanleg á fund síns
heittelskaða aö stundu liðinni.
Ég gekk sem snöggvast inn í húsiö. En
mér leið alveg eins þó aö ég væri inni. Ég
horföi á hlutina, á húsgögnin. Þetta voru
eigur foreldra minna en þær voru þrátt
fyrir allt líka hluti af heimili mínu. Brátt
myndu augu elskunnar minnar hvíla á
þeim. Þaö voru þegar komnar tvær konur
inn í veröld mína, móöir mín og sú
útvalda. Ég varö aö sjá um aö þær
kæmust vel af hvor viö aöra og legðust á
eitt. Ég fann líka til mikillar ábyrgöar af
þeim sökum. Ef til vill kynni ég ööru
hverju aö neyöast til þess aö miðla
Framhald á bls. 14.
©