Lesbók Morgunblaðsins - 12.09.1981, Blaðsíða 15

Ian Paisley einn í kröfugöngu til að efla stuðning við verkfall árið 1977.
ýkja erfitt að leysa vandamál Norður-
írlands. Þá hefur þaö og aukið á þessa
bjartsýni þeirra, að viö ýmis tækifæri á
liönum áratug hefur Paisley virzt tilbúinn að
íhuga ýmsar pólitískar lausnir á Vandamál-
unum.
En Paisley hefur alltaf vitað, að hann yrði
að draga í land á því augnabliki, sem hætta
væri á því, að hann yrði viöskila við sína
uþþrunalegu fylgismenn. Saga Noröur-
írlands undanfarinn áratug er ötuð þólitísk-
um leifum manna og hreyfinga, sem
Paisley hefur afgreitt með ákveðnum hætti
með þumalputtann niður.
Menn voru í sjöunda himni á Evrópu-
þinginu um tíma eigi alls fyrir löngu.
Blaðamönnum var endalaust skýrt frá því,
aö þar sætu hinir tveir sterku menn í
stjórnmálum Norður-írlands, Paisley og
John Hume, hinn bráögáfaöi leiðtogi kaþ-
ólska sósíal-demókratíska verkamanna-
flokksins, staðráðnir í því aö finna lausn á
vandamálunum og ynnu að því ósleitilega.
En það varð ekki neitt úr því. Paisley kann
að hafa verið reiðubúinn að standa með
Hume gegnum þykkt og þunnt til að gæta
hagsmuna svínakjötsframleiðenda í Ulster
innan Efnahagsbandalagsins, en hann var
ekki til viðtals um það, sem mestu máli
skipti, hvort kaþólikkar á Norður-írlandi
ættu að hafa einhver áhrif í stjórn landsins.
Þaö hefur alltaf verið augljóst, hvað
Paisley hefur ekki viljað. En það hefur verið
mönnum torleyst gáta, hvað hann í raun-
inni vilji eða gæti sætt sig við, þó að brezka
stjórnin hljóti mikið að hafa velt því fyrir
sér. Við ýmis tækifæri á undanförnum
mánuöum hefur þó virzt svo, sem hann
væri að biðja Breta um að slíta samband-
inu við Norður-írland. Það skyldi þó ekki
vera, að hann vildi sjálfstætt Ulster, þar
sem hann sem leiðtogi meirihlutans gæti
orðiö forsætisráðherra? Og hugmyndin um
sjálfstætt Norður-írland er ekki eins fjar-
stæðukennd og hún kann að viröast í fljótu
bragði. Og í rauninni hefur hún oft skotið
upp kollinum á undanförnum árum. Mikils-
vert atriði í því sambandi væri vinsamleg
samskipti bæði við Bretland og írska
lýðveldið.
Ef það er það, sem Paisley vill, aö veröa
herra Ulster í öllu sínu veldi, þá kynni að
vera, að stjórnirnar í Westminster og
Dublin væru furðu fúsar að gefa honum
tækifæri til þess aö reyna það. En hann
verður að sýna lit. Hann verður að rétta
fram hönd. Aöferðir hans nú, þar sem hann
beitir mælsku sinni til að ala á ofstæki,
hatri og tortryggni, gætu leitt ógæfu yfir
það fólk, sem hann berst fyrir, mótmæl-
endur á Norður-írlandi.
— SvÁ — byggt á „Now“.
Ian Paisley
meðalveg, sem geri þeim kleift að búa í
friði meö kaþólskum samlöndum sínum, og
Paisley þylur gjarnan upp nöfn slíkra
manna sem hér hafa komið við sögu, nöfn
þekktra stjórnmálamanna á Norður-írlandi.
Hann hefur varað við þeim sem hættu-
legum tilslökunarmönnum, sem gætu villt
um fyrir þeim, sem hneigðust til aö treysta
þeim, afvegaleitt hans fólk, mótmælendur
á Norður-írlandi.
Sennilega finnst fólki í Bretlandi það
ótrúlegt, að seint á 20. öld skuli annað eins
trúarofstæki vera skýringin á verulegu fylgi
Paisleys. En í landi, sem orðið hefur aö
þola ofbeldi og hermdarverk í 12 ár, þar
sem ekkert virðist öruggt, þar sem hófsam-
ari og sanngjarnari stjórnmálamönnum
hefur mistekizt að leysa málin, er vissan
um trúarsannfæringu Paisleys eins og
klettur.
Paisley fæddist í Armagh fyrir 54 árum.
Móðir hans var frá Skotiandi, en faðir hans
var babtistaprestur, sem undirritaði hinn
upprunalega Ulster-sáttmála Carsons.
Paisley minnist gjarnan foreldra sinna á
fundum sínum. Frásögnum ber saman um,
að hann hafi verið einrænn drengur og
frekur og ekki borið af öðrum í skóla.
Fjölskyldan hafði ekki efni á að senda hann
í háskóla, og hann fór að menntaskólanámi
loknu í kristilegan skóla, fyrst í Wales og
síðan í Beifast. Hann tók prestsvígslu 1946
og hóf feril sinn í hafnarhverfunum í
Belfast, í hinum óhrjálegu strætum þar, þar
sem tilvitnanir í biblíuna eru innan um
áfengisauglýsingar á veggspjöldunum.
Belfast hefur verið kölluð „borg trúar-
legra næturklúbba“, og það var á þeim
líflegu samkomum, sem Paisley gat sér
fyrst orð sem ósveigjanlegur og miskunn-
arlaus óvinur kaþólsku kirkjunnar. Þegar
nafn hans tók að birtast í blööunum í
Belfast á sjötta áratugnum, var það yfirleitt
í sambandi við einhver áberandi guðræki-
leg uppátæki eöa sýningaratriði, hann hafi
farið til Rómar til aö mótmæla kirkjuþingi
Ian Paisley og eiginkona hans Eileen. Þau eiga 5 börn.
Þessi mynd var tekin árið 1969.
Vatíkansins eöa boðað til fundar til að
mótmæla því, aö flaggað væri í hálfa stöng
vegna andláts páfa.
Eftir mikla sundurþykkju innan fremur
fámenns safnaðar stofnaöi Paisley sinn
eigin söfnuð, „The Free Presbytarian“, sem
nú hefur aðalstöðvar sínar í stórri og
fallegri byggingu í Austur-Belfast. Þar
rekur hann meö aðstoð hinnar glaðlyndu
konu sinnar, Eileen, þaö sem nálgast að
vera evangelískt orkubú. Þar prédikar
hann á hverjum sunnudegi, þar eru teknar
L'bþ trúarlegar dagskrár fyrir bandarískar
útvarpsstöðvar, skipulagðar prédikunar-
feröir um önnur lönd, hljóðritaðar messur
og bibl.ukennslustundir til sölu og dreif-
ingar á segulböndum og svo gefur Paisley
út sitt eigið tímarit.
Allt þetta hefði kannski ekki oröiö annaö
en óvenju þróttmikil trúarvakning, ef ekki
hefði dregið til meiri háttar tíöinda á
Norður-írlandi. Áður en götuóeirðirnar
hófust 1968, var oröiö augljóst mál, aö
breytingar væru óhjákvæmilegar í landinu
af efnahagslegum ástæöum. Hinum hefö-
bundna iönaöi á Norður-írlandi fór hnign-
andi og nauðsynlegt var að laða erlent
fjármagn til landsins til endurnýjunar á
tækjabúnaði, sem myndi veröa mjög dýr.
Það var því hyggilegt að bæta samskiptin
við írska lýðveldið fyrir sunnan og reyna aö
finna einhver ráð, sem myndu veröa til
hagsbóta fyrir alla eyjuna. Norður-írski
forsætisráöherrann, Terence O’Neill, bauö
því starfsbróður sínum aö sunnan, Sean
Lemass, til Belfast, en hann hafði þegar
hafið aðgeröir í því skyni aö færa atvinnu-
lífiö í sínu landi í nýrra og betra horf. Um
leið hóf O’Neill að gera ráðstafanir til að
rétta hlut kaþólska minnihlutans á Norö-
ur-írlandi.
Þessi fyrstu skref voru tekin í könnunar-
og tilraunaskyni, eins og greinilegt mátti
vera. En þó voru þau mjög ískyggileg í
augum margra mótmælenda, sem höfðu
verið aldir upp í þeirri trú, að sérhvert
samband við írska lýðveldiö væri hættu-
merki, og að allir kaþólikkar væru lýöveld-
issinnar, sem á laun ynnu að því að koma
Norður-írlandi undir írska lýðveldið. Þessir
tímar óvissu og óreiðu skópu tækifæri fyrir
Paisley í stjórnmálum, og hann var fljótur
aö skynja það og grípa. Leiðtogar Sam-
bandsflokksins fordæmdu kröfugöngur og
ofbeldi, en í hita baráttunnar lét Paisley sér
ekki segjast og hafnaöi í fangelsi.
Eftir að Paisley var kosinn á brezka
þingið, virtist svo um skeiö sem hann
myndi spekjast af þingræöislegum háttum.
Hann hefur reynzt hinn ágætasti þing-
fulltrúi bæöi í London og á Evrópuþinginu,
en þangaö var hann kjörinn 1979 meö 160
þúsund persónulegum atkvæðum. Þá gat
hann með talsveröum rétti krafizt þess að
vera álitinn helzti fulltrúi mótmælenda á
Noröur-frlandi á Evrópuþinginu, og hann
virtist staöráöinn í því að sjá svo um, að sú
krafa yrði tekin alvarlega. En víst er, aö
Paisley ávann sér viröingu embættismanna
í Westminster og Brussel fyrir baráttu sína
fyrir hagsmunum Noröur-írlands.
Þetta er hinn mæti og ábyrgi Paisley, sá
sem hefur haft þau áhrif á nokkra brezka
ráöherra á Norður-írlandi, að þeir hafa
farið að hugsa sem svo, að ef þessi maður,
sem er greinilega skynsamur og sanngjarn,
er sá leiðtogi mótmælenda, sem getur
aflað stuönings þeirra, þá ætti ekki að vera