Lesbók Morgunblaðsins - 12.09.1981, Blaðsíða 16

Krossgáta
Lesbókar
Morgunblaðsins
Lausn
á síðustu krossgátu

i H W /s. 5 A R -h £ L r £ £
e K K A/ 'A n A N Ut d L.
• r i 1 M N , ;r" £ L ■D U M hJ
\f.e' E V M 1 d) A U R 'Í' Pí L M l
•? o 1? F 1 N 5 r K Æ M (4 A R
"V S K 1 L V ; e K r A S A L U R *■'■'„
«7>‘ F 1 (? A K E Hyp u R T WL 1 N .?* A
L 5 "• í . A L ? A R A R W b ) 6
A T A R "tiCll’ A M £ U R £ 5 1 $ r
" 5 b L / M A. N' ' U Aí 6. 1 ~rL P A M Æ
' K L 1 £> / M N A T L A 'V- N ’A £>
A L D A r 'o A R 'o W N A’iri 5 u
m N ý' F 1 r A P l /J U 'A M A w
□ F A R A T R t E> A ■T 'o í> A R A
’WW /,. \ o)a\ UR u R U/AM FRum- EFN l usdir [ :. érr- 5TAÐA I AR LTÓÐ ÍELPií VL- e. ss- A P. Kor m s - j.'Af m i M
5 l'.fJji /§§§ V ‘--f-ÍŒ * 1r
FÆÐ- 5olc- /N veis- í- R
rjrS MulÐ- L| RS HÁV1ÐA
f>£LT\ VAXTAQ- WAdsi
\ ORK- A N U M 1 N 5KVAJ- F/E&n DVflLI 5 Ko«r- urihw
FTALL £ LD- STÆÐl
Kvfn- FA FW vEiew- FÆ. P i bsiw- STÆti)- IR
Tt\? A KVN
WMI í/auw- / M p\ i
áuÐl I/oMum
R Asi- öýR S>e>a 1 ZL'oy) íam- HLj. WXÍ IFA2- A R
}\!ELC- URttJu Í.AMJ)
EVÐI- Modic- IM HellaR Dftpf
■ SvfIRT- WXJTI GACrn U M
HLJóP- FÆBfl- LflKug. Eius S’£B- H i-3 • Att A mi TÁN4I
?£M- /Mciq 'lLAT
dUÐ LUp- Kom/i
UHC,- y a 4 Rt'/M- IF ú,tL T (ÁT L i M - i a FcrRfÉTW-
FEHC,- UR Á H£nd\ 'OHR- AR
5aum- URIUM '|L6T- ló : /viANMV A/AFN
Þannig á að sigra með svörtu
í KENNSLUBÓKUM um skákbyrjanir
hefur það löngum veriö viðtekin stað-
reynd að svartur eigi aö láta sér nægja
aö jafna taflið í byrjun tafls, en reyna
ekkt strax, að hrifsa til sín frumkvæöiö.
Slík frekja hlýtur aö enda meö ósköp-
um, því aö hvítur byrjar jú tafliö og er
því alltaf einum leík á undan. Hann á því
hægt með að hrinda þeim árásum
svarts sem ekki eru vandlega undirbún-
ar, segja skruddurnar.
Þaö er vissulega rétt að hvít kemur
þaö oftast betur ef jafnvægi skákarinnar
er raskaö snemma, en þaö er þó ekki
mögulegt að taka slíkar kennisetningar óf
alvarlega. Aö vinna skák meö svörtu
gegn sterkum skákmanni er afar erfitt og
krefst þess aö viss áhætta sé tekin. Þaö
er sjaldnast nægilegt aö jafna taflið meö
rökréttum aðgeröum og bíöa síöan eftir
því aö hvítur sprengi sig á sókn eða
hreinlega leiki af sér. Þaö veröur þó aö
segja aö meirihluti skákmanna hefur
þann háttinn á. Þeir foröast áhættu er
þeir hafa svart, en reyna síðan aö nýta
„hvítur byrjar" færir þeim upp í hendurn-
ar.
En auövitaö kemur oft upp sú staöa aö
sá er stýrir svarta liðinu vill vinna taflið.
Til þess að auövelda sér þaö hafa
skákmenn fundiö sér upp fjöldamörg
afbrigði og byrjanir sem raska jafnvægi
skákarinnar snemma og gefa svörtum
góðar vonir um aö ná sigri ef hvítur
bregst ekki rétt viö.
Eitt hiö frægasta af slíkum afbrigöum
er drekaafbrigðíð í Sikileyjarvörn en því
tefla stundum bæöi hvítur og svartur til
máts. En í sama anda eru heil byrjana-
kerfi, svo sem Kóngsindverska-vörnin,
sem oft leiðir til æsispennandi kapp-
hlaups um þaö hvor veröi á undan, hvítur
á kóngsvæng, eöa svartur á drottningar-
væng.
Skákin í dag er úr skemmtilegu
byrjanakerfi, svipuöu Kóngsindversku
vörninni, Ben-Oni byrjuninni. í henni fær
hvítur rýmra tafl, en svartur fær aftur á
móti fjölbreytilega möguleika á mótspili,
ýmist á drottningarvæng eöa kóngs-
væng. Hvítarliöinu stýrir enginn liölétting-
ur, það er enginn annar en sterkasti
skákmaöur Ungverja og einn af bestu
skákmönnum heims, Lajos Portisch.
Svart hefur hins vegar lítt þekktur landi
hans, alþjóöameistarinn György Rajna,
en skákin var tefld í ungversku deilda-
keppninni í vor.
Aö beita Ben-Oni-byrjun gegn Portisch
er ekki aö ráöast á garðinn þar sem hann
er lægstur, því aö af mörgum er Portisch
talinn mesti byrjanasérfræðingur sem nú
er uppi. Þeir eru ófáir meistararnir sem
hafa orðiö svo illa úti í byrjuninni gegn
honum að þeir hafa í raun aldrei fengið
neinn möguleika á aö tefla tafliö á jöfnum
grundvelli. Sérstaklega er Portisch vel aö
sér í hinum tvíeggjuöu byrjunum og hefur
refsaö mörgum harðlega fyrir órökrétta
taflmennsku. En þaö hefur alltaf sýnt sig í
skákinni, aö lengi er von á einum; jafnvel
hinir allra færustu eru stundum slegnir út
af laginu.
Hvítt: Portisch
Svart: Rajna
Ben-Oni-byrjun
1. d4 — Rf6, 2. c4 — c5, 3. d5 — e6, 4.
Rc3 — exd5, 5. cxd5 — d6
Algengasta upphafsstaöan í Ben-Oni.
Hvítur hefur peðameirihluta á kóngsvæng
og rýmra tafl, en svartur er í meirihluta á
drottningarvæng.
6. e4 — g6, 7. Rf3 — Bg7, 8. Be2 — 0-0,9.
0-0 — He8,10. Rd2 — Ra6,11. f3 — Rc7,
12 a4 — b6, 13. Rc4 — Ba6, 14. Bg5 —
h6, 15. Be3 — Rh4l?
Hiö heföbundna framhald í stöðunni er
15 — Bxc4 16. Bxc4 — a6, og svartur
reynir aö ná mótspili á drottningarvæng.
Rajna hyggst hins vegar ná spili á
kóngsvæng og ætlar aö leika f7 — f5.
16. Dd2 — g5, 17. g4l?
Aö vissu leyti sigur fyrir svartan, því aö
hvítur veikir stööu sína til aö hindra f7 —
f5.
17. — Rf6, 18. Bf2 — Bxc4, 19. Bxc4 —
Rd7, 20. Rd1
Áætlanir beggja teflenda eru mjög
rökréttar. Hvítur hyggst koma sér upp
riddarastórveldi á f5, en svartur hugsar
sér gott til glóðarinnar á svörtu reitunum,
enda situr hvítur uppi meö slæman
hvítreitabiskup á c4.
20. — Df6l, 21. Be2 — a6, 22. Ha2 — b5,
23. Re3 — bxa4l, 24. Rf5 — Hab8
Óveðursskýin eru aö hrannast upp í
kringum hvítu stööuna. Pressan á b2
peðið er sérstaklega óþægileg.
25. Hb1 — hb4, 26. Bg3 — Re5, 27. Dd1
— Heb8, 28. Hxa4 — Hxb2, 29. Hxb2 —
Hxb2, 30. Bxa6 — Dd8
Svarti kemur auövitaö ekki til hugar aö
losa hvít viö vandræöabarn hans sem er
hvitreitabiskupinn.
31. Bf1 — Hb8, 32. Ha1?l
Ekki 32. Rxd6? — Hb1, 33, Ge2 —
Db3, en 32. Rxg7 — Kxg7, 33. Bx35 —
dxe5 var liklega skást þó ekki gangi 34.
d6? — c4! 35. dxc7 — Db6+, 36. Kh1 —
Df2. Nú hangir allt í lausu lofti allt til enda
skákarinnar.
32. — Hd2l, 33. Dc1 — Rf3+, 34. Kh1 —
Bxa1, 35. Dxa1 — Rd4, 36. Rxh6+ — Kh7,
37. Dc1!
Hvítur hefur skiptamun undir, en afar
góöa möguleika á aö flækja taflið. f
framhaldinu leynast margar djúpar gildr-
ur.
37. — Rb3, 38. Dc3 — De8l, 39. Df3—
Rd4l, 40. Dxf7+ — Kxh6, 41. Df6+ — Kh7,
42. e5l
Afar lúmskur leikur. Bæði 42 — dxe5?
43. Bxe5 og 42. — Rxd5, 43. Dxg5 —
Df7, 44. Dh4+ er svörtum of hættulegt.
42. — Dg6, 43. De7+ — Kg8, 44. exd6
Enn ein gildran, ef 44. — Rxd5? þá 45.
d7! meö miklu mótspili. Svartur finnur
einu leiöina:
44. — Rce6!l, 45. Kg1l — Hd1I, 46. dxe6
— Hxf1+, 47. Kg2
47. Kxf1 — Dd3+, 48. Kg2 — Df3+
leiöir til máts.
47. — De4+, 48. Kh3 — Rxe6 og Portisch
gafst upp.